Duurzame energie Welke mogelijkheden zijn er?

CE Delft Bedrijven, brancheorganisaties en NGO’s Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, transport en grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige expertise 50 medewerkers Not-for-profit Opdrachtgevers: Overheden (Europa, nationaal, regionaal) Bedrijven, brancheorganisaties en NGO’s Zie onze publicaties op www.ce.nl of @CEDelft Lonneke Wielders/17-01-2017

Overzicht van de verschillende technieken Windenergie Waterkracht Zon-PV Biogas Warmtewinning uit riool- en oppervlaktewater Geothermie Lonneke Wielders/17-01-2017

Windenergie Met windturbines kan windenergie omgezet worden in elektriciteit. De opbrengst is afhankelijk van verschillende parameters: het ontwerp van de turbine; de hoogte van de mast (hogere ashoogte -> meer productie); de lengte van de rotorbladen (grotere rotordiameter -> meer productie); de windsnelheid op de locatie (tot ongeveer 25 m/s geldt hoe harder het waait, hoe beter). Windmolens kunnen elkaars opbrengst beïnvloeden, om dit te voorkomen worden windturbines gemiddeld met een afstand van circa vier keer de rotordiameter van elkaar geplaatst (+/- 500 m). Lonneke Wielders/17-01-2017

Waterkracht In Nederland kennen we geen sterk verval, toch zijn er mogelijkheden voor waterkracht: bij kunstwerken in rivieren (zoals stuwen en sluizen) is voldoende verval; in vrij stromend water, maar dit ligt voornamelijk voor de hand als er sprake is van getijdewerking; energie door rivierkribben, maar dit speelt alleen een rol in de grote rivierkribben van Rijkswaterstaat. Lonneke Wielders/17-01-2017

Zon-PV Zon-PV zijn fotovoltaïsche zonnepanelen die zonne-energie omzetten in elektriciteit. Zonnepanelen kunnen geplaatst worden voornamelijk op daken en velden. Lonneke Wielders/17-01-2017

Biogas Zuiveringsslib, maar ook bermgras kan in een vergistingsinstallatie vergist worden tot biogas (bijkomend voordeel is reductie van de hoeveelheid zuiveringsslib dat afgevoerd en verwerkt moet worden). Het biogas kan vervolgens: Rechtstreeks ingezet worden in nabijgelegen industrie (voor warmte); Gebruikt worden in een WKK-installatie voor de productie van duurzame elektriciteit en warmte; Opgewerkt worden tot groengas (biogas met een gelijke samenstelling als aardgas), zodat het ingevoed kan worden op het aardgasnet.   Lonneke Wielders/17-01-2017

Warmtewinning uit riool- en oppervlaktewater Warmtewinning uit rioolwater Uit rioolwater (riothermie) en zuiveringswater kan met warmtewisselaars duurzame warmte worden gewonnen; De temperatuur in rioolwater is in de winter 8-10°C en in de zomer 18-20°C, een warmtepomp kan de warmte naar een hoger niveau te brengen; Het grootste deel van het rioolstelsel in het beheer is van gemeenten. Warmtewinning uit oppervlaktewater Uit waterlopen, (diepe) plassen en het water bij gemalen kan warmte gewonnen worden of kan het water gebruikt worden voor koeling; Hierbij wordt gebruik gemaakt van het temperatuurverschil tussen het water (in de winter <10°C en in de zomer >15°C) en het te verwarmen gebouw. Met een warmtepomp kan dit verwarmingswater op een efficiënte manier naar een hoger temperatuurniveau gebracht worden. Lonneke Wielders/17-01-2017

Geothermie Bij geothermie (of aardwarmte) wordt warmte gewonnen uit de ondergrond: Ondiepe geothermie (500 – 1500 meter diep) warmte van ca. 40°C; geschikt voor lage-temperatuurverwarming van woningen. Diepe geothermie (meer dan 1500 meter diep) warmte van 70-120°C afhankelijk van de diepte; door hoge temperaturen ook geschikt voor industriële processen;   Er worden ten minste twee putten (doublet) in de bodem geboord tot een watervoerende bodemlaag (aquifers); Via de ene put wordt warm water omhoog gepompt, de warmte wordt via een warmtewisselaar onttrokken en het afgekoelde water wordt via de tweede put weer in dezelfde bodemlaag geïnjecteerd. Lonneke Wielders/17-01-2017

Opbrengsten per techniek Windmolen: 3 MW Levert 2.190 MWh/MW Vermogen/ha: 590 MW/ha Installatie: 0,5 MW Levert 3.600 MWh/MW Vermogen/ha: niet relevant 1 paneel (1,6 m2) is 0,270 W (10.000 panelen is 2,7 MW) Levert 950 MWh/MW Vermogen/ha: 425 – 950 MW/ha Installatie voor gas: +/- 3 MW, een WKK +/- 1 MW Levert 8.000 MWh/MW Techniek nog dusdanig weinig toegepast (en zeer locatiespecifiek) dat er geen kentallen te geven zijn. Bron: 5-25 MW Levert 5.500 – 7.000 MWh/MW Lonneke Wielders/17-01-2017

Kosten per techniek Lonneke Wielders/17-01-2017