DuboMat Duurzaam aanbesteden Oude Rijndijken Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden Jan Vroonhof 26 juni 2017

Even kort voorstellen Wie is Jan Vroonhof? Geboren in 1953 in Ter Aar Zuid Holland Studie Civiele techniek: waterzuivering en afvalverwerking 1e baan: gescheiden afvalinzameling in Amsterdam 2e baan: onderzoeksbureau – uitvoeren milieuanalyses 3e baan: ingenieursbureau Royal Haskoning Nu: sinds 31/2 jaar zelfstandig ondernemer

Duurzaam inkopen en aanbesteden GWW Opwarming van de aarde Klimaatakkoord Parijs - Green deal: reductie CO2-uitstoot Het Hoogheemraadschap heeft voor de Green Deal getekend Emissies van fijn stof: tast onze gezondheid aan

Inkoopvolume baggerwerk en kust- en oeverwerk circa €1,1 miljard Inkoopvolume GWW . Inkoopvolume baggerwerk en kust- en oeverwerk circa €1,1 miljard

Duurzaam inkopen en aanbesteden GWW Uitgangspunt van de Green deal is: De markt doet het werk! Dus: aannemers en producenten uitdagen om tot duurzamere oplossingen te komen. De opdrachtgever beloont dit door fictieve kortingen op de aanbiedingsprijs te bieden. Middelen zijn: de CO2-prestatieladder DuboCalc - DuboMat

wordt door veel gemeenten, waterschappen en provincies niet gebruikt Reacties en kritiek op DuboCalc: DuboCalc is een black box voor de kleinere aannemers die veel projecten in gemeenten doen Niet inzichtelijk voor inkopers & projectleiders gemeente Veel materialen van specifieke producenten die aan de kleinere aannemers leveren, ontbreken De milieukostenindicator (MKI) in DuboCalc is gebaseerd op oud beleid uit 2002 Sluit niet aan bij prioriteiten gemeente (bv. fijn stof) Niet bruikbaar in een RAW bestek Niet actueel genoeg (milieuanalyses -LCA’s- lopen altijd achter) Beperkt bruikbaar voor de inzet van mobiele werktuigen Niet flexibel aanpasbaar voor specifieke projecten (openbare verlichting, geluidoverlast) Vrijwel geen aandacht voor fijn stof

DuboMat . Afgeleid van complete milieukundige levenscyclus analyses Voor GWW-materialen en -processen minder relevante milieuthema’s zijn weggelaten. Actueel: gebruik wordt gemaakt van recente gegevens De gebruiker kan zijn eigen prioriteiten laten meewegen (aansluiting op collegeprogramma). Direct visueel duidelijk op welke criterium een materiaal goed/slecht scoort. Naast de totale duurzaamheidscore ook inzicht in de CO2-emissie van het materiaal/ constructie over de levensduur. Eenvoudig monitoren van CO2-emissie. Te gebruiken in RAW aanbestedingen en EMVI aanbestedingen. Duidelijke aandacht en waardering voor fijn stof

Hoe is DuboMat ontstaan? Zo’n 8 jaar geleden veel publiciteit over cradle-to-cradle – alles maximaal hergebruiken. Raadsbesluit Gemeente Schiedam: cradle-to-cradle. Nu nog de praktijk…. Aan mij (toen nog werkzaam bij Royal Haskoning) de vraag van de gemeente om voor een nieuwe school iets te bedenken voor duurzame materialen Op een zondagmiddag (…..) heb ik toe de basis gelegd voor de DuboMat tool Dit heb ik uitgewerkt in een tool om materialen te beoordelen. Dit is gebruikt voor het ontwerp en de bouw van de Schravelantschool. DuboMat is dus vanuit de praktijk geboren

Projecten met DuboMat Amsterdam West: aanleg/herprofilering enkele straten, 2013 Amsterdam Centrale stad: verduurzamen deel van het materialenboek voor RAW bestekken, 2013 Provincie Gelderland: vrijliggend fietspad. Vergelijking van 5 oplossingen met DuboMat, 2015 Voor producent Easypath de duurzaamheid vergelijken met andere verhardingen van fietspaden, 2015 – 2016 Easypath: Hogere investeringen maar lagere kosten bij een gebruiksduur van meer dan 30 jaar en veel duurzamer

Projecten met DuboMat, vervolg Gemeente Enschede: rioolverbetering in wijk, deels RAW deels EMVI, 2016 Reacties van de aannemers, ook die de aanbesteding niet hebben gewonnen: We vonden het een goede uitdaging om met de DuboMat tool te werken, waardoor we duurzamer over het project zijn gaan nadenken. Zeer positief over het gebruik van DuboMat. Reactie gemeente: We mogen trots zijn op de pilot met DuboMat Het meest gunstige bod was de goedkoopste en had een score voor duurzaamheid 3 maal zo goed als de referentie Soms moet je het lef hebben om dingen niet of anders te doen Hybride aanbesteding daagt aannemers weer uit Duurzaam hoeft niet duur te zijn

Projecten met DuboMat, vervolg Conclusie: geluidsbeperking voor een beperkt aantal jaren met 4 dB is duur maar de milieukosten tellen zwaarder Gemeente Den Haag: Duurzaamheid van asfaltwegen in de stad incl. geluidoverlast wegverkeer dec. 2016 Gemeente Den Haag; nieuw asfaltcontract voor 3 jaar, voorjaar 2017 Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier: 2 projecten met baggerwerkzaamheden, 2017 - lopen nog Het meest duurzame aanbod was 3 maal zo gunstig wat duurzaamheid betreft als de referentie, en goedkoper

Hoe ziet de tool er uit? Weging is gebaseerd op LCA, maar kan worden afgestemd op specifieke wensen van de gemeente. Euroklasse kan de opdrachtgever veel hoger waarderen

Hoe ziet de tool er uit? De weergave van de scores wordt ondersteund met kleuren: blauw is heel goed en rood is zwaar onvoldoende vergelijk met de energie labels van uw elektrische apparaten

Wat wordt aan u gevraagd? Aan u wordt gevraagd “productkaarten” in te vullen. Zie aanbestedingsleidraad Rode driehoekjes duiden op een keuzemenu Voorbeeld productkaart materialen

Wat wordt aan u gevraagd? vervolg Aan u wordt gevraagd “productkaarten” in te vullen. Zie aanbestedingsleidraad Voorbeeld “productkaart” aan- en afvoer grond Voorbeeld “productkaart” mobiele werktuigen

REFERENTIES In de gunningsleidraad en in de DuboMat tool zijn referenties opgenomen voor: Stalen damwand 9 meter lengte Stalen damwand 8 meter lengte Kwel/stabiliteitsscherm 1,5 m lange en 4,5 cm dikke lariks planken Het transport van grond Graafmachine voor het plaatsen van de kwel/stabiliteitsschermen Graafmachine voor het aanbrengen en verdichten van de grond Werktuig voor het aanbrengen van de stalen damwanden De productkaarten voor deze referenties zijn in overleg zo goed mogelijk ingevuld, op basis van ervaringen in de afgelopen jaren. Aan u de uitdaging om tot gunstigere scores te komen voor duurzaamheid en CO2

Naar de tool Inlogcode HDSR#45OuR7 . Naar de tool Inlogcode HDSR#45OuR7

Tips Waar liggen de grootste “boosdoeners” In scores in de tool bij de referentie zag u zojuist dat: Bij duurzaamheidspunten draagt grondtransport voor bijna 50% bij aan de score. Verlagen van de score door: dichterbij de grond halen ander type vrachtwagen vrachtwagen met hogere Euroklasse Bij de duurzaamheidspunten draagt de graafmachine voor bijna 25% bij aan de score Verlagen van de score door: graafmachine met hogere Euroklasse Bij CO2 dragen de stalen damwanden voor 90% bij aan de totale CO2-emissie. Verlagen van de score door: ga shoppen bij de leveranciers en vraag naar damwanden met een lage CO2-emissie (vraag naar milieuanalyse)

Succes Zoals de aannemers in Enschede zeiden: Soms moet je het lef hebben om dingen niet of anders te doen Zoals de aannemers in Enschede zeiden: Uitgangspunt van de Green deal voor duurzamer aanbesteden is: Door het project zijn we over duurzame oplossingen gaan nadenken De markt doet het werk! Aan u dus de uitdaging!! Houdt in gedachten: Duurzaam hoeft niet duur te zijn

Keuzemenu’s In de tool zitten verschillende keuzemenu’s; Functionele eenheid: m3, m2, m1, stuks, kg, ton. Dit keuzemenu geeft een verplichte keus Technische levensduur. Dit keuzemenu geeft geen verplichte keus (Voor de stalen damwand dient u voor dit project 50 jaar en voor de houten kwelschermen 30 jaar in te vullen) % vervanging + breuk. Dit keuzemenu geeft geen verplichte keus (In dit project wordt uitgegaan van 0%) Aantasting gezondheid overeenkomstig .. Dit keuzemenu geeft een verplichte keus End-of-life verwerking van .. Dit keuzemenu geeft een verplichte keus Modaliteit transport (of te wel type transportmiddel): Dit keuzemenu geeft een verplichte keus Euroklasse/ Stageklasse. Dit keuzemenu geeft een verplichte keus