Verleden, heden en toekomst van public health

Public health Waar hebben we het over?

de ontwikkeling van de volksgezondheid in de voorafgaande twee en een halve eeuw. levensverwachting

1850 Inwoners van Nederland worden gemiddeld zo’n 40 jaar oud Belangrijkste doodsoorzaak: infectieziekten, zoals tuberculose, longontsteking, pokken en mazelen. Onderliggende oorzaken vooral slechte hygiënische en sociale omstandigheden. Verklaring: er was geen riool, schoon water niet voorhanden, de huisvesting krap en vochtig en de voeding onvoldoende gevarieerd

1920 Volksgezondheid enorm verbeterd. Gemiddelde levensverwachting is gestegen tot ongeveer 60 jaar. Hart- en vaatziekten, kanker en ongevallen hebben infectieziekten als voornaamste doodsoorzaak verdrongen.

verklaring collectieve ingrepen van overheidswege: verbeteren van hygiënische omstandigheden door de aanleg van riolering en waterleiding; verbetering van huisvesting en arbeidsomstandigheden voorlichting over hygiëne én de toegenomen welvaart

Belangrijkste actoren De hygiënisten, de grondleggers van de sociale geneeskunde in Nederland

1960 Verdere stijging van de levensverwachting Rijks Vaccinatie Programma, ouder- en kindzorg, het werk van school- en bedrijfsartsen het stelsel van ziekenfondsen

2106 Volksgezondheids Toekomst Verkenning van RIVM: Nederlandse man leeft gemiddeld ruim 76 jaar, Nederlandse vrouw bijna 81 jaar sterfte aan hart- en vaatziekten en in mindere mate aan kanker in de voorafgaande decennia is gedaald, maar onveranderd de belangrijkste doodsoorzaak

top-5 ziekten en aandoeningen met de grootste ziektelast verder : een aantal psychische aandoeningen voor, met name angststoornissen en depressies

belangrijkste determinanten roken, overgewicht en overmatig alcoholgebruik Over de determinanten van psychische aandoeningen is veel minder bekend.

welvaartziekten ongunstige ontwikkeling van ongezond gedrag: epidemie van overgewicht in een periode van ruim 20 jaar

Overgewicht in Nederland

Overige bevindingen mensen met een lage opleiding in het algemeen zijn veel ongezonder dan mensen met een hoge opleiding gezondheidsverschillen tussen bevolkingsgroepen onverminderd groot jongeren investeren door hun ongezonde gedrag massaal in ongezondheid

Model RIVM

Model Lalonde Gezondheidstoestand bevolking bepaald door omgeving, gedrag en biologische kenmerken Beleidsmodel en géén epidemiologische model Epidemiologie: oorzaak gevolg relaties = basis voor determinanten

Verschil preventie en Public health Public health is een sociaal en politiek concept met als doel de gezondheid te verbeteren, het leven te verlengen en de kwaliteit van leven te verbeteren van populaties door: Gezondheidsbevordering Ziekte preventie Beleid en management van de gezondheidszorg

‘organised efforts of society to protect, promote and restore the population’s health’. oftewel de (beleids) maatregelen die in een gemeenschap worden genomen om (potentiële problemen op het terrein van de volksgezondheid op te sporen en te bestrijden. NSPOH

Collectieve aanpak gezondheidsbescherming (bv wettelijke regels en normen op het gebied van arbeidsomstandigheden, voedsel ) doel: handhaven van een minimum niveau door beinvloeding van de context; Preventie van ziekte (primair of secondair- zoals vaccinatie programma’s, screening) Health promotion (systematische inspanningen om de gezondheid te bevorderen m.b.v. voorlichting, voorzieningen én voorschriften

uitdaging Gezondheidswinst voor de maatschappij als geheel realiseren door de mens en zijn of haar gezondheid te bekijken en alle factoren die daarop van invloed zijn. Concentratie op punten waar de grootste winst te halen valt

Preventie gericht op lage SES In Nederland bestaan tot op heden hardnekkige verschillen in gezondheid tussen de verschillende sociale klassen. Mensen met een lagere sociaal- economische status (SES) hebben over het algemeen een slechtere gezondheid.

Consequentie van geïntegreerde aanpak Aandacht voor lifestyle én omgevingsfactoren Erkenning van de noodzaak om meerdere disciplines te mobiliseren Investeren in maatregelen, programma's en diensten gezonde levensstijlen en leefomgevingen te beschermen en te bevorderen Eigen verantwoordelijkheid én mogelijkheden van mensen mobiliseren

Ottawa charter

Verpleegkunde en PH Volgens de APHA: Public health verpleegkunde is het bevorderen en beschermen van de gezondheid van populaties waarbij gebruik wordt gemaakt van de kennis uit de verpleeg-, sociale- en gezondheidswetenschappen.

De rol van de verpleegkundige Identificeren van risicogroepen en individuen Samen met betrokkenen ontwerpen interventieplan Efficiënt, effectief en rechtvaardig implementeren Evalueren om impact te meten op populaties of individuen Resultaten gebruiken om invloed te hebben op voorzieningen en beleid.

Je moet dus: Kennis hebben over ziekte en gezondheid Kennis over impact op populaties Mensen kunnen mobiliseren en motiveren Alert zijn op innovaties en trends Complexe situaties in haalbare doelen vertalen Sociale krachtenvelden herkennen en gebruiken Sociaal betrokken zijn en passie hebben