Delier en opioiden Marleen van der Kaaij, 27 mei 2014

Opioiden Morfine, codeine en afgeleide synthetische (partiële) opiaatagonisten Stimulatie opioidreceptoren: µ, κ (en δ) µ voor analgesie, ademhalingsdepressie, afhankelijkheid κ voor analgesie, miosis, sedatie, dysforie Delier door effecten CZS? Anticholinerge effecten? Toxische metabolieten?

Zoekvraag P patiënten met pijn I opioid C ander opioid O optreden van delier

Zoekstrategie - I Pubmed: ("Analgesics, Opioid"[Mesh] OR (opiat* OR opio* OR analges*)) AND ("Pain"[Mesh] OR pain) AND ("Delirium"[Mesh] OR delir*) 372 hits ("Opiate Alkaloids"[Mesh] OR opiate*[tiab] OR opioid*[tiab]) AND ("Delirium"[Mesh] OR delirium*[tiab]) AND ("Pain"[Mesh] OR "Pain Management"[Mesh] OR pain[tiab]) 157 hits; niets relevants extra

Zoekstrategie - II Bovenstaande zoekopdrachten met tramadol of piritramide ipv alle opiaten Alle referenties Related articles van meest relevante papers Uiteindelijk: 4 (systematic) reviews (meeste evidence over opiaten als groep) 5 papers

Matched case-control studie (n = 91 / 154) uit cohort (single center) Patienten > 50 jaar na “major elective noncardiac surgery” Cases: delier dag 2-5 na OK; matching op risicofactoren delier Incidentie delier: 9% (117/1341) I Marcantonio et al, JAMA 1994;272: = pethidine

II Gerandomiseerde studie: PCA morfine (n=49) vs PCA fentanyl (n=47) Patienten >= 65 jaar Electieve knie- of heupvervanging Uitkomst: 7 (morfine) vs 2 (fentanyl) “clinically confused”, ns Herrick et al, Anaesthesia 1996;51:356-60

III Cohort studie, n = 541 (4 centra) Patienten met heupfractuur (intertrochanter of collum femoris) Exclusiecriterium: tekenen van delier bij opname Incidentie delier: 16% (87/541) Morrison et al, J Gerontol A Biol Sci Med Sci 2003;58:76-81

IV Cohort studie, n = 198, single center Intensive care-patiënten, kunstmatig beademd Uitkomst: transitie naar delier Medicatie in 24u voor transitie Pandharipande et al, Anesthesiology 2006;104:21-6

V Matched case-control studie (n = 98 / 365) (single center) Patiënten met heup- of knievervanging, algehele anaesthesie Cases: delier voor ontslag; matching op type OK, jaar, leeftijd Incidentie delier: 0.5% (98/20157) Nandi et al, J Arthroplasty 2014;29:268-71

Samenvattend Pethidine: significant meer delier Ontwikkeld als anticholinergicum Metaboliet: norpethidine – convulsies, psychoses, ook delirogeen Niet meer geindiceerd voor chronische toediening Morfine, fentanyl of oxycodon lijkt niet veel uit te maken Geen data over tramadol of piritramide Maar: piritramide is afgeleide van pethidine Tramadol heeft anticholinerg werkende metaboliet Opioidrotatie is zinvol bij delier: Morfine naar fentanyl (Morita et al, J Pain Sympt Manage 2005) Morfine naar oxycodon (Maddocks et al, J Pain Sympt Manage 1996)