Religie: weg naar geluk?

“ “how to gain, how to keep, how to recover happiness is in fact for most men at all times the secret motive of all they do” William James (1890)

Inleiding Filosofie: Filosofie: reeds lang interesse (e.g. Aristoteles) Psychologie: Psychologie: Sinds jaren ’70  subjectief welbevinden

Subjectief welbevinden Overkoepelende term Overkoepelende term Verschillende facetten Verschillende facetten –Pleasant affect –Unpleasant affect –Life satisfaction

Subjectief welbevinden Life satisfaction Life satisfaction –cognitieve evaluatie –domeinspecifiek of algemeen Positive/Negative affect Positive/Negative affect –gevoelsmatige evaluatie

Hoe word ik gelukkig? Een gelukkig persoon is: “jong, gezond, hoogopgeleid, goed verdienend, extravert, optimistisch, zonder zorgen, religieus en gehuwd” (Wilson, 1967)

Hoe word ik gelukkig? Vervullen van noden  gelukkig voelen Vervullen van noden  gelukkig voelen Onvervuld blijven van noden  ongelukkig voelen Onvervuld blijven van noden  ongelukkig voelen

Hoe word ik gelukkig Situaties,omstandigheden, demografische of sociale factoren bestuderen Situaties,omstandigheden, demografische of sociale factoren bestuderen verklaren weinig van de verschillen tussen mensen

Hoe word ik gelukkig? Genetische factor Genetische factor –Studies met identieke tweelingen in adoptiegezinnen religiositeit is voor 40% erfelijk religiositeit is voor 40% erfelijk gelukkig voelen is voor 50% à 80% genetisch bepaald gelukkig voelen is voor 50% à 80% genetisch bepaald

Hoe word ik gelukkig Genetische factor Genetische factor –Kanttekeningen Lange tijdsperiode Lange tijdsperiode Unieke levensgebeurtenissen spelen ook rol Unieke levensgebeurtenissen spelen ook rol –Aan genetische factoren kunnen we niet veel veranderen…

Hoe word ik gelukkig? Externe factoren (cfr. Wilson) bekijken Externe factoren (cfr. Wilson) bekijken –Gezondheid –Inkomen –Huwelijk –Leeftijd –Opleiding

Religie: weg naar geluk? Theorie: Theorie: –Geen eenduidigheid e.g. Freud, Ellis vs Jung Empirisch onderzoek: Empirisch onderzoek: –Koenig review van 100 studies –79 positief verband, 1 negatief, 13 geen verband, 7 complexe conclusies

Religie: weg naar geluk? Amerikaans onderzoek: Amerikaans onderzoek: Religie  geluk Maar: Maar: – Wat met die 20% – Is dit in Vlaanderen ook zo?

Religie: weg naar geluk? Vlaamse context Vlaamse context – 65% gelooft in God/hogere macht – 26% gelooft in de hemel –11% gaat naar de kerk Amerikaanse context Amerikaanse context –96% gelooft in God/hogere macht –90% gelooft in de hemel – 43% gaat naar kerk

Religie: weg naar geluk? 20% niet verwachte resultaten 20% niet verwachte resultaten –Hoe wordt geluk gemeten? –Hoe wordt religie gemeten?

Religie: weg naar geluk? Meten van geluk: Meten van geluk: –Globale indruk van geluk over langere tijdsperiode met focus op intensiteit –Frequentie van geluksgevoelens binnen kortere tijdsperiode

Religie: weg naar geluk? Meten van religie Meten van religie –Religieus gedrag vs religieuze attitudes oppervlakkig, makkelijk dieperliggend, beïnvloedbaarrobuuster

Religie: weg naar geluk? Religieuze attitudes: Religieuze attitudes: –Religious Orientation Scale (Allport & Ross) Intrinsic Orientation Intrinsic Orientation Extrinsic Orientation Extrinsic Orientation

Religie: weg naar geluk? Religieuze attitudes: Religieuze attitudes: –Post-Critical Belief Scale (Hutsebaut) Inclusie vs Exclusie van Transcendentie Inclusie vs Exclusie van Transcendentie Letterlijk vs Symbolische benadering Letterlijk vs Symbolische benadering

Literal Affirmation letterlijk gelovig Symbolic Affirmation symbolisch gelovig letterlijk ongelovig LiteralDisaffirmation symbolisch ongelovig SymbolicDisaffirmation Inclusion of transcendence Exclusion of transcendence LiteralSymbolical

Religie: weg naar geluk? Studie: Studie: –734 personen –17 jaar - 83 jaar (M= 45 jaar) –40.7% mannen –PCBS, OHQ, kerkgang –socio-demografische variabelen

Religie: weg naar geluk Geluk en… Geluk en… –Kerkgang: hangt niet samen –Religieuze attitude: hangt wel samen Letterlijke houding (gelovig of niet gelovig)  minder geluksgevoelens Letterlijke houding (gelovig of niet gelovig)  minder geluksgevoelens Ook na controle voor storende variabelen Ook na controle voor storende variabelen

Religie: weg naar geluk Onderliggende mechanismen of de ‘Hand of God’? Onderliggende mechanismen of de ‘Hand of God’? –gezondheid –sociale steun –betekenis geven, doelen creëren –copingstijl