Melanie Meijer Bijscholing LVAK Woensdag 2 november 2016 Wat is normaal? Over normaal seksueel gedrag 0-18 jaar Melanie Meijer Bijscholing LVAK Woensdag 2 november 2016

Welkom! https://www.youtube.com/watch?v=sA52ufJB28Y&feature=youtu.be Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Welkom! welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling https://www.youtube.com/watch?v=sA52ufJB28Y&feature=youtu.be King County Sexual Assault Resource Center's: real kids telling adults what they need to know to prevent sexual abuse ‘BE LOUD’

Voorstellen: Melanie Meijer Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Voorstellen: Melanie Meijer welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Huisarts te Zutphen Voorzitter Stichting Kind en Seksualiteit Huisarts Adviesgroep Seksuele Gezondheid Co-auteur ‘De Baas over je Lijf’

Doelstellingen Weten over de seksuele ontwikkeling van 0-18 jaar Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Doelstellingen Weten over de seksuele ontwikkeling van 0-18 jaar Weten wat normaal gedrag is en wanneer niet-pluis gevoel Handvatten voor dit onderscheid m.b.v. het Vlaggensysteem welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling

Weerbaarheid: wensen en grenzen Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Weerbaarheid: wensen en grenzen Open klimaat: Op latere leeftijd eerste keer Beter voorbereid Minder dwang

2011: Aanbevelingen Gunning Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar 2011: Aanbevelingen Gunning welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling 13 aanbevelingen Commissie Gunning 1ste maatregel: ‘Zorgen voor een goede omgang met de seksuele ontwikkeling en behoefte aan intimiteit van kinderen.’

Toelichting 1ste maatregel Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Toelichting 1ste maatregel introductie - even voorstellen - doel van de avond - context weerbaarheid - gevaren - belang seksuele ontwikkeling eigen inbreng beleid ZON! ‘Om seksueel misbruik te voorkomen is kennis over de normale seksuele ontwikkeling en uitingsvormen van kinderen belangrijk, evenals een positieve invalshoek bij de begeleiding van hun seksuele ontwikkeling. De angst voor (beschuldigingen van) seksueel misbruik kan anders leiden tot een negatieve houding ten aanzien van seksualiteit of een overreactie op gezonde vormen van seksuele nieuwsgierigheid van kinderen. Ook moeten kinderen niet de indruk krijgen dat seksualiteit iets is om bang voor te zijn. De kennis over de normale ontwikkeling komt ook van pas bij de omgang met seksueel overschrijdend gedrag tussen kinderen onderling, een punt dat op de buitenschoolse opvang een rol kan spelen.’

Leren over je lijf  Op beschermde manier oefenen! Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Leren over je lijf welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Volwassenen denken aan risico’s Zijn ze bewust bezig het jonge kind weerbaar te maken?  Op beschermde manier oefenen!

Zijwieltjes en zwembandjes Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Zijwieltjes en zwembandjes welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Zoals bij zwemmen en fietsen: juist omdat er gevaren zijn leren ze het jong!  Op beschermde manier oefenen!

Doe aan seksuele opvoeding Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Doe aan seksuele opvoeding welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Kind mag nee zeggen  respecteer kind Veilig kader  spelregels Open klimaat  geslachtsdelen Seksuele ontwikkeling  wat is normaal

Nee zeggen mag! Kind is de baas over zijn eigen lijf Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Nee zeggen mag! welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Kind is de baas over zijn eigen lijf over zijn eigen kusjes

Spelregels Ong. dezelfde leeftijd (verschil ≤ 3 jr) Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Spelregels Ong. dezelfde leeftijd (verschil ≤ 3 jr) Doe elkaar geen pijn Dwing elkaar niet Zichtbaar plezier Makkelijk stoppen met spel Hou toezicht, wel eigen plekje welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Bij seksueel spel, zoals ‘doktertje spelen’ zijn de volgende regels van belang: • Hou toezicht op jonge kinderen, terwijl ze wel een eigen plekje hebben om te spelen. • Kinderen zijn ongeveer van dezelfde leeftijd (max. 3 jaar verschil). • Ze doen elkaar geen pijn. • Ze dwingen elkaar niet. • Ze maken elkaar niet bang. • Ze hebben zichtbaar plezier. • Ze kunnen zo nodig makkelijk stoppen met het spel

How to talk about sex? Ouders: onzeker over eigen kennis welk moment? Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar How to talk about sex? welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Ouders: onzeker over eigen kennis welk moment? welk onderwerp? Beroepskrachten: welk gedrag is normaal? missen pedagogisch kader vinden het taak van ouders bang opvattingen ouders te doorkruizen

Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Opdracht met buurman welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Hoe noem je de geslachtsdelen van jongens en meisjes: a. Vroeger als kind b. Nu in je eigen gezin

Geslachtsdelen Piemel Spleetje Plasser Plasser Penis Vagina welkom Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Geslachtsdelen welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Piemel Plasser Penis Spleetje Plasser Vagina

Vlaggensysteem Wanneer is gedrag oké of niet oké? Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Vlaggensysteem welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Wanneer is gedrag oké of niet oké? Wanneer gaat seksueel gedrag over de grens? Wanneer past het nog bij leeftijdsadequaat experimenteren?

Vlaggensysteem Om een situatie te toetsen aan de hand van zes criteria Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Vlaggensysteem welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Om een situatie te toetsen aan de hand van zes criteria Groene – Gele – Rode – Zwarte vlag Met per kleur een advies hoe te reageren/handelen

Criteria vlaggensysteem Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Criteria vlaggensysteem welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Wederzijdse toestemming Vrijwilligheid Gelijkwaardigheid Leeftijds- en ontwikkelingsadequaat Contextadequaat Zelfrespect

Reacties Vlaggensysteem Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Reacties Vlaggensysteem welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling GROEN: Benoem, leg uit GEEL: Benoem, begrens, observeer ROOD: Benoem, verbied, observeer extra ZWART: Benoem, verbied, straf/verwijs door

Seksuele ontwikkeling Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Seksuele ontwikkeling welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Deze begint bij geboorte  lichamelijkheid en intimiteit Ontdekt de wereld met lichaam Elke baby houdt van fysiek contact

Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Casus 0-2 jaar welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Leidster maakt zich zorgen om meisje op de groep van 16 maanden: Zij grijpt vaak naar eigen vagina. Uitwendig niets te zien.

Vlag? Groen: aanvaardbaar Geel: licht grensoverschrijdend Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Vlag? welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Groen: aanvaardbaar Geel: licht grensoverschrijdend Rood: ernstig grensoverschrijdend, eenmalig Zwart: zwaar grensoverschrijdend, herhaaldelijk

Normale ontwikkeling 0-2 jaar Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Normale ontwikkeling 0-2 jaar welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling 4-6 mnd: geslachtsdelen vastpakken In 2de jr: koppeling pakken en prettige gevoel Niet bestraffen! Juiste benamingen leren

Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Casus 2-4 jaar Kinderopvang jongetje van 3 jaar: Veel bezig met geslachtsdelen: samen naar de wc, kijken, aanraken. Ook ontbloot hij soms opzettelijk zijn piemel en billen. Is dit normaal? welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling

Criteria vlaggensysteem Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Criteria vlaggensysteem welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Wederzijdse toestemming Vrijwilligheid Gelijkwaardigheid Leeftijds- en ontwikkelingsadequaat Contextadequaat Zelfrespect

Vlag? Groen: bekijk / beluister Geel: benoem / begrens / leg uit Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Vlag? welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Groen: bekijk / beluister Geel: benoem / begrens / leg uit Rood: verbied en observeer extra Zwart: straf of zoek hulp

Normale ontwikkeling 2-4 jaar Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Normale ontwikkeling 2-4 jaar welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Genderindentiteit ontwikkeling Bestuderen en aanraken geslachtsdelen Leidraad leeftijdsverschil: 3-5 jaar niet goedkeuren!

Normale ontwikkeling 2-4 jaar Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Normale ontwikkeling 2-4 jaar welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Autostimulatie openlijk, piek tussen 3-6 jaar - jongens 1:4 - meisjes 1:6 Orgasme mogelijk: overkomt kind

Casus 4-6 jaar BSO-leidster vertelt: Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Casus 4-6 jaar welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling BSO-leidster vertelt: Meisje van 5 riep dat ‘ze wilde pijpen’. Ze is vrolijk, geen andere klachten. Is dit normaal? Hoe kan ze het best reageren?

Vlag? Groen: aanvaardbaar Geel: licht grensoverschrijdend Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Vlag? welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Groen: aanvaardbaar Geel: licht grensoverschrijdend Rood: ernstig grensoverschrijdend, eenmalig Zwart: zwaar grensoverschrijdend, herhaaldelijk

Criteria vlaggensysteem Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Criteria vlaggensysteem welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Wederzijdse toestemming Vrijwilligheid Gelijkwaardigheid Leeftijds- en ontwikkelingsadequaat Contextadequaat Zelfrespect

Normale ontwikkeling 4-6 jaar Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Normale ontwikkeling 4-6 jaar welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Aanraken geslachtsdelen privé-gedrag Keur gedrag niet af  geef spelregels Soms start preutsheid

Normale ontwikkeling 6-8 jaar Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Normale ontwikkeling 6-8 jaar welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Seksueel latente periode: minder vragen Bewust van sociale norm Uitdagen met mopjes, tekeningen, rijmpjes Interpreteren alles op eigen manier

Casus 8-10 jaar Op BSO chat gezien jongen 10 jr: Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Casus 8-10 jaar welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Op BSO chat gezien jongen 10 jr: Meerdere gesprekken met oudere jongen (16) met grof seksueel taalgebruik. Hoe het beste reageren?

Vlag? Groen: bekijk / beluister Geel: benoem / begrens / leg uit Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Vlag? welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Groen: bekijk / beluister Geel: benoem / begrens / leg uit Rood: verbied en observeer extra Zwart: straf of zoek hulp

Criteria vlaggensysteem Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Criteria vlaggensysteem welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Wederzijdse toestemming Vrijwilligheid Gelijkwaardigheid Leeftijds- en ontwikkelingsadequaat Contextadequaat Zelfrespect

Normale ontwikkeling 8-10 jaar Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Normale ontwikkeling 8-10 jaar welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Masturbatie neemt toe, ook groepsgewijs Bekijken en betasten geslachtsdelen Seksueel getint spel met eigen of andere sekse - 1:3 meisjes - 1:2 jongens

Normale ontwikkeling 10-12 jaar Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Normale ontwikkeling 10-12 jaar welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Verliefdheid, hevige emoties, (tong)zoenen Verlegen over seks  internet Onzeker over lichaam Bewust van eigen aantrekkingskracht

Casus 12-18 jaar Leerkracht ontvangt berichten van leerlingen: Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Casus 12-18 jaar welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Leerkracht ontvangt berichten van leerlingen: Jongen (16) maakt zich herhaaldelijk schuldig aan seksuele pesterijen via app-groep (blote foto’s sturen, uitschelden hoer/homo, seksuele opmerkingen over uiterlijk).

Vlag? Groen: bekijk / beluister Geel: benoem / begrens / leg uit Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Vlag? welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Groen: bekijk / beluister Geel: benoem / begrens / leg uit Rood: verbied en observeer extra Zwart: straf of zoek hulp

Criteria vlaggensysteem Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Criteria vlaggensysteem welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Wederzijdse toestemming Vrijwilligheid Gelijkwaardigheid Leeftijds- en ontwikkelingsadequaat Contextadequaat Zelfrespect

Normale ontwikkeling 12-18 jaar Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Normale ontwikkeling 12-18 jaar welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Seksuele carrière vrij standaard Eerste keer zoenen: 14 jaar Eerste keer geslachtsgemeen- schap: 16,7 jaar Ouders rol bij het seksueel gedrag puber!

Kortom: Wanneer is gedrag oké of niet oké? Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Kortom: welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Wanneer is gedrag oké of niet oké? Wanneer gaat seksueel gedrag over de grens? Wanneer past het nog bij leeftijdsadequaat experimenteren?

Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Vlaggensysteem welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling https://www.ouders.nl/artikelen/ vlaggensysteem-geeft-beperkte-duidelijkheid Google: Vlaggensysteem voor ouders  Ouders Online  pdf van 16 pag.

Normaal gedrag als: Wederzijdse toestemming Vrijwilligheid Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Normaal gedrag als: ● welkom ● weerbaarheid ● normale seksuele ontwikkeling Wederzijdse toestemming Vrijwilligheid Gelijkwaardigheid Leeftijds- en ontwikkelingsadequaat Contextadequaat Zelfrespect

Handige sites www.kindenseksualiteit.nl: 0-12 jaar Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Handige sites ● welkom ● weerbaarheid ● normale seksuele ontwikkeling www.kindenseksualiteit.nl: 0-12 jaar www.uwkindenseks.nl: > 9 jaar www.sense.info: voor jongeren v.a. 12 jaar www.seksualiteit.nl: brede info voor iedereen www.seksindepraktijk.nl: eerstelijns professionals www.seksuelevorming.be: professionals www.begrensdeliefde.nl: professionals mbt jongeren met verst./lich. beperking

Kernpunten Veel gedrag is normaal Zorg voor openheid Dé site over seksuele opvoeding van kinderen van 0-12 jaar Kernpunten welkom weerbaarheid vlaggensysteem normale seksuele ontwikkeling Veel gedrag is normaal Zorg voor openheid Het kind is de baas over zijn lijf Vlaggensysteem handig hulpinstrument

Als je nog iets wilt weten is nú je kans! VRAGEN?