Bevlogenheid en leiderschap Prof. dr. Wilmar Schaufeli

2

Animal laborans Moeite Inspanning Opoffering ‘In het zweet uws aan- schijns zult gij werken voor uw brood’ (Genesis III: 19) De Januskop van werk Homo faber Creativiteit Uitdaging Ontwikkeling ‘In en door de arbeid wordt de mens tot mens’ (Karl Marx) Burnout 12 : 1 ● Bevlogenheid Bron: PsychInfo 3

Positioneel organiserenTransactioneel organiseren Structuurdenken Domeindenken Accent op posities Individueel resultaat Verantwoordelijk zijn Eigen belang voorop Beleren Compliance Denken in hiërarchie Eén waarheid Procesdenken Cocreatie Accent op relaties Gezamenlijk resultaat Verantwoordelijk voelen Wederzijds belang voorop Leren Commitment Denken in netwerken Meerdere waarheden 4 Bron: Position paper (2016)

5 Het mentale kapitaal wordt steeds belangrijker. Daarom hebben moderne arbeidsorganisaties niet langer gezonde, maar “mentaal vitale” werknemers nodig. Psychologisering

De positieve psychologie legt zich toe op het onderzoeken en bevorderen van het optimaal functioneren van mensen (in organisaties). De wetenschap verandert 6

7 “Bevlogenheid is een toestand van opperste voldoening bij werknemers, die gekenmerkt wordt door vitaliteit, toewijding en absorptie” Schaufeli et al. (2001)

ACTIVATIE DEACTIVATIE PLEZIERIG ONPLEZIERIG Naar Russell (2003) gelukkig opgewonden rustig kalm moe bedroefd rusteloos gespannen TEVREDEN WERK- VERSLAAFD OPGEBRAND BEVLOGEN 9

Salanova, del Libano, Llorens & Schaufeli. (2013) 10

Bevlogenheid is goed voor werknemers Lichamelijk Stress-reactiviteit (Langelaan et al. 2006) Hartactiviteit (Seppälä et al., 2012) C-reactief proteïne (Ugucji et al., 2015) Mentaal Depressie (Hakanen & Schaufeli, 2012) Psychosomatische klachten (Schaufeli, Taris, van Rhenen, 2008) Slaapkwaliteit (Kubota et al., 20l1) Gedragsmatig Werkvermogen (Airila et al. 2012) Initiatief nemen (Salanova & Schaufeli, 2008) Innovatief gedrag (Hakanen et al., 2007) 11

Bevlogenheid is goed voor organisaties Arbeidsuitval Ziekteverzuim (Schaufeli et al 2009) Personeelsverloop (Schaufeli et al., 2006) Prestatie Klanttevredenheid (Salanova et al. 2005) Fouten- en ongevallen (Prins et al., 2009; Nahrgang, 2011) Arbeidsprestatie (Halbesleben & Wheeler, 2008) Bedrijfsresultaat Financiële opbrengst (Xanthopoulou et al., 2008) Productiviteit (Harter et al, 2006) Winst (Harter et al, 2006) 12

Bevlogen vs. niet-bevlogen 152 organisaties; afdelingen; werknemers Gallup (2010) Ziekteverzuim Bedrijfsongevallen Kwaliteit (defecten) KlanttevredenheidProduktiviteitWinst - 37% - 49% - 60% +12% +18% +16% 13

- + Persoonlijke hulpbronnen - Schaufeli, et al. (2004, 2009); Hakanen et.al. (2006, 2008); Korunka et al. (2009); Llorens et al. (2006); Salanova et al. (2009) Energiebronnen Individuele- en organisatie uitkomsten Bevlogenheid + + Stressoren Burnout Het JD-R model

Psychologische basisbehoeften Groei Autonomie Verbondenheid Betekenis Zelf-Determinate Theorie Motivationele regulatie Gecontroleerd Autonoom Deci & Ryan (2000) 15

Leiderschap, motivatie en bevlogenheid Autonome motivatie Bevlogenheid Basis behoeften Bevlogen leiderschap motivatie 16

Autonomie Verbondenheid Groei Betekenis - Maakt verbinding met organisatiedoel - Enthousiasmeert voor plannen - Benadrukt de zin van het werk - Delegeert effectief - Stimuleert talenten, zet in op sterktes - Daagt uit - Moedigt samenwerking aan - Bevordert team spirit en -focus - Vermindert frictie in het team 17 - Benadrukt eigen bijdrage - Geeft vrijheid en verantwoordelijkheid - Moedigt geven eigen mening aan Sturen op verbinding Sturen op vertrouwen Sturen op ruimte om te leren Sturen op commitment

Energiebronnen Bevlogenheid + Stressoren Burnout + Individuele- en organisatie uitkomsten + - Bevlogen leiderschap Schaufeli (2015) Persoonlijke hulpbronnen 18 Bevlogen leiderschap in het JDR-model

19 Een online omgeving voor het vergroten van energie en verlagen van stress

Contact Academisch: Consultancy: E-development tool: 20