Revalidatie na een amputatie Belang van een goede condi tie ?! Daphne Wezenberg l

(potentiële) belangenverstrengelingGeen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen  Sponsoring of onderzoeksgeld  Honorarium of andere (financiële) vergoeding  Aandeelhouder  Andere relatie, namelijk …  Deel onderzoek gefinancierd door Wetenschappelijk College Fysiotherapie (WCF)  Deel VU Universiteit Amsterdam en Heliomare R&D Disclosure belangen spreker Daphne Wezenberg, vrijdag 21 November, 2014 ISPO: 28 Maart 20142

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie INHOUDSOPGAVE Inleiding; richtlijnen en literatuur Meten van fysieke conditie De fysieke conditie Effect huidige revalidatie en training 3

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie SHIFT OF FOCUS 4

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie DE CBO RICHTLIJNEN Preoperatief: Meten + informeren Postoperatief: Trainen fitness+ overbelasting voorkomen + preventie risicofactoren Prothesefase: Verbeteren conditie (tbv loopafstand) + preventie risicofactoren 5 Richtlijn Amputatie en prothesiologie onderste extremiteit, 2012, Hfd 8 MetenInformerenPreventie (gecontroleerd) Trainen

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie “U zult wel/niet lopen” Voorspellende factoren – Pre-operatief (Czerniecki, 2012) – Age en eerdere reconstructieve vaatchirurgie – Post-operatief (2 weken) (Schoppen, 2003) – Leeftijd, één-benige balans Veranderbare factoren – Fysieke capaciteit 6 Czerniecki, 2012, Arch Phys Med Rehab Schoppen, 2003, Arch Phys Med Rehab Sansam, 2009, J Rehab Med

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie HOE STAAT HET MET DE CONDITIE “Mensen die lopen met een beenprothese hebben een slechtere conditie.” [Kavanagh et al., 1973, Waters et al., 1976, van Alsté et al., 1985, Steinberg et al., 1985, Pitetti et al., 1987, Crouse et al., 1990, Finestone et al., 1991, Priebe et al., 1991, Kurdibaylo et al., 1994, Water et al., 1999, Chin et al., 2002a, Chin et al., 2002b, Erjavec et al., 2008] Wat is die conditie? - afhankelijk van hoogte en/of oorzaak? 7

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie INHOUDSOPGAVE Inleiding; richtlijnen en literatuur Meten van fysieke conditie De fysieke conditie Effect huidige revalidatie en training 8

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie METEN AEROBE CAPACITEIT 9 Patiënt specifieke problematiek Arteriosclerose Stompbelasting Perifere doorbloedings- stoornissen Coördinatie- problematiek Laag belastbaarheid Transferproblematiek Inspanningsangst Randvoorwaarden IST Valide +betrouwbaar Uitvoerbaar patiënt ECG+BD goed te bepalen Hanteerbaar onderzoeker/arts Grote spiergroepen aanspreken Tussen de 8 en 12 minuten Meet protocol Meetinstrument Activiteit (90 sec) Rust (30sec)

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie INHOUDSOPGAVE Inleiding; richtlijnen en literatuur Meten van fysieke conditie De fysieke conditie Effect huidige revalidatie en training 10

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie DE PEAK AEROBE CAPACITEIT Deelnemers: > 4 minuten lopen met prothese 11 Controle n=21 Traumatisch n=26 (TT=16, TF=10) Vasculair n=10 (TT=7, TF=3) Leeftijd (jaren)60.8 (5.9)60.7 (5.6)66.3 (5.9) Geslacht (man/vrouw)14/718/88/2 gewicht (kg)81.1 (14.3)78.2 (12.5)93.4 (17.9) BMI25.7 (3.7)25.4 (3.6)30.2 (7.1) Jaren na amputatienvt36.2 (20.7)3.8 (3.6)

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie DE PEAK AEROBE CAPACITEIT 12 Mensen met een vasculaire amputatie hebben 29.1% ↓ VO 2peak Hoogte niet van invloed! Wezenberg, 2012, Arch Phys Med Rehab n=10 n=26 VO 2peak (ml/kg/min) traumatisch vasculair controle n=21

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie n=10 n=26 VO 2peak (ml/kg/min) n=21 RELATIEVE BELASTING 13 Wezenberg, 2013, Arch Phys Med Rehab controle traumatisch vasculair Relatieve belasting 48.7 % 49.7 % 73.1 % Een vasculaire amputatie leidt een hoge relatieve belasting tijdens het lopen

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie 14 Relatieve belasting (%) Snelheid (m·sec -1 ) 85% 22% Wezenberg, 2013, Arch Phys Med Rehab

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie ECONOMIE VAN HET LOPEN 15 Snelheid (m/sec) Economie van het lopen (ml O 2 /kg/m) Controle Traumatisch Vasculair Meest economische snelheid Voorkeurssnelheid Wezenberg, 2013, Arch Phys Med Rehab

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie INHOUDSOPGAVE Inleiding; richtlijnen en literatuur Meten van fysieke conditie De fysieke conditie Effect huidige revalidatie en training 16

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie Deelnemende patiënten Deelnemers op T 0 Aantal (man/vrouw) 33 (29/4) Vasculair/niet-vasculair 29/4 Leeftijd (jaren) 57.9 (14.2) Gewicht (kg) 88.4 (18.4) BMI (kg*m 2 ) 26.7 (5.3) alleen T 0 T 0 + T excludeerdIncludeerd # mensen in revalidatie Deelnemers op T 0 Deelnemers op T 0 and T 1 Aantal (man/vrouw) 33 (29/4)23 (21/2) Vasculair/niet-vasculair 29/421/2 Leeftijd (jaren) 57.9 (14.2)59.5 (14.5) Gewicht (kg) 88.4 (18.4)85.2 (17.1) BMI (kg*m 2 ) 26.7 (5.3)25.8 (4.8) 17

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie METHODE Studiemethode: longitudinale studie T 0 ; Inspanningstest rehabilitation Start revalidatie Intake arts Consent Eind revalidatie T 1 ; Inspanningstest T 0 ; monitoring week T 1 ; monitoring week 18

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie MAIN FINDINGS n=33 n=10 n=26 Statistically different from the control (45% ↓) and post-rehab trauma (40% ↓) group VO 2peak (ml/kg/min) trauma vascular rehab (Wezenberg et al., Arch Phys Med Rehab,2012) controle traumatisch vasculair In revalidatie 19 n=21

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie VERBETERT DE AEROBE CAPACITEIT?  Geen verschil tussen start en einde revalidatie in VO 2peak VO 2peak (ml/kg/min) T0 T1 n=13 n=10 20

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie DOES AEROBIC CAPACITY IMPROVE? VO 2peak (ml/kg/min) T0 T1 n=13 n=10 PO peak (Watt) T1 T0  Geen verschil tussen start en einde revalidatie in VO 2peak  Hoger vermogen bereikt op de test (18% verhoging) 21

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie TRAINEN WE VOLDOENDE? Hartslag reserve (heart rate reserve;HRR) = piek – rust Start: 11 %  53 min Eind: 9%  42 min

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie AEROBE CAPACITEIT VERBETEREN Verwacht verbetering? 27-41% verbetering (traumatische patiënten) [ Chin et. al., 2001 & 2002, Pitetti et. al., 2004] Ouderen en mensen met perifere vasculaire deficiëntie  verbeteren Verbeteren conditie + actieve(re) leefstijl 23 FITT parameters self efficacyBewustwording van positieve invloeden + wegnemen van barrières van der Ploeg et al., 2008, Int J Behav Med. ?

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie Take home message: 1.Conditie is ↓ 45% ↓ ; dan controle Gelijk met uitgerevalideerde vasculaire groep 2.Verbetering = beter lopen 3.Patiënten verbeteren niet tijdens de revalidatie Standaard revalidatie is niet voldoende om een verbetering te verwachten

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie HET IST PROTOCOL 25 Activiteit (90 sec) Rust (30sec) Watt Hartslag (slagen/min)

ISPO jaarcongres 2014 | Wezenberg; fysieke conditie MEETINSTRUMENT 26 = +