Max. width Min. height Max. height ING Orange RGB= 255, 98, 0 ING Light Grey RGB= 168, 168, 168 ING Indigo RGB= 82, 81, 153 ING Sky RGB= 96, 166, 218 Colour Guidelines ING Fuchsia RGB= 171, 0, 102 ING Lime RGB= 208, 217, 60 ING Leaf RGB= 52, 150, 81 ING Mid Grey RGB= 118, 118, 118 Text Colour RGB= 51, 51, 51 Sterker uit de crisis? Marieke Blom, ING Economisch Bureau Prinsjesdagbijeenkomst September 2016

ING Orange RGB= 255, 98, 0 ING Light Grey RGB= 168, 168, 168 ING Indigo RGB= 82, 81, 153 ING Sky RGB= 96, 166, 218 Colour Guidelines ING Fuchsia RGB= 171, 0, 102 ING Lime RGB= 208, 217, 60 ING Leaf RGB= 52, 150, 81 ING Mid Grey RGB= 118, 118, 118 Text Colour RGB= 51, 51, 51 No content below the grey line 2 We staan er sterker voor: +46 pnt dzd +10% Vertrouwen HuizenprijzenWerkloosheid -400 Per mnd Faillissementen Mutaties sinds dal in 2013

ING Orange RGB= 255, 98, 0 ING Light Grey RGB= 168, 168, 168 ING Indigo RGB= 82, 81, 153 ING Sky RGB= 96, 166, 218 Colour Guidelines ING Fuchsia RGB= 171, 0, 102 ING Lime RGB= 208, 217, 60 ING Leaf RGB= 52, 150, 81 ING Mid Grey RGB= 118, 118, 118 Text Colour RGB= 51, 51, 51 No content below the grey line 3 Wat waren de ingrepen? Korte termijn:  Bezuinigen ambtenaren - minder, lonen bevriezen  Belastingverhoging - btw, verzekeringen, verhuurders  ‘Kaasschaaf’ – van alles wat minder  Ingrepen zorg – eigen risico, bijdrage Lange termijn:  Pensioen: langer werken, minder opbouwen  Huizenmarkt: minder lenen, minder aftrek, verplicht aflossen  Arbeidsmarkt: ww-duur korter, ontslagrecht  Ingrepen zorg – decentralisatie, verzorgingshuizen Rijksbegroting € 240 mrd Ingrepen € 40 mrd

ING Orange RGB= 255, 98, 0 ING Light Grey RGB= 168, 168, 168 ING Indigo RGB= 82, 81, 153 ING Sky RGB= 96, 166, 218 Colour Guidelines ING Fuchsia RGB= 171, 0, 102 ING Lime RGB= 208, 217, 60 ING Leaf RGB= 52, 150, 81 ING Mid Grey RGB= 118, 118, 118 Text Colour RGB= 51, 51, 51 No content below the grey line 4 Nederland trapt hardst op de rem Overheidsuitgaven, excl. rente Index, 2010 = 100 NL Gemiddelde Dui, Fra, Bel, Den, Zwe, VK, VS

ING Orange RGB= 255, 98, 0 ING Light Grey RGB= 168, 168, 168 ING Indigo RGB= 82, 81, 153 ING Sky RGB= 96, 166, 218 Colour Guidelines ING Fuchsia RGB= 171, 0, 102 ING Lime RGB= 208, 217, 60 ING Leaf RGB= 52, 150, 81 ING Mid Grey RGB= 118, 118, 118 Text Colour RGB= 51, 51, 51 No content below the grey line 5 Waarom eigenlijk?  ‘Brussel’ Regel = regel  Voorbeeldfunctie Streng geweest  Vertrouwen Financiële markt

ING Orange RGB= 255, 98, 0 ING Light Grey RGB= 168, 168, 168 ING Indigo RGB= 82, 81, 153 ING Sky RGB= 96, 166, 218 Colour Guidelines ING Fuchsia RGB= 171, 0, 102 ING Lime RGB= 208, 217, 60 ING Leaf RGB= 52, 150, 81 ING Mid Grey RGB= 118, 118, 118 Text Colour RGB= 51, 51, 51 No content below the grey line 6 Het effect: schatkist op orde Houdbaarheidssaldo (lange termijn financiën) Begrotingssaldo

ING Orange RGB= 255, 98, 0 ING Light Grey RGB= 168, 168, 168 ING Indigo RGB= 82, 81, 153 ING Sky RGB= 96, 166, 218 Colour Guidelines ING Fuchsia RGB= 171, 0, 102 ING Lime RGB= 208, 217, 60 ING Leaf RGB= 52, 150, 81 ING Mid Grey RGB= 118, 118, 118 Text Colour RGB= 51, 51, 51 No content below the grey line 7 Afruil met economische groei Grote klap Omvang economie, index, 2009 = 100 BEL, DUI, FRA NL DEN, ZWE VK, VS Huizenmarkt Pensioen Financiële sector Ingrepen overheid

ING Orange RGB= 255, 98, 0 ING Light Grey RGB= 168, 168, 168 ING Indigo RGB= 82, 81, 153 ING Sky RGB= 96, 166, 218 Colour Guidelines ING Fuchsia RGB= 171, 0, 102 ING Lime RGB= 208, 217, 60 ING Leaf RGB= 52, 150, 81 ING Mid Grey RGB= 118, 118, 118 Text Colour RGB= 51, 51, 51 No content below the grey line 8 Nog sterkere economische structuur WEF Global competitiveness Index Global Innovation Index Global Enabling Trade Report Logistics Performance Index Ease of Doing Business Corruption Perceptions Human Development Prosperity Index … … … … … … … Positie 2010 *2016: Global Innovation, Logistics Performance Index, Ease of Doing Business 2015: WEF Global competiveness, Corruption Perceptions, Human Development, Prosperity Index 2014: Global Enabling Trade Report 2014

ING Orange RGB= 255, 98, 0 ING Light Grey RGB= 168, 168, 168 ING Indigo RGB= 82, 81, 153 ING Sky RGB= 96, 166, 218 Colour Guidelines ING Fuchsia RGB= 171, 0, 102 ING Lime RGB= 208, 217, 60 ING Leaf RGB= 52, 150, 81 ING Mid Grey RGB= 118, 118, 118 Text Colour RGB= 51, 51, 51 No content below the grey line 9 Prinsjesdag 2016: Hoedjes kijken OUD - Minder geld naar o.a. zorg, sociale zekerheid - Lage-inkomens-voordeel (LIV) - Woningmarkt (LTV, HRA)- - Vermogensrendementsheffing - Heffingsvrije vermogen naar 25K - Verruimde schenkingsregeling - Arbeids- en ouderenkorting, kinderopvang - Tarief 2 e /3 e schijf IB minder verlaagd -2,5 mrd NIEUW - Meer geld - Zorg (bezuiniging terugdraaien) - Veiligheid en justitie (vooral terugdraai) - Defensie - Onderwijs - Armoede onder kinderen -1-verdiener met chron ziek part.) - Koopkrachtreparatie (zorg-, huurtoeslag, kindgeb budget) - Uitfasering Pensioen Eigen Beheer (dga) - Terugsluis naar MKB (o.a. Vpb-grens in 2018) +2,6 mrd

ING Orange RGB= 255, 98, 0 ING Light Grey RGB= 168, 168, 168 ING Indigo RGB= 82, 81, 153 ING Sky RGB= 96, 166, 218 Colour Guidelines ING Fuchsia RGB= 171, 0, 102 ING Lime RGB= 208, 217, 60 ING Leaf RGB= 52, 150, 81 ING Mid Grey RGB= 118, 118, 118 Text Colour RGB= 51, 51, 51 No content below the grey line Overheid heeft financiën op orde: vergrijzingsbestendig Afruil: economie groeide minder hard Groei perspectief gunstig, vergeleken met andere landen Maar dat is nog niet hetzelfde als een nieuwe periode van bloei Europa moet zich opnieuw uitvinden: gaat iedereen zich nu aan de regels houden? 10 Conclusie