Fiscale aspecten pensioen bij echtscheiding RB Kring Oost e.o. Mr. Frits van der Kamp -7 november 2016-

Programma ► Inleiding pensioen en toekomstvoorzieningen ► Fiscale gevolgen toekomstvoorzieningen in cases ► Verdiepingscasuïstiek (o.a. DGA pensioen)

Pensioen algemeen ► Fiscale regels  Loonbelasting: m.n. omvang (max.) van pensioen opbouw en sancties bij overtreding regels (afkoop, toegelaten aanbieders)  Hoofdregel: overtreding regels = gehele aanspraak belast (pm 52% LB/IB); art 19b LB  Extra sanctie: art 30 AWR revisierente (max 20% over de gehele aanspraakwaarde) ► Juridische regels  Pensioenwet, familierechtelijke regels Boek 1 en WVPS

Pensioen DGA & scheiding ► Fiscale regels  Aanvullende regels Loonbelasting (beperkingen bij opbouw in eigen beheer!)  Vennootschapsbelasting: beperkingen bij “nemen van de lasten als verlies”,  Gevolg: de schuld op balans is i.b. lager, totdat uiteindelijk realisering betaling pensioen DGA!! ► Juridische regels (Pensioenwet nvt)  Boek 1: 153; 180  WVPS art 3a: DGA vereveningspensioen regeling  En lid 6: partnerpensioenbescherming: instemming vereist a la 57 PW)

Pensioen DGA & scheiding ► Juridische regels & partnerpensioen  Partnerpensioen op risicobasis  geen opgebouwd partnerpensioen => geen bijzonder partnerpensioen  pensioenverweer (art. 1:153 en 1:180 BW):  bestaand vooruitzicht op een uitkering bij overlijden van degene die om echtscheiding verzoekt gaat verloren  voorziening voor de ander treffen (onder voorwaarden)  HR, 5 maart 2004, AP1974: beroep op pensioenverweer gehonoreerd (idem Hof Den Haag, 16 juni 2004, AP1926)

Relatie civiel recht ► Pensioen fiscale relatie met civiele aspecten ► (WVPS, jurisprudentie, verknochtheid, Boon van Loon, verrekenen..) ► Pensioen: fiscale aspecten  Standaard WVPS  Afwijkingen WVPS  Verrekening (varianten)  Schenkingsaspecten..

Gevolgen waardering en afstorting pensioen ► Mogelijk lagere waarde van de aanmerkelijk belangaandelen ► Na afstorting lagere uitkomst artikel 1: 141 lid 4 BW ? Waardering tegen commerciële waarde! ► Praktijk: risicovol wegens afzien pensioen! ► Sanctie: 52% LB + 20% revisierente (boete ex art. 30i AWR)

Afstortingsjurisprudentie ► Zie Kroniek bijlage ► Hoofdlijn: oud en nieuw ► Huidig: financieringsproblemen… ► (tenzij clausule van de Hoge Raad)

Casus ► ► Balans per 31 december 2013 (DGA 60) ► ► Aandelenfondsen 100 AK 1 ► ► Obligatiefondsen 350 WR 149 ► ► Liquiditeiten 100Pens. Vz ► ► DGA keert 149 dividend uit: Gevolg? ► ► NB: werkelijke waarde pensioenverplichting bedraagt circa 650.

Pensioen in eigen beheer ► Overgangsrecht? ► 1. Bestaande aanspraken bevriezen (wel actuarieel oprenten) ► 2. Afstempelen in nieuwe regeling: ODV ► 3. Afkoop (met evt korting) ► NB: Schriftelijke instemming van DGA en “partner” vereist voor 2 en 3: binnen een maand na afkoop op formulier ► Voor 1??

Pensioen in eigen beheer ► Bij instemming partner: “passende vergoeding” en door wie?? ► (Nota navv 25 oktober 2016, bl 21: DGA!) ► Fiscale aspecten: schenking?!! ► Vraag omtrent artikel 3.102, lid 3 Wet IB 2001?: niet van toepassing indien geen scheiding! …  vanwege “in het kader van echtscheiding” (termijn)  goedkeuring / uitleg / medewetgever of..?

Pensioen in eigen beheer ► Enkele voorbeelden nav Nota 25 oktober jl. ► Schenking? ► Vergoeding juist vastgesteld: vb van “pensioenspecialisten” ► NB: van wie is het pensioen? ► Wanneer moet u naar de notaris verwijzen / inschakelen??

Relatie civiel recht ► Wat is van wie: huwelijksvermogensrecht ► ► Hoofdregel: AGVG   UC, WVPS en verknocht ► ► Veel voorkomend DGA: HV (met finaal verrekenbeding) of niet uitgevoerd periodiek verrekenbeding… ► ► En dan…

Alternatieven WVSP ► Afwijken van de WVPS: ► (echtscheidingsconvenant/huwelijkse voorwaarden)  uitsluiten toepasselijkheid WVPS (art. 2) => let op bijzonder PP  In combinatie met ► Verrekening met geld (ook overwaarde woning..) ► Verrekening met bestaande lijfrente ► Verrekening met pensioenverrekeningslijfrente (slot) ► Fiscale behandeling afwijkingen

Pensioenverrekening met geld ► Man en vrouw in AGVG ► Waarde pensioen man ► Af latentie IB: 30% ► Waarde pand ► Stel: Man krijgt pensioen, vrouw pand  Fiscale gevolgen?

Pensioenverrekening met geld Artikel lid 3 Wet IB 2001: ► Heffing bij vrouw over wat zij krijgt in ruil voor ► pensioen: (ze had aandeel in het ► pensioen) Artikel 6.3 Wet IB 2001: ► Aftrekpost bij man van vanwege hetgeen hij ► opoffert ter verkrijging van pensioen ( pand) ► En nu..??? ► Oplossing….  Verrekenen  Optie vrije toerekening (art. 2.17, lid 7) ► Latenties… ► NB: jurisprudentie a la lijfrente

Partnerregeling art IB ► Optie inkomenstoerekening voor gehele jaar (art.2.17):  alleen op gezamenlijk verzoek  Slechts ten aanzien van 1 partner  Na afloop van het “verdelingsjaar” bij de aangifte (gezamenlijk verzoek!!) ► NB: gezamenlijkheid vastleggen in convenant; fiscale regeling dan wel relevante verdelingsartikel (boetebepaling)

Fiscaal partnerschap ► Agnes en Karel zijn op 1 mei van het jaar 2016 gaan samenwonen in een gehuurd appartement. Zij staan vanaf die datum op één gezamenlijk adres ingeschreven. Op 1 oktober 2016 raakt Agnes zwanger en op 5 december trouwt het koppel en op 15 december kopen ze een ruimere woning. ► Vanaf welke moment zijn zij fiscaal partner? ► A. vanaf 1 mei 2016 ► B. Vanaf 1 oktober 2016 ► C. Vanaf 5 december 2016 ► D. Vanaf 15 december 2016

Lijfrenteverzekering en scheiding ► Hoofdregel bij overdracht zonder fiscale faciliteit:  Lijfrente > heffing alsmede revisierente (20%)  ‘Pré BH’-lijfrente > heffing (75 lid 1 onder a IB oud)  Kapitaalverzekering > kapitaaluitkering ter grootte van hetgeen wordt genoten (25 lid 10 IB oud) (geen vrijstelling)

Lijfrenteverzekering en scheiding ► Faciliteit bij scheiding: geruisloos ► Ratio: scheiding is al bezwarend…! ► Uitwerking rampzalig!! ► NB: Door besluit van 30 januari 2006 is het fiscale onderscheid tussen verdelen en verrekenen bij lijfrenten vervallen! ► NB Voor oude pré BH lijfrentecontracten geldt dit besluit niet expliciet!! Dus nog gemeenschap nodig? Voorleggen!

Lijfrenteverzekering en scheiding ► Man en vrouw in AGVG ► Waarde lijfrente man ► Af latentie IB: 30% ► Waarde pand ► Stel: Man krijgt lijfrente, vrouw pand ► Fiscale gevolgen?

Lijfrenteverzekering en scheiding ► Heffing bij vrouw over wat zij krijgt in ruil voor lijfrente: (ze had aandeel in de lijfrente), art , lid 3 Wet IB 2001 ► Aftrekpost bij man van vanwege hetgeen hij opoffert ter verkrijging van de lijfrente ( pand), art. 6.3, Wet IB 2001 ► En nu..??? ► Oplossing….  Verrekenen  Optie vrije toerekening (art. 2.17, lid 7) ► Latenties…

Vraag! Jan en Marie zijn gehuwd zonder huwelijkse voorwaarden. Marie heeft een lijfrentecontract van na de Brede herwaardering (1993), waard € ; Marie wil graag de eveneens gezamenlijke woning (€ waard, schuld van € ) toebedeeld krijgen. Ze gaan uit van een latentie van 30% (lijfrente). Het fiscale gevolg is: ► Jan dient bijtelling op te geven (ter verrekening ontvangen voor de lijfrente) ► Marie krijgt een aftrekpost van € ► Er gebeurt niets.. ► Beiden dienen de aftrek en heffing aan te geven!

Lijfrenteverzekering en scheiding ► Fiscale gevolgen van lijfrente verdeling of verrekening bij scheiding (zie schema): ► “Gelijke verdeling/toerekening”: fiscaal geruisloos  Uitkeringen vervolgens belast bij eigenaar/verzekeringnemer ► “Ongelijke verdeling/toerekening”:  Indien voor het ongelijke deel iets wordt ontvangen ter verrekening: belast bij ontvanger (en aftrekbaar bij degene die het betaalt  Indien niets wordt ontvangen/opgeofferd: geen heffing of aftrek  Uitkeringen vervolgens regulier belast

Levensloopregeling ► Levensloop & echtscheiding ► PG: verknocht en wel de “lichte versie” ► Maar NB: 24 februari 2015 ( ECLI:NL:GHAMS:2015:577, ► FJR 2015/30.14). ► Derhalve toedeling aan werknemer.. ► (fiscale ketens verhinderen overdracht aan ander!) ► Onder aftrek van latentie..!, vergoeding van de waarde ► Er gebeurt derhalve fiscaal niets!

Stamrecht en scheiding ► Fiscale gevolgen van stamrecht verdeling of verrekening bij scheiding: ► Geen! ► (art. 19b, lid 3 jo lid 8 Wet LB 1964, nu artikel 39f Wet LB) ► Toepassing latentie ► Termijnen aansluitend belast bij ontvanger ► Praktijkvoorbeelden ► NB: wel verknochtheid in veel casuïstiek! ► Laatst: HR 24 juni 2016!

Stamrecht en scheiding ► Man en vrouw in AGVG ► Waarde stamrecht man ► Af latentie IB: 30% ► Waarde pand ► Stel: Man krijgt stamrecht, vrouw pand ► Fiscale gevolgen? ► Ja ► Nee

Stamrecht en scheiding ► Man en vrouw in AGVG ► Waarde stamrecht man ► Af latentie IB: 30% ► Waarde pand ► Stel: Vrouw krijgt stamrecht, man pand ► Fiscale gevolgen? ► Ja ► Nee

Casuïstiek In onderstaande gevallen is er sprake van AGVG ► Schets het fiscale gevolg als A zijn pensioen (bruto € ) in de scheiding “uitruilt” voor de bankrekening van B van gelijke waarde. (rekening houdend met een latentie van 40%, derhalve banktegoed 60K) ► Schets het fiscale gevolg als A zijn lijfrente (bruto € ) in de scheiding “uitruilt” voor de bankrekening van B van gelijke waarde. (rekening houdend met een latentie van 40%, derhalve banktegoed 60K) ► Schets het fiscale gevolg als A zijn levenslooptegoed (bruto € ) in de scheiding “uitruilt” voor de bankrekening van B van gelijke waarde (rekening houdend met een latentie van 40%, derhalve banktegoed 60K).

Casuïstiek In onderstaande gevallen is er sprake van AGVG ► Schets het fiscale gevolg als A zijn pensioen (bruto € ) in de scheiding “uitruilt” voor het levenslooptegoed van B van dezelfde waarde. ► Schets het fiscale gevolg als A zijn pensioen (bruto € ) in de scheiding “uitruilt” voor de lijfrente van B van dezelfde waarde. ► Schets het fiscale gevolg als A zijn lijfrente (bruto € ) in de scheiding “uitruilt” voor de lijfrente van B van dezelfde waarde.

Vragen &… Dank voor uw aandacht! … mr. Frits van der Kamp CFP®