Duurzame landbouw – Gezond voedsel - Vitaal platteland Chemische bestrijdingsmiddelen en insecten Peter Leendertse (CLM) 7 juli 2016

Chemische bestrijdingsmiddelen n1948: Fantastisch! DDT uitvinder krijgt Nobelprijs voor chemie n1962 Gevaarlijk? Silent spring door Rachel Carson n1973: Deels gevaarlijk! In Nederland verbod op DDT n2016: Deels gevaarlijk! (tijdelijk) verbod op imidacloprid Gebruik imidacloprid zonder zuiveringsinstallatie verboden Nieuwsbericht | | 15:15 Nu in Nederland 245 bestrijdingsmiddelen toegelaten

Insecten

Chemische bestrijdingsmiddelen: giftigheid voor bijen en natuurlijke vijanden Giftigheid voor bijen en natuurlijke vijanden zeer verschillend: LD50 bijen imidacloprid (Admire): 3-81 nanogram/bij LD50 bijen glyfosaat (Round Up): >0,1 milligram/bij Glyfosaat wel een probleem voor drinkwaterwinning

Blootstelling bijen en natuurlijke vijanden Verschillen in blootstelling -spuiten en de nuttige insecten in het gewas -spuiten, verwaaien en de nuttige insecten naast het gewas -zaadcoating -druppelen -watersysteem in de kas

CLM milieumeetlat

7

Blootstelling: verschil in visie Verschillen in visie partijen -Bayer: geen blootstelling, dus geen effect -Greenpeace: blootstelling is er altijd, dus altijd effect Verschillen tussen wetenschappers -geen effecten op bijen. Bijensterfte komt door gebrek aan voedsel en door ziektes. -grote effecten op bijen. Grootste oorzaak van bijensterfte ->waarheid ligt in het midden ->voorkomen is beter

Burgers chemievrij Gebruik geen chemie: goed voor bijen, natuurlijke vijanden en biodiversiteit Zorg voor bloeiende planten voorjaar, zomer, herfst

Boeren chemiearm Gebruik zo min mogelijk chemie, met zo min mogelijk emissie goed voor bijen, natuurlijke vijanden en gewas Zonder is voor landbouw echt moeilijk, ook in bio landbouw Bestrijdingsmiddelen nodig

Effecten op biodiversiteit? “Spreeuw en zwaluw verdwijnen in gebieden met hoge gehaltes neonicotinoïden”

Bee deals - CLM & ketenpartijen

14

Resultaten – voorbeelden van Deals in actie 15 Bloemenmengsel bij RWZI Soerendonk Bloemenmengsel voetpad Reeuwijk Bloemenmengsel bij Jumbo fruitteler Bijenkast op dak Oss Stakeholders bekijken ruimtelijke indeling bijvriendelijke maantregelen Cranendonck Boomkweker met bloemenmengsel Boskoop

Op internet 16

Conlusies 1.Diverse bestrijdingsmiddelen zijn giftig voor bijen en natuurlijke vijanden 2.Effect hangt af van giftigheid en blootstelling 3.Grote verschillen tussen middelen 4.Boeren hebben middelen nodig om gewas te beschermen 5.Burgers kunnen in de tuin echt zonder