Beleggingsvoorstel Limburgse gemeenten Carolus van de Ven Gemeente Nuth, 24 november 2009 Carolus van de Ven Gemeente Nuth, 24 november 2009

2 Agenda Beheerder en Bewaarder Randvoorwaarden belegging Fido / Ruddo Beleggingsrichtlijnen APG-IS Garantie Fonds

3 Beheerder en Bewaarder APG Investment Services N.V. beheerder -reeds acht jaar belegger voor overheden en onderwijs, voor negen provincies en tientallen gemeenten wordt reeds belegd -totaal belegd vermogen EUR 4,7 miljard - 100% dochtervennootschap van APG Algemene Pensioen Groep N.V., totaal belegd vermogen > 205 miljard, -APG-IS heeft alle AFM vergunningen Stichting bewaarneming APG-IS - bewaarder van het APG-IS Garantie fonds -scheiding beheerder / bewaarder

4 Wet Fido / Ruddo Financiële instellingen -Obligaties van financiële instellingen tenminste double A rating van twee rating agency’s (korter dan 3 maanden is single A toegestaan) -Uitgevende instelling dient zich te bevinden in de Europese Economische ruimte (EU + Noorwegen, IJsland) -Uitgevende instelling mag niet gevestigd zijn in een land met een single A rating -Bij downgrade onder double A herstructurering in principe noodzakelijk Staatsobligaties -Norm is solvabiliteitsvrije status, landenrating mag dan single A zijn -Staatsgegarandeerde obligaties (zgn. covered bonds) uitgegeven door banken met een rating lager dan double A zijn toegestaan.

5 Beleggingsrichtlijnen Toegepaste beleggingsrichtlijnen zijn stringenter dan wet Fido voorschrijft. Goed spreiding tussen Europese overheden (tenminste 50%, maximaal 70%) en Europese banken (grotendeels triple A rating) Goede spreiding: minimaal 10 debiteuren (totaal landen en banken) Looptijden: er dient een verdeling te zijn in looptijden van 3, 7, 10 en 15 jaar Hoge liquiditeit (er wordt niet belegd in onderhandse obligaties) Geen derivaten, achtergestelde papier, ABS, etc

6 APG-IS Garantie Fonds Mogelijkheid tot collectief beheer Het APG-IS Garantie Fonds is een Fonds voor Gemene Rekening onder Nederlandse wetgeving Ieder gemeente heeft zijn eigen deel van de belegging Vier aparte tranches mogelijk zodat iedere gemeente zijn eigen mix van looptijden kan hanteren Vier tranches met respectievelijk 3, 7, 10 en 15 jaars buckets Via collectieve belegging is het gebruik van institutionele beleggingsfonds (minimum drempel) mogelijk en kunnen de afzonderlijke gemeente tegen lage kosten beleggen. In de vier tranches is een optimaal rendement / risico profiel gekozen, rekening houdend met voldoende liquiditeit (geen onderhands) en optimalisatie t.o.v. de yieldcurve.

7 Rendementen / Kosten De volgende rendementen worden gerealiseerd (op basis kapitaalmarkt 3 november 2009). 3 jaars bucket2,48% 7 jaars bucket3,61% 10 jaars bucket4,27% 15 jaars bucket4,55% Kosten: (all-in, inclusief bewaarneming) Inleg 100 – 124 miljoen0,09% miljoen0,085% 150 – 199 miljoen0,082% vanaf 200 miljoen0,08%

8 Karakteristieken Hoge liquiditeit obligaties: afzonderlijke gemeenten kunnen tussentijds uittreden. Obligaties geoptimaliseerd binnen betreffende buckets voor wat betreft risico’s, rendementen, spreiding en yield. Tussentijdse aanpassingen mogelijk (in overleg) Vast rendement op basis van tegenpartij risico APG is zeer professionele belegger, stabiele en grote organisatie Werkzaamheden vinden grotendeels plaats in Heerlen.

APG Investment Services N.V. Carolus van de Ven