Interactiepatronen in het onderwijs Oriëntatiecollege CIW Hoorcollege 4, 18 april 2001 Kees de Glopper

Het SPEAKING-model Setting, scene (fysieke, sociale context) Participants (deelnemers) Ends (doelen) Act sequence ((taal-)handelingen) Key (toon) Instrumentalities (taal, kanaal/medium) Norms (normen, regels) Genre (tekst-/gesprekssoort)

Communicatiepatronen reeksen interacties op betrekkingsniveau tussen twee of meer mensen waarvan de aard en volgorde van de gedragingen tussen de deelnemers in hoge mate voorspelbaar zijn (Oomkes, p.114)

Onderzoek naar patronen in mondelinge interactie conversatie-analyse –beurtwisselingen –sequentiële organisatie –globale structuur –topic management interactionele sociolinguïstiek –effecten van gender, leeftijd, etniciteit, sociale identiteit, institutionele rol –ook aandacht voor psycho-sociale factoren (zelfbeeld, beleefdheid, dominantie, solidariteit)

Onderzoek in uiteenlopende contexten rechtszaal spreekkamer vergadering interview schoolklas

Interactiepatronen in de schoolklas Klassieke studies naar milieu- en seksespecifieke selectie in het onderwijs (b.v. Van der Kley, Wester & Zijlmans, 1980, zie Oomkes, p ) Moderne studies naar de relatie tussen verbale interactie en leren (b.v. Damhuis, R. (1995) Interaction and second language learning, Amsterdam: IFOTT)

Beurttype en milieu-specifieke selectie (Van der Kley et.al.) standaardbeurt (M) hulpbeurt doorvraagbeurt (M) correctiebeurt (M) wie-weet-het-beurt (G) demonstratiebeurt (G) herhalingsbeurt (S) controlebeurt (S) (Oomkes, p )

Verbale interactie en leren (Damhuis) interactie en tweede-taalverwerving participatie controle beurtwisseling topic of onderwerp

Onderzoeksopzet NT2 kleuters van 4 of 5 jaar 15 kleuterklassen met 4% tot 82% NT2- leerlingen Activiteit: kringgesprek, kleine groep, NT2- les Observatieperiode: begin, midden, eind schooljaar

Effecten van type activiteit Participatie: kleine groep meest gunstig, kringgesprek minst gunstig Controle:kleine groep meest gunstig, NT2- les minst gunstig

Effecten van observatiemoment en % NT2-leerlingen Geen duidelijke effecten van observatiemoment Hoe hoger het % NT2-leerlingen, hoe minder participatie en controle

Belang van onderzoek naar interactiepatronen in het onderwijs? theorievorming (generalisatie) praktisch belang (verbetering opbrengsten en deelname van specifieke groepen)