Waterplantenbeheer, vis en sportvisserij Willie van Emmerik Josje Peters Sportvisserij Nederland

Aanleiding Laatste jaren veel klachten over toename waterplanten

Project waterplantenbeheer Een aanzet geven tot een bewuster en effectiever inzetten van methoden van waterplantenbeheer o Voor vis en visserij o In samenwerking met waterbeheerders

Project waterplantenbeheer: Inventarisatie: o Probleem inventarisatie: enquête onder HSV’s Literatuuronderzoek: o Waterplanten, vis en sportvisserij, o Graskarper, evaluatie oud graskarper-onderzoek o Maaibeheer waterbeheerders: beleid-praktijk Praktijkproeven: o Maaipraktijkwaterschappen/gemeentes vis(on)vriendelijkheid o Monitoren project Hydroventuri o Maaien visstekken: ‘hotspots’ o Praktijkproeven graskarpers

Waterplanten, ecosysteem en vis van belang ca % bedekking optimaal

Waterplanten en vis Veel onderwaterplanten – sterke zuurstofschommelingen

Waterplanten en sportvisserij Afhankelijk van type sportvisserij Bedekking ~ % optimaal recreatief wedstrijd snoekvisser vliegvisser

Probleeminventarisatie: enquête onder HSV-en Omvang problematiek in kaart brengen Hoe wordt het ervaren door de sportvissers? Digitale enquête >800 HSV-en

Uitkomsten enquête Ruim de helft ondervindt hinder van waterplanten Driekwart hiervan: toename overlast laatste 5 jaar In verschillende watertypen

Verdeling verenigingen die overlast ondervinden Binnen VBC gebied Leidse Vaart Haarlemmermeer Hoofdorp Schiphol Rijk Nieuw Vennep Nieuwkoop - Ringsloot en Zuideinde

Maaibeheer waterbeheerders Kan het maaibeheer beter/visvriendelijker? Stagiair seizoen 2013 In kaart brengen maaibeleid waterschappen Vergelijken beleid en praktijk Praktijk onderzoek i.s.m. waterschappen: –Effecten maaien op milieuparameters en vis –Toepassing methodes/maai-apparatuur –Interviews

Maaibeheer/beleid waterschappen Vroeger – rigoureus schonen Flora & Faunawet – handelingen beschermde soorten verboden Vrijstelling voor bepaalde werkzaamheden – Gedragscode Soortprotocollen Veldgidsen – vertaling buitendienst o Beschermde soorten o Voorkeursperiode maaien o Ontsnappingsmogelijkheden waterleven o Gedeelte vegetatie laten staan Invulling per waterschap – zelf maaien/aannemer inhuren, type maaimethode, gefaseerd maaien

Maaiboot Water voldoende dimensies, kan niet vanaf de kant gemaaid Met T-frontmaaier of sleepmes (zijmaaier) Knelpunten ondiep (>1 m) / dikke baggerlaag temperatuur hoog te dichte waterplantenmassa

Zuurstofgebrek na maaien

Verwondingen Sterftes

Maaikorf Aanwezigheid schouwpad, water niet te breed Knelpunten Niet bij te dichte waterplantenmassa Vis vlucht vaak de oever in – komt in maaikorf –op de kant Korven steeds breder Nalopen oever op meegeschepte vis

visvriendelijk ook bruikbaar in stilstaande watergangen door peil opzetten? weinig bekend bij andere waterschappen? A3bodemmes/Flexibodemmes (Ws. de Dommel) smallere stromende wateren met schouwpad maaisel drijft naar volgende stuw

Amfibie-maaivoertuig zelfde messen als maaiboot, lichte machine, rijdt over bodem en drijft, kleinere en slecht bereikbare wateren bodem niet te zacht

Grote maaiverzamelboot Grote wateren

Kleine maaiverzamelboot Stadswateren Klein, beperkte diepgang Gering zuurstofeffect

Zuurstofgehalte na maaien Traditionele maaìbootKleine maaiverzamelboot Data: Martijn Hokken, waterschap Zuiderzeeland

Hydroventuri (Houten) Bestrijding invasieve exoot ongelijkbladig vederkruid Innovatieve methode Wegspuiten hele plant met wortels en al Voorkomen fragmentatie-> verdere verspreiding exoot Kostbaar Monitoren Effect op waterplanten (effectiviteit, teruggroei) Effect op visstand

Hydroventuri Daling zuurstofgehalte Daling doorzicht – herstelt niet snel Bij hoge temperatuur visflauwte en sterfte jonge vis Ook bij uitscheppen dicht maaisel komt jonge vis mee Najaar 2013 na behandeling– nog fragmenten aanwezig 2014 – uitbreiding op een aantal plekken Nazorg Effect visstand?

Graskarper Regels Alleen in geïsoleerde wateren (of met afzettingen) Toestemming watereigenaar Potentiële nadelen Exoot (geen voortplanting) Bij te hoge biomassa kaalslag Selectiviteit voedselplanten Voordelen Goedkoop Goede sportvis Milieu/visvriendelijk alternatief

Praktijkproeven graskarper Doel: evaluatie oude onderzoeken, verbetering advisering Geconditioneerde omstandigheden: Jaarklassen, kilo’s, aantallen Monitoren waterplanten / milieuparameters Opgestarte projecten o.a. IJzeren Man Weert Aantal visvijvers

Constateringen Maaimethodes o Conventionele methodes – maaikorf visvriendelijker dan maaiboot, maar…. o Afhankelijk van omstandigheden en type water en ‘nazorg’ o Aantal innovatieve methodes kansrijk Pas maaien half juli (gedragscode F&F wet) – problematisch Baggerlaag in veel gevallen problematisch ‘Man op de boot’ maakt het verschil Bezuinigingen waterschappen o Minder maaien o Inhuren aannemer: snel=goedkoop werken, weinig aandacht voor effecten o Nauwelijks controle op (effecten van) werkzaamheden aannemer Betrekken HSV-en - nalopen maaisel Communicatie intern - beleidsmaker/ecoloog met eigen uitvoerder/aannemer Communicatie extern – waterschappen onderling en met gebruikers Goed idee: VBC – jaarlijkse onderhoudsbijeenkomst

Alternatieven bij overlast waterplanten Als extra maaien door waterschap niet mogelijk is Reguliere maaibeurten waterschap in het seizoen optimaal afstemmen met gebruikers / sportvisserij Sportvisserij zelf (geen voorkeur) o bedrijf inhuren o door sportvisserij (HSV/federatie) – zelf stekken vrij houden/maaien

(Kleine) maaimessen/harken Sportvisserij Vaak kleinschalig stekken maaien Visvriendelijk

Tot slot Onderwerp met veel aspecten Projecten lopen nog Uitkomsten gebruiken voor betere advisering Positieve bijdrage leveren aan visvriendelijk waterplantenbeheer

Bedankt voor uw aandacht Vragen?Suggesties? Foto: Frank Bosman

Krabbenscheer Van belang voor de groene glazenmaker Soortprotocol – werkzaamheden alleen met toestemming van ecoloog Gefaseerd maaien/schonen, 50% laten staan Andere deel pas schonen als het eerste deel hersteld is