‘Superdiversiteit’ De nieuwe economische realiteit achter de superdiverse stad Dr. Pascal Debruyne (OASeS/ Universiteit Antwerpen)

Inhoud 1.Superdiversiteit 2. Superdiversiteit & nieuwe markten (consumptiezijde) 3.De economische meerwaarde van diversiteit (productiezijde) 4.Conclusie 2

SUPERDIVERSITEIT

Superdiversiteit Superdiversiteit Van multiculturalisme naar superdiversiteit? < kwantitief verschil: richting minority-majority cities < kwalitatief verschil: diversiteit binnen de diversiteit

In 2011 waren er mensen met een vreemde nationaliteit ingeschreven in het Vlaams Gewest. Het aantal personen van vreemde herkomst lag in dat jaar vermoedelijk meer dan dubbel zo hoog (Noppe, e.a. 2012). Antwerpen kent mensen met migratieroots (38%) Gent (25%)

7

Legaal statuut bepaalt altijd de sociale rechten: VoorwaardelijkheidVoorwaardelijkheid TijdelijkheidTijdelijkheid Sociale hiërarchie in sociale rechtenSociale hiërarchie in sociale rechten

GENTENAARS NAAR HERKOMST EVOLUTIE AANDEEL POTENTIELE BEROEPSBEVOLKING J. VREEMDE HERKOMST NAAR LANDENGROEPEN EU154,54,6 4,9 EU1344,24,44,8 Turken en Maghrebijnen11,511,711,912 andere landen7,98,38,68,9 TOTAAL buitenlandse herkomst 18-64j. 27,928,929,530,5 Op het totaal van de inwoners van Gent die tussen de 18 en 64 jaar oud zijn heeft op ,5% een buitenlandse herkomst. Stijging van ongeveer 1% per jaar, dus daling van aandeel personen zonder buitenlandse herkomst (zgn. ‘ Belgo- Belgen’). Bron: Lokale Integratiemonitor Gent

Superdiversiteit & ‘nieuwe markten’ (consumptiezijde) 14

Immigranten als een maatschappelijke last? Migranten ondernemen sterk: nemen risico’s vanuit hun positive (vaak discriminatie of beperking andere mogelijkheden), enorme veerkracht van migratiegemeenschappen. 40% van de stichters van “Fortune 500 Companies” zijn migranten Nemen migranten jobs weg van autochtonen? Mythe klopt niet: klein percentage van laaggeschoolde arbeid wordt ingenomen. Migranten doen lonen stijgen: vaak bieden ze competenties om gaten in de arbeidsmarkt op te vullen. Barrières voor mensen zonder papieren en vluchtelingen Veel barrières tot naturalisering en regularisering (diploma, papieren,…) Grote potentie om actief te maken op arbeidsmarkt;: belastingsinkomsten, stabilisering arbeidsmarkten Enkele mythes over migratie en arbeidsmarkt

16 Brad Feld & Vivek Wadhwa : innovatie-onderzoek. Brad Felt: In Boulder, Colorado is er door pro- migratiebeleid, een ondernemingsgericht ecosysteem ontstaan Vivek’s Immigrant Exodus: Amerikaanse immigratiewetten en-regels beperken de economische competitiviteit omdat ze geschoolde arbeiders/werknemers beperken. Begrenzing van mogelijke economische innovatie.

De economische waarde van diversiteit: koopkracht (voorbeeld VS) Totale koopkracht van LGBT individuen: projectie van $790 billion. African-Americans koopkracht verhoogt van $316.3 billion in 1990 tot $946.6 billion in Projecties van stijging tot $1.3 trillion in Asian-American koopkracht: stijging van $115.4 billion in 1990 tot $609.2 billion in Projecties tot $1.0 trillion in Latinas/Latino koopkracht: van $210.0 billion in 1990 tot $1.0 trillion in Projecties tot $1.7 trillion in 2017.

Immigratie reduceert ‘flessenhals’ in arbeidsmarkttekorten: zowel in laaggeschoold segment als hooggeschoold segment

En in Vlaanderen?

En in België en Vlaanderen? Nieuwe middenklasse & koopkracht

21 KBS studie bracht zowel positieve als negatieve integratie-effecten aan het licht. Zo is het inkomen van de mensen van Marokkaanse en Turkse afkomst in de loop der jaren sterk gestegen. Een kwart van diegenen van Marokkaanse afkomst verdient maandelijks minder dan euro (tegenover 46 procent in 2009). Bij diegenen van Turkse afkomst behoort een op de vijf tot de laagste inkomenscategorie (tegenover 34 procent in 2007).

Uit onderzoek aan de Universiteit Antwerpen blijkt dat de tweede- generatiemigranten ook anders ondernemen. "We vermoeden dat de tweede generatie een scherpere businessmentaliteit heeft", zegt onderzoeker Dries Lens. "Zij gaan bewust op zoek naar sectoren met meer zakelijke opportuniteiten dan de vrijwel verzadigde typische migrantenmarkt.“

De Brabantstraat in het Kanaalgebied (gemeente Sint- Joost en Schaarbeek) behoort dus tot de ‘zwaargewichten’ van het gewest. We zien een positieve evolutie van 24 procent ten opzichte van de telling van vijf jaar geleden. Deze wijk heeft een kenmerkende supraregionale en supranationale uitstraling. De ondervraagde bezoekers stellen dan ook dat zij zich erg aangetrokken voelen door die multiculturele sfeer.

Superdiversiteit en de arbeidsmarkt in Vlaanderen Werkzaamheidsgraad (18-64 jaar) (2013) Werkloosheidsgraad (18-64 jaar) (2013) Bron: Herkomstmonitor 2015, Departement Werk & Sociale Economie Werkzaamheidsgraad = aandeel werkenden in de totale bevolking tss 18 en 64 jaar Werkloosheidsgraad = aandeel uitkeringsgerechtigde werkzoekenden in de totale actieve beroepsbevolking

Trends in superdiversiteit en economische meerwaarde (productiezijde) 26

Diversiteit wordt in ‘de markt’ gezet

“ The potential rewards of diversity are significant: an organisation that recruits its staff from the widest possible pool will unleash talent and develop better understanding of its customers. It will also enable it to spot market opportunities.” 2008: Equality and Human Rights Commission, Trades Union Congress, Confederation of British Industry

Waarom is diversiteit zo belangrijk? Globalisering van zakenleven Zaken doen met mensen van rond de wereld De diensteneconomie Interacties tussen mensen zijn economisch belangrijker geworden Klantenbasis/consumptiezijde wordt meer divers Mensen verschillen van elkaar: diverse competenties stimuleren innovatie en creativiteit De veranderende arbeidsmarkt Toenemende migratie in verstedelijkte gebieden: arbeidsmarkt en arbeidsmarktreserve verkleuren

30 Diversiteit versterkt de creativiteit. Versterkt de zoektocht naar nieuwe informative en perspectieven, en leidt tot betere beslissingen en probleemoplossing. Diversiteit kan het fundament van bedrijven versterken, omdat diverse kennis kan leiden tot nieuwe opening en doorbraken inzake innovatie.

‘Diversiteit maakt ons slimmer’ The complementary skillset hypothesis. Onderzoek van 2006 door Margaret Neale (Stanford University) en Gregory Northcraft (University of Illinois) rond impact van etnisch-culturele diversiteit op besluitvorming in teams. Onderzoeksgroep van studenten die “business” opleiding doen. Vergelijking homogene groepen van blanke studenten, en andere groepen gemixte stiudenten van diverse etnisch-culturele afkomst. Uitkomst: Moord-mysterie/Cluedo-spel: Gemixte groepen slagen er structureel beter in tot oplossingen te komen. Ander onderzoek (2016) Richard Freeman, economie professor Harvard University) en Wei Huang (Harvard economics Ph.D. kandidaat) onderzoeken de etnische identiteit van auteurs van 1.5 miljoen wetenschappelijke papers tussen 1985 en 2008 van op Thomson Reuters's Web of Science. Papers van gemixte groepen onderzoekers hebben steevast een hogere impactfactor, dan papers van homogeen blanke groepen. 31

‘Diversiteit maakt ons slimmer’ The complementary skillset hypothesis. Fujita en Weber (2004) argumenteren dat culturele diversiteit in de arbeidsmarkt een grote impact heeft op “research en Development” (R&D) Diversiteit impact op innovatie: koppeling diverse individuele talenten en competenties Culturele diversiteit zorgt voor positieve economische effecten. Gaat vooral over hooggeschoolde migranten en nieuwkomers

Economische meerwaarde van diversiteit In Augustus 2012 onderzoek door ‘Credit Suisse Research Institute’. Onderzoek naar 2,360 bedrijven rond de wereld tussen 2005 en Onderzoek naar genderdiversiteit en etnisch- culturele diversiteit in HRM en management teams. Uitkomst: hogere gemiddelde uitkomsten voor zowel equity/gelijkheidscultuur alsook betere groeicijfers. 33

Economische meerwaarde van diversiteit Onderzoek in 2007 naar effecten van diversiteit op lokale arbeidskrachten. Lokaal onderzoek naar 326 bedrijven uit West- Duitse regio’s tussen 1995 en Hooggeschoolde arbeiders met migratieroots, op zowel de grootte van de groep als de diversificatie in diverse nationaliteiten, zorgen voor stijgende lonen en groei van jobs. Laaggeschoolde arbeiders met migratieroots, hebben veel negatievere impact, afhankelijk van de grootte van de groep. Grote groep migranten op laaggeschoolde jobmarkt van autochtone arbeiders is negatiever. Hoe cultureel diverser nieuwe arbeiders, hoe minder negatieve impact. 34

Bij ons klinkt professor Paul De Grauwe (KU Leuven, London School of Economics) positief: ‘Immigratie leidt op termijn tot belangrijke economische voordelen voor de landen die migranten toelaten. De meeste economische studies wijzen erop dat immigratie de economische groei stimuleert, de werkloosheid niet doet toenemen en een positief effect heeft op de begroting.’

Scenario’s voor superdiversiteit  Scenario van geslotenheid en angst Negeren en vastlopen op een steeds krimpende autochtone werfreserveNegeren en vastlopen op een steeds krimpende autochtone werfreserve Een duale samenleving & exclusie bestendigen.Een duale samenleving & exclusie bestendigen. Missen van kansen op innovatie en creativiteitMissen van kansen op innovatie en creativiteit  Scenario van openheid en hoop Oppakken en als arbeidsorganisatie moeite doen om te groeien in een superdiverse samenlevingOppakken en als arbeidsorganisatie moeite doen om te groeien in een superdiverse samenleving Zowel aan consumptie als productiezijde: economische kansen inzake superdiversiteitZowel aan consumptie als productiezijde: economische kansen inzake superdiversiteit

Dank voor het luisteren!