Rol van de levensbeschouwing binnen de identiteitsontplooiing en identiteitsbeleving bij jongeren

INHOUD Hoe gaan we algemeen om met de superdiversiteit? (interventiekader) Schetsen van mechanisme en structuren (levensbeschouwing) die een rol kunnen spelen binnen de identiteitsontplooiing en identiteitsbeleving bij jongeren (socio /psychologische context, analyse kader)

Levensbeschouwelijke diversiteit in combinatie met (kruispuntdenken) Levensbeschouwelijke diversiteit in combinatie met (kruispuntdenken) ASPECTEN kwetsbare groepen VROUWEN JONGEREN ARMEN ALLOCHTONEN/anderstaligen HOLEBI’S PERSONEN MET EEN BEPERKING (TRANS) GENDER LEEFTIJD VERMOGEN ETNICITEIT Seksuele GEAARDHEID BEPERKING

Confrontatie met de ander(e) - zichtbare resultaten van de “individualistische benadering” ‘kruispuntdenken’ en kansengroepenbeleid (emancipatie van minderheidsgroepen) en ‘outing’ tendens ‘snelle’ globalisering – pluralisme – ‘angst’ interne migratie & blijvende internationale migratie instroom khadija aznag khadija aznag OLVA 15/02/2012

DIVERSIDENTITEITEN doordat ieder mens behoort tot verschillende sociale systemen heeft ieder mens een meervoudige, multiculturele identiteit daarom mogen mensen nooit in één bepaalde sociale identiteit benaderd of aangesproken worden: mensen mogen zich laten zien zoals ze dat zelf wensen ondanks hun duidelijke groepskenmerken (zwarte, moslim, skinhead, jehovagetuige,...) khadija aznag khadija aznag OLVA 15/02/2012 5

DiversIdentiteiten khadija aznag OLVA 15/02/2012 Bestellen bij pric@vlaamsbrabant.be : khadija aznag khadija aznag OLVA 15/02/2012

kruispuntdenken khadija aznag khadija aznag OLVA 15/02/2012

Diversiteit binnen de moslims…

De ander(e) is in eerste instantie een clïent/leerling/patiënt Voorkomen dat iemand zijn identiteit gereduceerd wordt tot één deelidentiteit MEERVOUDIGE IDENTITEITEN Door : -stil te blijven staan bij de vraag wie de ander op dat moment in die situatie vooral is? -hoe hij/zij zichzelf ziet? -hoe hij de ander (jou) ziet? -achterhalen welk deelidentiteit op dat ogenblik voor hem of haar op de voorgrond staat KRUISPUNTDENKEN Khadija aznag khadija aznag OLVA 15/02/2012 9

Rechtzetting in taalgebruik& benadering? Niet leven tussen verschillende culturen maar met verchillende culturen Niet tolerantie maar gelijkwaardige erkenning geeft verantwoordelijkheidszin en daarbijhorende samenhorigheid Niet wat de persoon IS maar wat de persoon DOET is van belang . 10 10

IK DE POSITIE & BRIL DE ANDER (e) organisatie communicatie: handelingskader organisatie IK Wie kijkt er achter de bril? Wie ben ik? Wat is mijn eigen referentiekader? Welke zijn mijn waarden en normen? “ LAMPEN “= handelingsverlegenheid!!! khadija aznag OLVA 15/02/2012 11

MISSIE / VISIE ORGANISATIE khadija aznag OLVA 15/02/2012 12

VASTSTELLING - LAMPEN “dé confrontatie met de Ander(e)” dat jou (“ik”) emotioneel raakt, jou kan verhinderen (‘verblinden- storen’) om een zo goed mogelijk (dienstverlenings)traject/relatie op te bouwen (handelingsverlegenheid)

Confrontatie met ander (e) referentiekaders EIGEN LOGICA versus ANDER (e) ONGEKENDE LOGICA EIGEN NORMEN versus ANDER(e) NORMEN ZEKERHEID- VEILIGHEID versus ONZEKERHEID – ANGST WEERSTAND - HARNAS (verhinderen diep(er) te snijden): OPENHOUDING versus GESLOTEN HOUDING GEEN GELIJKWAARDIGE RELATIE (GEEN DIALOOG) GEEN COMMUNICATIE MOGELIJK khadija aznag

Heeft diversiteit grenzen? HOE VER MAG / KAN/ WIL ik / jij / de ORGANISATIE /de ander gaan ? zonder "jezelf/missie/waarde" te verliezen ! Rekbaarheid van de elastiek khadija aznag OLVA 15/02/2012 15

Toegankelijk Aanbod 8 B’s KIEZEN = VERLIEZEN ? Bereikbaar Beschikbaar Betaalbaar Betrouwbaar Bruikbaar Begrijpbaar Bekend Betreedbaar KIEZEN = VERLIEZEN ?

VERANDERING - omgaan met... werken aan de ELASTICITEIT E = K x H x G khadija aznag khadija aznag OLVA 15/02/2012

Islam Historiek ENIGE directe bron over de situatie in Mekka 6de E begin van 7de E en het leven van de profeet is de KORAN. Een aantal belangrijke (persoonlijke) gegevens: 573 – 632 Profeet Muhammed Wees en lid van Haschimitische clan van de Qurayschstam 23 jaar monogaam huwelijk met Khadija Werkzaam in handelshuis van zijn echtgenote Invloed en impact hanifitische oom Onzekerheid over bezoek aan Syrië en contact met Christelijke monniken Analfabeet 619 sterft Khadija begin van slecht e periode (ondertusen belegering van Jeruzalem en Constantinopel door de Perzen) 622 hijra 629 belegering Medina 632 « zegel der profeten » soera 33:40

MEKKA (Mekkaanse periode) Contextueel Eind 6de en begin 7de eeuw: Ligging en stopplaats Mekka Sedentarisering van stammen en contact met pelgrims heeft impact op lokale waarden en normen De Ka’ba als symbool van pluralisme? Arabisch

Mekkaanse dialect. Taal van stam van de profeet. Taal van de dichters Mekkaanse dialect ? Taal van stam van de profeet? Taal van de dichters? Zuiverste vorm van het Arabisch of vorm tussen Mekkaanse dialecten en dichtertaal. MOEDERTAAL Soerat 16:103 Soerat 26:195 Taal – Thora – Mozes- Hebreeuws Taal – Bijbel – Jezus- Aramees Taal van de openbaring

ISLAM als reactie op CHAO’s Macho- dominante cultuur … Verhaal van bevrijding, herstel, erkenning,… Verhaal van ‘gelukzoeken’

BOODSCHAP & BEVRIJDING Mekka: religieuze boodschap‐ Mekkaanse openbaring ‘ ‘ op zoek naar bevrijding ziel (intern)’ Medina: politieke boodschap ‐Medinenzische openbaring ‘op zoek naar bevrijding lichaam (omgeving)’

Wat heeft het geloof te bieden? ISLAM als bevrijding als emancipatie als geborgen- en gebondenheid

IK ben als moslim geluk(t)kig als ik: bewust zelf kan beslissen (‘aql) welke keuzes ik wil maken (om lichaam en ziel ‘tot rust’ te brengen) op basis van de islamitische waarden en normen die voor mij een leidraad zijn in het leven (disciplines/Koran) gezond leef loyaliteit vind bij een groep die me (onvoorwaardelijk) geborgenheid, liefde en bescherming kan geven bevrijd ben van onrecht

Geest (ruh) is het onstoffelijke onsterfelijke reine ‘adem’ dat ingeblazen wordt in het lichaam en zo ontstond ‘er tussen geest en lichaam de ziel(nafs/levensadem) Geest wordt vaak gezien als “het on(der)bewust zijn” geest lichaam ziel

Waarom moslim willen zijn. Welk levenstevredenheid heb je eraan Waarom moslim willen zijn? Welk levenstevredenheid heb je eraan? Welk is je eigen IK bewustzijn? lichaam ziel/geest Disciplines : 5 PIJLERS GENDERNEUTRAAL

IMAAN. Geloofsleer IHSAAN. Uitmuntend geloven IBADAT IMAAN Geloofsleer IHSAAN Uitmuntend geloven IBADAT 5 disciplines/zuilen: Credo overtuiging “asshahada” Ontrekken lichaam van wereldse /materiële “assalaat” Lusten/driften onder controle houden “assawm” Aalmoes (af)geven/ “azzakat al fitr” Pelgrimstocht in Samenhorigheid en in Gelijkwaardigheid “al hagg”

genderneutraal Credo Bidden Vasten Aalmoes geven Pelgrimstocht

Hoe omgaan met? cultuur‐traditie en origine gendergelijkwaardigheid taal socio‐economische situatie plaats religie bij de identiteitsontplooiing uitsluitingsmechanisme , angst en dominantie …

Identiteitsontplooiingsajuin Waarden en normen Taal/kennis symbolen, rituelen en helden Communicatie/taal Hoe dieper je snijdt hoe pijnlijker Afleren is moeilijker dan aanleren 30

Belang van TAAL 1ste drempel bij communicatie Verschil tussen emotionele en functionele taal Belang van de moedertaal taalontwikkeling expressie van gevoelens aanleren van waarden en normen khadija aznag khadija aznag OLVA 15/02/2012 31

Taal (h)erkennen en (intens) begrijpen / aanvoelen Waarden : Wat ben ik? Wat ben ik niet? en Normen : Wat doe ik? Wat doe ik niet? Normen staan steeds in teken van Waarden! (op de vraag WAAROM ? Kunnen antwoorden) “Voor wie een onschuldige ziel doodt, is het alsof hij alle mensen doodde, en voor wie één enkele ziel redt, is het alsof hij de hele mensheid redde” (Koran, hoofdstuk 5, vers 32). khadija aznag OLVA 15/02/2012

Groeiproces ajuin genen baby peuter kleuter kind HELD 33

“Plank”- “korf” met nodige loyaliteit- geborgenheid samenhorigheid in de “korf “ of op de “plank” is de invloed die mensen uitoefenen het resultaat van hun inzet, hun motieven, beweegredenen en bedoelingen om bestaansrecht te behouden als (harnas) waardevolle schakel * daar hebben ze (of denken ze )zicht op eigen invloed ( te hebben)  “voel je je erkend in je inzet” * verlies van zicht op eigen invloed  twijfel je over je eigen inzet … verlaat je de korf/plank khadija aznag khadija aznag OLVA 15/02/2012 34

HELDEN (gedrags)rolmodel met bewonderenswaardige eigenschappen (binding – spiegelbeeld) Uitdaging : Inspireren door menselijke voorbeelden- imiteren van rolmodellen die een positieve uitwerking op het gedrag hebben & kopiëren van rolmodellen die negatief of sociaal afwijkend gedrag oproepen verhinderen Oppassen voor : ‘Robin Hood’ -effect optreden: sommige slechteriken zijn in feite degenen die zich afzetten tegen een gevestigde orde. Deze ‘sociale bandieten’ hebben een selectieve wreedheid, die in de vorm van wraak legitieme vormen aannemen. Dit houdt ook in dat de held van de één, in de ogen van een ander een schurk kan zijn. Profeten (vb profeet Mohammed) de vrouwen van de profeet (groot)ouders/ familieleden geleerden historische (politieke) figuren (vb Malcolm X, Nelson Mandela, …) leerkrachten / trainers directies/ leidinggevenden Al Pacino Osama bin Laden Sporters (winnaars) Zangers (vb Tupac Shakur) …

Plank 5: culturele verenigingen (muziek,…) Onder de ‘ajuin’ zoveel mogelijk ‘planken’ voorzien om - een potentiële held tegen te komen - meervoudige identiteiten te vormen Plank 1: thuis Plank 2: vrienden Plank 3: moskee Plank 4: sport Plank 5: culturele verenigingen (muziek,…) Plank 6: vrijetijd (jeugdbeweging, …) Plank 7: straat Plank 8: …

Te VERMIJDEN !! dat planken ontnomen worden dat men verplicht wordt tot bepaalde keuze van plank dat men radicaal één plank kiest dat men zelf één maakt omdat er geen meer zijn dat men geen toegang krijgt tot een bepaalde gewenste plank …

Gebondenheid/loyaliteit Harnas Symbool Held Bij de sterken / winnaars behoren Ik / mezelf mogen zijn /outing

Mediterrane (levensbeschouwelijke) context ? Of ruimer?

Macho dominante cultuur Moeder verantwoordelijk Dochter drager soldaat Zoon AFWEZIGE VADER khadija aznag OLVA 15/02/2012 40

Macho‐dominante cultuur Cultuur waar oa het hebben van een mannelijke nageslacht essentieel is voor de positie van de vrouw en waar taakverdeling duidelijk afgebakend wordt binnen gezin via de opvoeding (aanleren van waarden&normen): Moeder verantwoordelijk Zonen : soldaten/bewakers Dochters: dragers/doorgevers Afwezige (ontbrekende) vader

Verliefd , verloofd , getrouwd ... gescheiden Gemengde relaties

Partnerkeuze bij allochtone moslim jongeren Keuze uit vier soorten partners Partner uit het land van herkomst Plaatselijke partner van de eigen etnische groep Plaatselijke partner uit andere etnische groep Belgische partner Bij de twee laatste keuzes wordt vaak de voorwaarde gesteld dat vooral de toekomstige bruidegom moslim moet zijn of zich bekeren, en soms dat de toekomstige bruid zich bekeert na het huwelijk.

Gedrag(structuur) moslims HRM Verboden Intiem Privé Binnen Vrouwelijke eigenschappen emotie, lief, zorg, sex, lichaam,.. HLL Toegelaten Toegankelijk Publiek Buiten Mannelijke eigenschappen stoer, rationeel, sterk, ...

Aanpak: Bevrijding van macho dominante cultuur & zoektocht naar “Aanwezigheid” van ‘vader’ bij de opvoeding “Held” vinden /en zich (mogen) toekennen Vraag naar erkenning van de islamitische identiteit, ze naast andere identiteiten erkennen en daar waar mogelijk een plaats geven in het traject (hulpverlening, onderwijs, actief burgerschap,…) (Preventieve )Aanpak racisme, polarisering en fobie, en daarbij horende uitsluitingen & discriminatie Kruising met socio-economische en psychologische factoren binnen de emancipatie (kruispuntdenken) Binnen het onderwijs meer investeren in begeleiding van - /ondersteuning aan kwetsbare kinderen/jongeren Belang van Emotionele Taalontwikkeling vooral in functie van identiteitsontwikkeling …

Leemhuis ; vertaling van de De Koran Referenties: Al Quran Leemhuis ; vertaling van de De Koran At Tabari - al Buchari: koranexegese Amina Wadud; Inside the Gender Gihad, Women’s Reform in Islam. Tariq Ramadan: In de voetstappen van de Profeet Amina wadud; Koran and Women  Berfin Yesilgöz & T. Nabben; Van Allah tot Prada Irene Zwaan; De afwezige vader bestaat niet. https://psychologenpraktijk.wordpress.com/2013/08/06/ontmande-vaders/ David Este; Immigrant Fathers Geert Hofstede; Allemaal Andersdenkenden Frank Weerman; Probleemgedrag van leerlingen tijdens de middelbare schoolperiode Ides Nicase; Gelijke kansen op school: het kan! Hans Kaldenbach; Respect! David Pinto; Interculturele conflicten Paul Verhaeghe ; Het einde van de psychotherapie khadija aznag OLVA 15/02/2012 46 46

Vervolg referenties: J. Masschelein & M. Simons; Competentiegericht onderwijs: voor wie? Over de ‘kapitalistische’ ethiek van het lerende individu. Tariq Ramadan ea: Islam and the West Maarten Van Craen, Kris Vancluysen, Johan Ackaert; Voorbij wij en zij? Mohammed M. Ghaly: “Islam en handicap: praktijkthema’s en islamitische ethische opvattingen” Nadia Fadil: Tussen ‘Marokkaanse ‘ en ‘Moslim’ Baukje Prins; Voorbij de onschuld: Het debat over de multiculturele samenleving Marie-Claire Foblets & Eva Cornelis; Migratie, zijn wij uw kinderen? Tariq Ramadan: Zonder geloof geen democratie Ton van der Kroon; Afwezige vaders, verloren zonen;een zoektocht naar mannelijke identiteit.

vragen kaznag@vlaamsbrabant.be