Verbinden van wetenschap en samenleving: Tranzo's Academische Werkplaatsen Symposium “Er ligt een schone taak” -16 maart 2017

Universiteiten waren lang een ivoren toren De universiteit ontwikkelt kennis welke in de praktijk onvoldoende wordt gebruikt. Fundamenteel (niet praktijk gericht) onderzoek is noodzakelijk! Maar er is meer. Qua maatschappelijke relevantie is er nog een wereld te winnen.

Kloof tussen universiteit en praktijk Vanaf 2000 is er een toenemend besef dat er twee kloven zijn tussen universiteit en praktijk: Onderzoek is onvoldoende afgestemd op behoeften samenleving. “Producten” zijn niet goed bruikbaar. Wel bruikbare producten worden niet goed naar de praktijk gebracht of daar niet opgepikt. Nutbeam 2003, 2004; Maynard 2007; Lomas 2000, 2007; Walshe and Davies 2013; McCabe et al, 2015, Orton et al, 2011

Relatie universiteit – praktijk schiet tekort Men is onvoldoende bekend met elkaars werelden. Universiteit brengt resultaten/producten naar de praktijk zonder voldoende aandacht voor deze praktijk/de context. Vaak is er alleen ad hoc contact. Men heeft onvoldoende aandacht voor structurele relaties en processen. Lomas, 2000; Hamers, 2016; Oliver & Vocht, 2015; Nutbeam, 2004.

Valorisatie Binnen universiteiten is er toenemende aandacht voor “valorisatie”, voor het beschikbaar maken van kennis. Maar: Het blijft echter vaak eenrichtingsverkeer. De universiteit ontwikkelt iets en brengt dat naar de samenleving. En: Deze valorisatie is van oudsher meer gericht op economisch dan op maatschappelijk gewin. Heel nuttig maar niet genoeg. De Jong (2015)

Het kan beter? Toegroeien naar een vierde generatie universiteit! Eerste generatie: Voornamelijk gericht op onderwijs. Tweede generatie: Naast onderwijs wetenschappelijk onderzoek. Derde generatie: de huidige universiteit. Naast onderwijs en onderzoek ook valorisatie. Mengelers, 2015, Steinbuch, 2016 Eerste generatie: meer gericht op onderwijs van contemplatie in kloosterscholen (11de eeuw) tot het “bedrijven van wetenschap” (vanaf 16e eeuw) o.b.v. empirische dataverzameling Tweede generatie: Kennisvergaring en “waarheidsvinding” (vanaf ca 1800). Wetenschap als instrument om vooruit te komen, de wereld te verbeteren. Derde generatie: De universiteit leidt “ondernemende denkers” op die hun kennis van waarde moeten laten zijn voor de samenleving.

Vierde generatie universiteit: Aandacht voor dynamische, open innovatie. Wetenschappers werken deels buiten en professionals deels binnen de universiteit. Interdisciplinaire teams. Universiteit levert een bijdrage aan het oplossen van maatschappelijke problemen. Steinbuch, 2016 Naast onderwijs, naast fundamenteel onderzoek, en naast traditionele valorisatie: dynamische open innovatie HIER LIGT EEN SCHONE TAAK VOOR DE UNIVERSITEITEN

Outreach vs valorisatie Momenteel binnen TiU discussie over het nieuwe strategisch plan 2018 – 2021. “Health and Wellbeing” is gekozen tot een van de drie belangrijke innovatie thema’s. Discussie vindt plaats rond 7 dimensies, waaronder “outreach vs valorisatie”.

Outreach vs valorisatie De vraag is of TiU meer moet doen dan valorisatie; het beschikbaar maken van kennis voor de praktijk. Outreachend werken, dynamische en open innovatie, samen met de praktijk (“cocreatie”) maakt de universiteit maatschappelijk meer relevant!

Ontwikkel structurele partnerships Nodig: Aandacht voor het proces van samenwerken waarin ieder zijn verantwoordelijkheid neemt Commitment, respect en leiderschap. Belangrijke vragen: Wie neemt het voortouw? Hoe de partijen te verbinden?

Vraag 1 Wie neemt het voortouw?

Universitaire onderzoekers? Zij missen vaak: Voldoende kennis van de praktijk en van specifieke organisaties/context. Vaardigheid om kennis gebruikersvriendelijk aan te bieden. Motivatie/incentives. Publiceren in high impact journals en PhD onderzoek heeft prioriteit.

Nadelen als universitaire onderzoekers het voortouw nemen De praktijk wordt vaak alleen gezien als leverancier van (patiënten)data. Professionals zijn niet vanaf het begin betrokken, hebben geen invloed op het onderzoeksdoel. Verricht onderzoek is vaak niet direct relevant voor de praktijk.

Professionals het voortouw? Vaak onvoldoende motivatie: “evidence is niet nodig” “resultaten zijn toch niet meetbaar” “kan toch niets met resultaten doen” “angst voor resultaten” Onvoldoende middelen + expertise Missen incentives

Nadelen als praktijk het voortouw neemt Vaak een ad hoc verzoek voor toegepast onderzoek. Onderzoek niet van belang voor wetenschap. Geen basis voor structurele samenwerking. Geen basis voor continuïteit in kennisontwikkeling en kennisverspreiding.

Nodig: samen optrekken Gezamenlijke dynamische, open innovatie (vierde generatie universiteit). Belangrijk voor universiteit: toegang tot onderzoeksveld en mogelijkheid om eigen vragen in te brengen. Belangrijk voor praktijk: resultaten zijn direct van toepassing op eigen organisatie, kwaliteitsverbetering.

Vraag 2: Hoe de partijen te verbinden?

Hoe verbinden: Samen optrekken, gelijkwaardig. Met behoud van de eigen expertise (co-creatie). In een netwerkorganisatie, geen claims leggen. Regelen en faciliteren. Zorg voor “ontmoetingsruimten” en voor “Knowledge brokers” – intermediairs die producenten en gebruikers van kennis verbinden. (WRR 2008, McCabe, 2015, Lomas, 2007, McCabe, 2015) McCabe + Lomas: Knowledge broker, kennismakelaars, kunnen the gap bridgen. Maar meer brokers buiten/tussen de organisaties bedoeld, niet in beide org’s

Gelijkwaardig..

Verbinden Dit proberen we sinds 2000 met de academische werkplaatsen van Tranzo. 1999: Convenant KUB en SWOOG Programma met een looptijd van 4 jaar 2000: Daadwerkelijke start van Tranzo 2004: Na positieve evaluatie departement TSB Missie: Het verbinden van wetenschap en praktijk Doel: Betere kennisontwikkeling en -verspreiding Kath Univ Brabant en Stichting tot bevordering van Wetenschappelijk Onderwijs en Onderzoek in de Gezondheidszorg. Sept 2000 daadwerkelijke start

Model Tranzo Academische werkplaatsen: “ontmoetingsruimten”. Duurzame samenwerkingsverbanden tussen universiteit en praktijk. Science practitioners: Medewerkers van praktijkorganisaties die deels bij de universiteit werken als onderzoeker of als knowledge broker. AW zijn de ontmoetingsruimten en een deel van onze science practitioners zijn knowledgebrokers

2003: eerste Academische Werkplaatsen Binnen AW-en wordt op basis van 5 jaars convenanten gewerkt aan: Kennisontwikkeling: onderzoeksprogramma. Kennisuitwisseling in vele vormen. Basis principes Langdurige samenwerking op basis van gelijkwaardigheid. Win-win situatie, bijdragen vooral in natura. Structurele, persoonlijke contacten.

Partners Vele zorg- en welzijnsorganisaties, andere praktijkorganisaties, overheden. Andere onderzoeksgroepen en (landelijke) kennisinstituten Zowel lokaal, regionaal als (inter-)nationaal. Eerder gesteld dat leadership ook essentieel is. AW Geestdrift : Leadership van Piet Verbraak (GGz Eindhoven), Willem van Hezewijk GGz Midden Brabant) en Joop van den Bogaard, eerste sc pr van Tranzo AW PG: leadership van Marja van Bon en Fran Damen Landelijke kennisinstituten nu in Tranzo: RIVM, Nivel, Zorginstituut Nederland/kwaliteitsinstituut, Trimbos Instituut, NSPOH

Academische werkplaatsen en kennisnetwerken Geestelijke Gezondheid Arbeid & gezondheid Verslaving Sociaal Werk Leven met een Verstandelijke Beperking Ouderen Jeugd Kwaliteit van Huisartsen- en Ziekenhuiszorg Preventie Verzekerd Gezondheidseconomie Publieke Gezondheid Brabant Innovatie en Technologie in de Zorg Stand van zaken AW’n anno nu. 12 vb van interfacultair!

AANPASSEN Groei ook tijdens crisisjaren. Groei medewerkers houdt gelijke tred met groei werkplaatsen (inclusief externe promovendi en gasten, anders ca 150)

Samenwerking Centraal moet staan de samenwerking tussen, en de kennis van, drie partijen. Onderzoeks- kennis Kennis zorgvrager Met het betrekken van de zorgvrager, de client, de burger zijn we iets minder ver maar we doen ons best. Lukt al wel goed binnen projecten maar nog niet voor Tranzo als geheel. Professionele kennis

Gebruik van 3 soorten evidence moet wel leiden tot een wijs inzicht en tot goed evidence based werken

Verbinden van partijen is moeilijk! Veel betrokken personen/partijen Tranzo goed geslaagd in verbinden onderzoekers en professionals, ten dele in het verbinden met gebruikers. Verbinden van partijen is moeilijk! Veel betrokken personen/partijen Verschillende perspectieven en culturen Vertrouwen komt te voet.. Kost tijd! Eigenlijk drie kloven! Vertrouwen komt te voet maar gaat te paard. Kost tijd! Geduld is een schone zaak.. Co-creatie: samenwerking waarbij alle partijen invloed hebben op het proces en de resultaten.

Het kost tijd, maar dan heb je ook wat Honderden wetenschappelijke en toegepaste publicaties en presentaties per jaar; meer dan 15 symposia/congressen per jaar; etc Hopelijk een bijdrage aan betere zorg en welzijn!! AANPASSEN Belangrijkste indicator: meningen universiteit EN partners: positief – Siesling2014, visitaties

Tranzo voorbeeld werkwijze vierde generatie universiteit Binnen de academische werkplaatsen is aandacht voor dynamische, open innovatie. Partijen werken samen, in interdisciplinaire teams. De samenwerking leidt tot wetenschappelijke kennisvermeerdering en tot het leveren van een bijdrage aan het oplossen van maatschappelijke problemen. En, het is leuk!

Dit plaatje bekend bij Tranzo als het tegenovergestelde van hoe het er aan toe gaat