Vrijheid in expressie in Europa Reactie op Massacultuur

Existentialisme Wortels in filosofie van: Soren Kierkegaard Friedrich Nietzsche Martin Heidegger Karl Jaspers Gabriel Honor Marcel Omstandigheden van begin 20ste eeuw deden machtsbolwerken als religie en wetenschap wankelen: * 2 wereldoorlogen * Economische depressie * Horror van holocaust Verlies van religie als intellectueel en cultureel krachtbolwerk: God bestaat niet Wetenschap en bijzonder vertrouwen in de rede wankelt: intuïtie Existentialisme na WOII: Albert Camus, Jean Paul Sartre en Simone de Beauvoir van grote invloed op intellectuelen en kunstenaars in Parijs Germaine des Prés

Existentialisme Nadruk op existentie, l’existence précède l ‘essence Zijnswijze aan individuele mens, dus subjectief Mens moet zichzelf maken tot wat hij is Nadruk op passie ipv rationaliteit, motivatie is belangrijk Nadruk op eigen vrijheid Nadruk op verantwoordelijkheid voor eigen keuzes en de consequenties daarvan dragen

Nutteloosheid in hiernamaals Absurd leven; vraag naar zelfmoord Albert Camus L’etranger Mythe van Sisyphus L’homme revolté Vrijheid Nutteloosheid in hiernamaals Absurd leven; vraag naar zelfmoord

Absurdisme: theater Samuel Beckett, En attendant Godot, 1952, en vertaald in 1954 in het Engels Waiting for Godot : http://www.youtube.com/watch?v=BMz1-Kgz_DI

Jean Paul Sartre Existentialisme is humanisme Huis Clos Tegen bourgeoisie Macht kerk en wetenschap verzwakt L’enfer sont les autres - Mens heeft altijd een keuze

Simone de Beauvoir De tweede sekse, 1947 Feministe avant la lettre

Alberto Giacometti Condition humaine

Francis Bacon Francis Bacon, Studie naar portrte van paus innocentius X door Velazques, `953 9

L’art brut Jean Dubuffet

Jean Dubuffet

Georges Mathieu

Antoni Tapiès Tapies 13

Bram Bogart

Jaap Wage- makers

Christian Dotremont Asger Jorn

Karel Appel, Jan Elburg, Gerrit Kouwenaar Zittend vlnr: Theo Wolvecamp, Corneille, Constant, Jan Nieuwenhuys, Eugène Brands en Anton Rooskens Lucebert ontbreekt).

Asger Jorn

Cobra Karel Appel

Vragende kinderen, 1948 Karel Appel, Vragende Kinderen, 1948 21

Schildering Stadhuis Amsterdam, 1951

Karel Appel http://www.youtube.com/watch?v=E1S1uOUG48w Karel Appel http://www.youtube.com/watch?v=E1S1uOUG48w Karel Appel http://www.youtube.com/watch?v=E1S1uOUG48w

Corneille, Afrikaans Landschap 1950 24

Constant Constant, Huilende vrouw gewond door afgevallen blad, 1949 25

Christian Dotremont

Pierre Alechinsky, die zomer, 1956 27

Ed van der Elsken in Parijs 28

Ed van der Elsken, 1956 29

Ed van der Elsken, Chet Baker, Jazz 1958 30

Method Acting James Dean

Mari Andriessen, Staking

Wessel Couzijn, Badstoel

Belichaamde eenheid (1963) voor het Unilever gebouw in Rotterdam

Shinkichi Tajiri, de Wachter, Den Haag

Massacultuur? Definitie: * Woordenboek: “Cultuur van de grote massa, gekenmerkt door onpersoonlijkheid en oppervlakkigheid.” Caljé en Den Hollander, 1993: “cultuur verspreid door de massamedia en gericht op anonieme, min of meer koopkrachtige massa. Ze wordt gedragen door een cultuurindustrie die wil aansluiten bij de smaak van de massa en die zich bedient van de moderne productietechnieken.”

Uitvindingen van belang voor ontwikkeling massacommunicatie Rotatiepers 1850 Fotografie (o.a. 1837 Daguerre) Telefoon 1876 Film 1895 Radio 1887 Zeefdruk 1907 Televisie 1923 Computer 1938

Massacultuur/ low culture Burgerlijke cultuur/ high culture Passieve consumptie Leven begint na de arbeid, in de vrije tijd Consumptiementaliteit wordt aangewakkerd Naar believen en zonder al teveel inspanning, meer ontspanning Gefragmenteerd, niet in termen van traditie of historisch besef: het hier en nu telt Hedonistisch Smaak van de meerderheid Weerloos tegen verleidingen van reclame, propaganda en macht van het geld Burgerlijke cultuur/ high culture nadruk op prestatie, op arbeidzaam leven, op productiviteit, eigen verdienste Leidend is de menselijke rede Cultuur is in aanleg meegegeven, maar moet verworven worden, men moet er moeite voor doen Organische samenhang: historisch besef, traditie Persoonlijkheidsideaal Smaak van de elite Niet door driften en emoties geleid

The fifties: Begin massaproductie, reclame, televisie, corporations, auto en supermarkts http://www.youtube.com/watch?v=PcfvbRo4CnM

Commercial op Amerikaanse tv: http://www.youtube.com/watch?v=Z5KEu5WvdnE http://www.youtube.com/watch?v=50_5bR1-lR4

Erased Willem de Kooning Pre Pop Robert Rauschenberg, Erased Willem de Kooning Robert Rauschenberg, Erased Willem de Kooning

Robert Rauschenberg, Monogram, 1955-59

Robert Rauschenberg, Bed,1955

Jasper Johns Three Flags, 1958 Jasper Johns, Flags Jasper Johns Three Flags, 1958

Pop art Richard Hamilton, Just What Is It That makes Today's Homes So Different, So Appealing? , 1956

David Hockney, Schilder en zijn model,

David Hockney, Big Splash, 1961

Andy Warhol, Marilyn Monroe, 1962 Andy Warhol, 25 blauwgekleurde Marilyns,1962

Andy Warhol, Bellevue II, zeefdruk

Roy Lichtenstein, M-maybe ( girl’s picture), 1965

George Segal, Woman in a Doorway II,

Claes Oldenburg, vitrine, pastry display, 1961

E. Kienholz, Het wachten, 1964, Assemblage

Nouveau Realiste Martial Raysse, Peinture a haute tension, 1965

Arman

Cesar

Daniel Spoerri

Christo, Le Diable, 1963, Trento Museu Arte Centemporaneo

Yves Klein, venus Niké van Samotrace

Yves Klein, L’accord bleu (reliëf epongé(, 1966

Yves Klein, Antrophometries, 1961

Yves Klein Antropometries http://www.youtube.com/watch?v=pJV0n4A_6-M