MAXIMALE BEGRIJPELIJKE INPUT Jan Bart met dank aan: Paul Nation en Rob WaringRob Waring

OVERZICHT 1. om te verwerven moet er gelezen worden 2. om te kunnen lezen moet je ‘graded readers’ hebben 3. de bestaande materialen voldoen niet 4. zelf maken? Mogelijkheden in de pipeline…

WAT GEBEURT ER ALS JE LEERT?  Het verschil tussen leren en verwerven  Leren is een bewuste actie, de verwerving is onbewust  Verwerven doe je na vele confrontaties (verschillend per persoon en per woord)  studies variëren van 10 tot 50 keer

WAT GEBEURT ER ALS JE LEERT? tijd kennis de vergeet-curve Rob Waring: “Our brains are designed to forget most of what we meet - not to remember it”

LESBOEKEN  Gefocust op het toevoegen van ‘nieuwe kennis’.  (verborgen aanname = dit hebben we gedaan en geleerd, we kunnen verder)  Uit de aard der zaak niet voldoende repetities voor veel woorden  het woord wordt vergeten  Familia Romana al veel beter dat wat we gewend waren. Maar er wordt gedurig teveel nieuwe kennis toegevoegd zodat er niet genoeg ruimte is om te verwerven.  Om te verwerven moet er ‘extensief’ gelezen worden

De hoeveelheid woorden die een leerling verwerft ↔ leert (gegevens over het Engels) ( woorden over 3 jaar komen langs) Waarschijnlijk bekend Deels bekend Waar- schijnlijk onbekend Totaal Alleen lesboek ,2613,275 Data from Sequences, Foundations, Page Turners and Footprints by Heinle Cengage 225,000 60, , ,000 (=1,029,000) + 1 leesboek per week: ong. 1 uur 1, ,3253, leesboeken per week 1, ,8826, %

WAT BETEKENT ‘EEN BOEK’?  één uur  150 wrd p/m wordt vaak als uitgangspunt genomen  9000 wrd = ± 40 p.  aiaiai

EN DE GRAMMATICA, VASTE UITDRUKKINGEN EN CONTEXT WAARIN EEN WOORD VOORKOMT?  Lesboeken geneigd zich op de grammatica te focussen (dat voelt controleerbaar)  Gramm. aanbieden via lesboek prima. Maar: fragiele kennis  Er is onderzoek naar woordverwerving (met zeer uiteenlopende resultaten) maar onderzoek naar grammaticaverwerving en naar woorden in context ontbreekt (en is misschien wel onmogelijk)  Grammatica-gebaseerd taalonderwijs mist wetenschappelijke fundering

 “Maar er is geen tijd om boekjes te lezen.”  minder oefenen, meer lezen.  Extra leesboekjes van leesbaar niveau  normale/eenvoudige syntaxis  beperkte woordenschat  Niet bedoeld om nieuwe woorden/taal te leren maar om het bekende te verwerven

WANNEER KUN JE ‘LEKKER’ LEZEN?  98-99% van de woorden op de bladzij bekend  snel lezen, voor je plezier (extensief lezen)  95-98% bekend  je begrijpt wat je leest (intensief lezen)  Minder dan 95%  het lezen wordt in toenemende mate onbegrijpelijk en vervelend.  Drempels verlagen de snelheid…

SIMPELE BOEKJES  Pluto, Fabula Amoris: 150 wrd.  Itinera Petri: Flammae Ducant: 327 wrd.  Fables of Orbilius: 450 wrd.  Carolus et Maria zelfde woordenschat, 550 wrd.; jaren ‘30, nu wel wat oubollig  Cornelia  A New Latin primer  Iulia: 700 wrd.  Bolchazy….

IETS MINDER SIMPEL  Ritchie’s Fabulae Faciles (uit Ritchie’s Fabulae Faciles), met veel annotaties door Geoffrey Steadman  Fabulae Ab urbe condita (uit Ritchie’s Fabulae Faciles), met veel annotaties door Geoffrey Steadman  Fabulae Syrae  Epitome Historiae Sacrae

INTERMEZZO - MOEILIJKHEDEN (DEZE DIA WILDE IK NIET AAN HET EIND DOEN, DUS MOET ‘IE NU MAAR) 1.Rob Waring waarschuwt ervoor om de boekjes te vrijblijvend aan te bieden. Het moet  een integrale plaats in je programma hebben,  niet berusten bij één enthousiaste docent maar bij velen,  en je moet de beschikking hebben over een stevig uitleensysteem. 2.Een speciaal probleem voor het Latijn: wat we ook doen, de leesvaardigheid zal altijd ver onder het Shakespeare++ niveau van Vergilius, Ovidius, Caesar, Tacitus blijven hangen. Ik vind het belangrijk dat mijn leerlingen Latijn leren lezen. Maar ik vind het ook belangrijk om mezelf te realiseren dat de huidige vorm van examineren daarvoor geen beloning geeft.

WAT GEBEURT ER ALS JE NIET VEREENVOUDIGDE TEKSTEN GEBRUIKT? Paul Nation: "reading an unsimplified text is a cruel and unusual punishment".... Thomas à Kempis, De Imitatione Christi Buitengewoon eenvoudig Latijn Hoe weet je nou precies het niveau?

TEKSTANALYSE: COMPUTER  Engels: AntWordProfiler (Laurence Anthony, New Zealand)  een willekeurige tekst leg je naast een zelfgedefinieerde basiswoordenlijst:  het programma geeft de onbekende woorden  het programma geeft de woordfrequentie  Met de onbekende woorden moet je iets doen.

 76% vd woorden bekend  ‘onleesbaar’  Twee oplossingen: 1.authentieke teksten: vereenvoudigen en annoteren 2.eigen geschreven teksten: controle op voldoende herhalingen, minimaliseren van woorden die minder dan zeg 4x voorkomen  Kan dit technisch ook voor het Latijn gerealiseerd worden??  Een woordenlijst van FR (1800 wrd) explodeert maar zo naar vormen  niet echt handig en zo log als een tank…

COLLATINUS  Alleen mogelijk bij koppeling aan woordenboek. Collatinus:

 Heet van de naald…  Dezelfde functionaliteit als die van AntWordProfiler wordt ingebouwd in Collatinus (nog niet beschikbaar, er wordt nu aan gewerkt.

DUS DIT GAAT WERKEN; WAT NU?  Het voorzien in graded readers, met een fijnmazige niveauverdeling is essentieel om tot voldoende input te komen.  De computer levert ons bij handig gebruik  een enorme tijdsbesparing (snel zichtbaar waaraan je moet werken)  kwaliteitsverhoging (je woordfrequenties worden blootgelegd).  Misschien mythologische/historische readertjes bij FR? Die mis ik nogal.