COPD en zuurstof Longpunt 16 september 2016 Jeanine Antons, longarts

De bouw van de luchtwegen en de longen Bovenste luchtwegen: neus, bijholtes, keel, mond Onderste luchtwegen: luchtpijp, luchtwegen in beide longen Longen Longweefsel: longblaasjes Ademhalingspieren Middenrif Spieren van de borstkas en nek/hals

Luchtwegen en longblaasjes luchtpijp luchtwegen longblaasjes middenrif

Luchtwegen en longblaasjes

Functie van de luchtwegen en longen Transport van zuurstofrijke lucht het lichaam in Afgifte van zuurstof aan het bloed Opname van afvalstoffen uit het bloed Transport van afvalstoffen en zuurstofarme lucht het lichaam uit Zuurstof = O2 Afvalstoffen = koolzuur = CO2

Functie van de luchtwegen en longen Zuurstof = O2 Afvalstoffen = koolzuur = CO2

Afvalstoffen = koolzuur = CO2 Werking longblaasjes Bloedvat Met rode bloedcellen Zuurstof = O2 Afvalstoffen = koolzuur = CO2

De bloedsomlooop Zuurstofarm bloed stroomt door de longen Het bloed krijgt zuurstof in de longen Het bloed stroomt terug naar het hart Het hart pompt zuurstofrijk bloed naar de rest van het lichaam

Wat gaat er mis bij COPD? luchtwegvernauwing kapot gaan van het longweegsel (de longblaasjes) kapot gaan van de longbloedvaatjes die rond de longblaasjes lopen

Wat gaat er mis bij COPD? Normale longblaasjes Luchtpijp Emfyseem Luchtpijp Normale luchtweg Long Vernauwde luchtweg

Toename luchtwegvernauwing Matig COPD Ernstig COPD Toename slijm Luchtwegontsteking Toename luchtwegvernauwing

Kapot gaan van de longblaasjes: Longemfyseem Normale longblaasjes

Wat is het gevolg? Ingeademde lucht gaat moeilijker de longen in en uit De zuurstof in de lucht komt moeilijker in het bloed Het koolzuur kan moeilijker het lichaam uit Emfyseem Vernauwde luchtweg

Wat is het gevolg? Als COPD ernstiger wordt daalt vaak langzaam het zuurstof gehalte Als COPD ernstiger wordt kan langzaam het koolzuur gehalte stijgen Vaak daalt eerst langzaam het zuurstof gehalte en komen pas later problemen met het koolzuur gehalte Het lichaam went aan de lagere zuurstof waarden Zuurstof  Koolzuur 

Wat gebeurd er bij een longaanval? Bij een longaanval of longontsteking wordt het zuurstof gehalte vaak tijdelijk lager Bij een longaanval of longontsteking wordt het koolzuur gehalte vaak tijdelijk hoger

Wanneer moet je extra zuurstof gebruiken? Als het zuurstof daalt onder een bepaalde waarde Gemeten in de slagader Gemeten in rust Zuurstof spanning lager dan de 7,3 kPa Of zuurstof spanning lager dan 8,0 kPa als er tekenen zijn dat het lichaam moeite heeft met het lage zuurstof gehalte “polsprik”

Wanneer moet je extra zuurstof gebruiken? Zuurstof saturatie waarden (zuurstof verzadiging in het het bloed) kan helpen met het ontdekken van zuurstof tekort, maar een “polsprik” is nodig om met zekerheid vast te stellen Saturatie <92% is reden om het zuurstof gehalte verder te onderzoeken Saturatie meter aan de vinger

Hoe lang moet je dan zuurstof gebruiken? 15 uur per dag of meer ‘s nachts telt mee

Waarom moet je dan zuurstof gebruiken? Omdat de extra zuurstof het hart beschermt tegen schade aan het hart op de lange duur Voorkomen van schade aan het hart verbetert de overleving

Effect van extra zuurstof op de overleving bij mensen met continue te lage zuurstof waarden Gebaseerd op onderzoek uit 1980

Vermindert zuurstof de kortademigheid? Nee, zuurstof vermindert niet de kortademigheid Maar sommige mensen voelen zich met zuurstof: Minder vermoeid Herstellen sneller als ze wat gedaan hebben

Vermindert zuurstof de kortademigheid? Laag zuurstof  kortademigheid Kortademigheid kun je niet wegnemen door zuurstof te gebruiken

Waarom krijg ik wel in het ziekenhuis extra zuurstof maar thuis niet? Bij opname in het ziekenhuis is er meestal: Een longaanval Een longontsteking Het zuurstofgehalte is dan tijdelijk extra verlaagd Door de behandeling met antibiotica en prednisolon herstellen de zuurstof waarden weer tot het voor u normale niveau

Moet je ook zuurstof gebruiken als je je gaat inspannen? Een gedeelte van de COPD patiënten heeft in rust normale zuurstof waarden maar bij bewegen daalt het zuurstof gehalte diep Deze groep moet zuurstof gebruiken bij intensief bewegen en bij sporten, maar niet in rust Door het gebruik van de zuurstof verbetert het insspanningsvermogen en neemt de kortademigheid iets af Het wetenschappelijk bewijs hiervoor is niet zo sterk

Moet je ‘s nachts zuurstof gebruiken? Soms wordt, in individuele gevallen, alleen ‘s nachts zuurstof voorgeschreven Hiervoor is weinig wetenschappelijk bewijs

Als het zuurstof gehalte niet de reden is van mijn kortademigheid, waarom ben ik dan kortademig? Normale ademhaling Lucht uit Lucht in Buik gaat naar voren

Kortademigheid bij COPD Ademen door vernauwde luchtwegen De lucht kan moeilijker naar binnen en naar buiten De lucht heeft meer tijd nodig om naar binnen en naar buiten te gaan Normale luchtweg Vernauwde luchtweg

Opgeblazen borstkas bij COPD

Kortademigheid bij COPD Een emfyseem long is minder elastisch en wordt slap De long en de borstkas worden opgeblazen Ademen met een opgeblazen borstkas gaat moeilijker Het middenrif wordt naar beneneden gedrukt door de opgeblazen long en kan moeilijker op en neer bewegen Normale stand van het middenrif COPD Opgeblazen long met laagstaand middenrif