Een 35-jarige man met een rode plek MPO-2 Een 35-jarige man met een rode plek Marloes Jacobs 13/11/2012 1

PROVOKE Plaats Rangschikking Omvang (aantal, grootte) Vorm Omtrek (begrenzing) Kleur Efflorescentie(s) SCHEMA WERKWIJZE BIJ DE DERMATOLOGISCHE PATIENT Stap 1 Morfologisch onderzoek (inspectie en palpatie), beschrijving Analyseer: Plaats Rangschikking Omvang (aantal, grootte) ‘PROVOKE’ Vorm Omtrek (begrenzing) Kleur Efflorescentie(s) Stap 2 Bepaal de elementaire efflorescentie (morfologische diagnose) Stap 3 De daarbij behorende groep huidziekten vormt de differentiële diagnose (zie diagnoselijsten) Stap 4 Kies daaruit de (waarschijnlijkheids)diagnose Stap 5 Gerichte anamnese Stap 6 Diagnostisch onderzoek (zonodig) Stap 7 Therapie 2

Efflorescenties Erytheem Pustula Folliculosis Purpura Ulcus Papel Urtica Papillomatosis Nodulus Nodus Erythrodermie Eczeem Vesicula Bulla Erythematosquameus Pustula Folliculosis Ulcus Keratosis Dyschromie Sclerose Atrofie Hypertrofie Trichosis Onychosis Hidrosis Erytheem: tijdelijke, wegdrukbare roodheid door vaatverwijding, al of niet ten gevolge van een ontsteking. Purpura: niet-wegdrukbare roodheid t.g.v. extravasatie van bloed. Papel: kleine solide circumscripte verhevenheid van de huid die genezen kan zonder littekenvorming. Urtica: plateau-vormige oedeempapel met kortdurend bestaan. Papillomatosis: verlenging en verbreding der papillen leidende tot verhevenheden met onregelmatig oppervlak, al of niet bedekt door pathologische veranderde epidermis. (N.B.: verrucositas = papillomatosis + acanthosis + hyperkeratosis). Nodulus: klein solide circumscript knobbeltje in de huid, al of niet macroscopisch zichtbaar. Nodus: knobbel, gelegen diep in de dermis of in de subcutis. Erythemato(papulo)squameuze dermatosen: huidziekten gekenmerkt door plekken die gelijktijdig roodheid en schilfering tonen. Erythrodermie: afwijking waarbij de gehele of vrijwel de gehele huid diffuus rood en in meer of mindere mate schilferend is. Eczeem: polymorfe eruptie, gekenmerkt door het naast en na elkaar voorkomen van roodheid, schilfering, papels, blaasjes, natten, korstjes en lichenificatie, verlopend met remissies en exacerbaties, gepaard gaand met jeuk. Vesicula: kleine holte in de huid, gevuld met helder vocht. Bulla: grote holte in de huid, gevuld met helder vocht. 3

Dermatomycose 4

Dermatomycose 5

Eczeem 6

Psoriasis vulgaris

Psoriasis inversa 8

Psoriasis van de nagels 9

Pityriasis rosea Plaque mère →

Lues II

Lichen planus

Extra-mammaire vorm van M.Paget = primair cutaan adenocarcinoom

Erfelijkheid psoriasis Prevalentie 2-3% 1 vd ouders psoriasis: 10% kans om de huidziekte óók te krijgen 2 ouders psoriasis: 50% kans Aanvang klachten vaak begin puberteit, maar kan op elke leeftijd 14

Behandeling psoriasis 1 UITWENDIGE BEHANDELVORMEN: smeren bij kleinere psoriasisplekken of in combinatie met inwendige behandelingen of lichttherapie. 1. Corticosteroiden (sterke klasses, 1dd, soms onder occlusie) 2. Vitamine D-achtige stoffen (calcipotriol en calcitriol). Remmen de versnelde groei van de aangedane huid en tevens de ontsteking in de huid. 2 dd. Verminderde kans op bijwerkingen i.v.m. corticosteroïden. Effect wat later. 3. Combinatiepreparaten (Dovobet, of corticosteroid met zalf die ontschilferend werkt. Voordeel: werkzame stof komt beter in de huid) 4. Teer Nauwelijks bijwerkingen maar doordringende geur en zwartbruine vlekken die maar moeilijk uit kleding en beddengoed zijn weg te wassen. 5. Behaarde hoofd: ontschilfermiddelen met salicylzuur. Nabehandeling met corticosteroïd bevattend middel (lotion, emulsie, foam of shampoo). Topicorte ® , Elocon®, Dermovate®. 15

Behandeling psoriasis 2 LICHTTHERAPIE Werking: plaatselijk onderdrukken van de ontstekingsreactie. Nadelen: kans op huidkanker, meestal in ziekenhuis, vergt veel tijd (2-3x/week, 10 weken). Vormen: - PUVA therapie (bijw.: misselijkheid door psoraleen) - UVB therapie: kan ook thuis 16

Behandeling psoriasis 3 INWENDIGE BEHANDELVORMEN - voordeel: pillen slikken dus niet meer smeren of in een lichtkabine. - nadeel: kans op soms ernstige bijwerkingen van bv. lever en nier. 1. Methotrexaat: remt celdeling. Zeer effectief. Bijw.: maagdarmklachten, beenmergremming, leverbeschadiging. 2. Cyclosporine (Neoral). Bijw.: nierbeschadiging, hypertensie. Methotrexaat en ciclosporine even werkzaam. 3. Acitretine (Neotigason). Van vitamine A afgeleide stof. Bijw.: aangeboren afwijkingen -> na staken van dit middel nog 2 jaar wachten met zwanger worden. 17

Behandeling psoriasis 4 4. Biologicals =gemodificeerde lichaamseigen eiwitten (antilichamen, cytokines en fusie- eiwitten) grijpen aan in verstoorde afweerproces. Doelweefsel: T-cellen * Etanercept (Enbrel): 2x/week subcutaan max. 24 weken (10.000 euro/jaar). * Infliximab (Remicade): tegen TNF alfa. 1x/week intraveneus op week 0, week 2 en week 8. Evt. onderhoudsbehandeling * Adalimumab (Humira): tegen TNF-alfa. Minimaal 16 weken subcutaan, eens in de twee weken. * Ustekinumab (Stelara): anti-interleukine 12 en 23 antilichaam. Subcutaan toedieningsschema week 0 en week 4, daarna om de 12 weken. In totaal 4 keer per jaar. 5. Fumaarzuur. Alternatief voor patienten die niet geschikt zijn voor of niet goed gereageerd hebben op behandeling met lichttherapie, methotrexaat, ciclosporine en/of biologicals. Artsenverklaring nodig. 18

Keynotes?

De impact die psoriasis kan hebben http://youtu.be/XE58S4PjTDo 20