Deel 2 Atmosfeer Deze Powerpoints wordt gebruikt als didactisch materiaal voor de navorming “Wegwijzers voor aardrijkskunde” – Eekhoutcentrum - Kulak en Geo-Instituut - KULeuven, oktober De meeste figuren zijn afkomstig uit de handboeken aardrijkskunde Geoscoop 5/6, Geo 5/6 en GeoWetenschappen 5/6.

1. Kenmerken van de aardse atmosfeer

1.1 Bouw van de atmosfeer atmosfeer of dampkring 0 tot km

samenstelling atmosfeer -verandert met de hoogte: hoe hoger, hoe meer “lichte” gassen -onderaan: 78 % N 2, 21 % O 2 en 1% andere gassen

de luchtdruk laag hoog

indeling dampkring sfeer: temperatuur stijgt of daalt pauze: temperatuur is constant laag of hoog op basis van de temperatuur

het weer speelt zich af in de troposfeer verschillende sferen

1.2 Belang van de atmosfeer

troposfeer stratosfeer O3O3 O3O3 OZONLAAG

twee soorten ozon troposferisch ozon = schadelijk, veroorzaakt ozonsmog stratosferisch ozon = beschermend, zit in de ozonlaag houdt UV-straling tegen

Satellietbeeld van het stratosferisch ozon in septemberozongat een kleinere concentratie ozon

Overzicht: belang van de atmosfeer N2N2 stofdeeltjes CO 2 O3O3 belangrijkste gasnoodzakelijk voor plantengroei verstrooien zonlicht condensatiekerntjes winderosie, vulkanisme, verbranding meteoroïden houdt de warmte vast broeikaseffect fotosynthese, verbranding fossiele brandstoffen absorbeert UV- straling van de zon vernietigd door CFK’s reageert met lucht- vervuiling

water- damp zwavel- dioxide en methaan O2O2 wolkenvorming en neerslag soms opgeslagen als sneeuw en ijs veroorzaken zure regen industrie, verkeer en elektriciteitscentrales tweede belangrijkste gas van de atmosfeer komt vrij door fotosynthese Overzicht: belang van de atmosfeer

1.3 De stralingsbalans

licht verlies INSTRALING = LICHT UITSTRALING = WARMTE broeikasgassen houden warmte vast

1.4 Invloed van de mens

Vliegtuigen produceren broeikasgassen (opwarming) en condensatieslierten van witte ijskristallen (afkoeling).

Het verdwijnen van bossen veroorzaakt meer CO2 (opwarming). Bodemerosie kan de instraling beïnvloeden.

Meer verkeer betekent meer broeikasgassen. Beton en asfalt beïnvloeden de instraling.

De moderne veeteelt is verantwoordelijk voor een kleine toename van methaan (een broeikasgas) in de troposfeer.