UROLITHIASIS PROBLEMEN BINNEN DE SURINAAMSE SETTING Drs. J. P. ADHIN Internist Academisch Ziekenhuis Paramaribo october 2005

UROLITHIASIS : PROBLEMEN BINNEN DE SURINAAMSE SETTING n INLEIDING n RISK FACTORS n INCIDENTIE-PREVALENTIE n LOKALE SITUATIE SLOTBESCHOUWING

INLEIDING Urinewegstenen vormen mondiaal de derde meest voorkomende oorzaak van nierpathologie. Alleen de urineweginfecties en prostaat gerelateerde morbiditeit komen vaker voor.

INLEIDING Algemeen Over urinewegstenen als plaag voor de mensheid wordt reeds vanaf het prille begin der civilisatie in geschriften melding gemaakt. De allereerste evidenties dateren waarschijnlijk van 5000 jaar voor Christus waarbij in een prehistorisch graf bij Abydos tussen de bekkenbeenderen van een jongen een blaassteen werd geïdentificeerd.

INLEIDING Algemeen Ofschoon we thans millennia verder zijn en de kennis omtrent urolithiasis een geaccelereerd verloop heeft ondergaan, bestaan er over etiologie, pathogenese en metafylaxis nog talrijke op te helderen vraagstukken.

INLEIDING Algemeen  Waarom onder identieke omstandigheden unilaterale steenvorming ?  Waarom ontbreken van consistente ureter passage van kleine stenen tijdens het aangroei proces ?  Waarom vorming van multipele kleine stenen bij één persoon en bij de ander een koraalsteen ?  Waarom soms bij één individu decennia lang een steenloze fase, waarna recidivering ondanks onveranderde situatie ?

INLEIDING Algemeen - Facts (I) Door de revolutionaire en snelle vooruitgang in therapeutische modaliteiten voor urineweg stenen zijn de etiologische vraagstukken overvleugeld. Als clinici zijn we gebrand op een gefundeerde diagnose en efficiënte behandelingsstrategie.

INLEIDING Algemeen - Facts (II) Evenwel een grondige metabole evaluatie resulterend in eventuele medicamenteuze c.q. diëtistische adviezen en leefregels is even essentieel bij de preventie van urinewegsteen recidieven. Immers zonder specifieke follow-up ontstaan bij circa 50 % der steenlijders binnen 5 jaar wederom concrementen.

RISK FACTORS * Dieet en vochtintake * Klimatologische omstandigheden * Crystallurie * Socio - economische status * Beroep * Herediteit * Medicatie

INCIDENTIE - PREVALENTIE IN SURINAME n Hieromtrent geen harde cijfers bekend n Evenwel bestaat wel het sterk vermoeden vanuit klinische observaties dat * een hoger percentage van de Surinaamse populatie aan urolithiasis lijdt en * steenlijden ansich een complexer verloop heeft * er gewis ethnische predisposities zijn los van de bekende leeftijds- en geslachtsverdelingen

PROBLEMEN BINNEN DE SURINAAMSE SETTING  Ontbreken van continuïteit in de dienstverlening  Niet optimale access van alle categorieën patiënten  Ontberen van goede infrastructuur  Onvoldoende compliance  Onvoldoende voorlichting

PROBLEMEN VERVOLG  Verhoogd vochtverlies in combinatie met een slechte water (vocht) intake cultuur  Deficiënte diëtistische begeleiding  Steenanalyse ontoereikend  Onmogelijkheid tot sommige labinvestigaties  Gebrekkige centralisatie

PROBLEMEN VERVOLG  Onvoldoende statistische gegevens  Geen gedegen epidemiologische studies  Beperkte financiële middelen en manpower  Unawareness of patient and doctor  Underestimation - Bagatellisatiefactor

Ontbreken van continuïteit in de dienstverlening CENTRAAL PROBLEEM TEKORT AAN UROLOGEN

Niet optimale access van alle categorieën patiënten tot urologische zorg KERNOORZAAK Het vigerend ziektekosten verzekeringsstelsel

Ontbreken van goede infrastructuur

Onvoldoende compliance

Onvoldoende voorlichting

Verhoogd vochtverlies in combinatie met een slechte water (vocht) intake cultuur  VOCHTVERLIES Klimatologische omstandigheden Werkmilieu  SLECHTE VOCHT INTAKE Habitueel Water zou goedkoop en inferieur zijn

Deficiënte diëtistische begeleiding VOORNAAMSTE FACTOR Tekort aan deskundig c.q. professioneel geschoold kader

Steenanalyse ontoereikend Laboratoriumfaciliteiten en verdere analytische verwerking zijn niet altijd voorhanden

Onmogelijkheid tot sommige labinvestigaties

Gebrekkige centralisatie  Institutioneel  Interdisciplinair  Adminstratief

Onvoldoende statistische gegevens

Geen gedegen epidemiologische studies Zowel statistische als epidemiologische gegevens ontbreken of zijn slechts schaars en incidenteel. Betere documentatie, datavergaring en - verwerking zijn onontbeerlijke vereisten.

Beperkte financiële middelen en manpower ALGEMEEN PROBLEEM Dit geldt in haast alle sectoren van de samenleving en zeker ook binnen de medische wereld. Daarnaast speelt de factor brain drain eveneens een niet onaanzienlijke rol.

Unawareness of patient and doctor Zowel deze ongelukkige omstandigheid als het punt regarderende de ontoereikende financiële middelen verweven met het tekort aan manpower, liggen uiteraard partieel mede ten grondslag aan de eerder aangehaalde probleempunten.

Underestimation c.q. Bagatellisatiefactor De omvang van het urolithiasis probleem wordt ongetwijfeld onderschat en er wordt doorgaans veel te licht en laconiek over gedacht. De mogelijke complicaties en funeste gevolgen op termijn worden regelmatig gebagatelliseerd en het fenomeen urinewegsteen wordt helaas te frequent als normaal en triviaal geïnterpreteerd.

SLOTBESCHOUWING n Nog veel onduidelijkheid met betrekking tot de urolithiasis situatie in Suriname aangaande diverse aandachtspunten waaronder, etiologie, ethnische predispositie, incidentie, prevalentie, presentatie en epidemiologie. n Research en populatiestudies te initiëren, waaruit ongetwijfeld interessante fenomenen ten algemene nutte zullen voortvloeien. n Meer aandacht vereist voor preventieve approach : voorlichting, steenanalyse, diëtistisch regiem. n Waterintake attitude rigoreus corrigeren.

BEDANKT VOOR UW AANDACHT J. ADHIN Internist AZP october 2005