VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING - DEEL 2-

Never (?) ending story: “Aanpak en evaluatie van VZP in WZC Salvator met casusbespreking ” Ineke Van Bael, Sociale dienst - Psychologe Dr. Vantroyen, CRA-arts Dr. Jan Stulens, Huisarts in opleiding

Never (?) ending story (deel 1) Aanpak VZP binnen WZC Salvator Ineke Van Bael, Sociale dienst - Psychologe

Salvatorrusthuis VZW Overkoepelende organisatie Bestaande uit: – Woon- en Zorgcentrum Salvator 235 bedden: 155 RVT en 80 ROB 10 Kortverblijven – Residentie Salvator 36 Serviceflats (geopend in 2007) 41 Serviceflats (geopend in 2013) – Herstelverblijf Salvator 70 bedden (geopend in 2013)

Palliatief Support Team (=PST) Opricht door Dr Vantroyen ondersteund door NPZL Leden: Dr Vantroyen, Dr Van Landegem, VP en ZK van elke afdeling, 2 ergotherapeuten, 1 kinesitherapeute en 1 psychologe Samenkomst om de 6 weken Doel: – Denktank – Bron van deskundigheid Projecten oa. brochure, comfortdoos, stappenplannen levenseindebeslissingen, procedure vocht- en voedingtoediening

Vroegtijdige Zorgplanning (= VZP) Pionier: Dr. Ghijsebrechts Uitgewerkt in 2011 door PST: – Vragenlijst als leidraad voor het VZP-gesprek – Formulieren – Procedure Start VZP-gesprekken vanaf januari 2012 bij nieuwe bewoners van het WZC (niet KV)

Stap 1: Voorbereiding opname Medewerker van de Sociale dienst Tijdens het opnamegesprek met familie (en bewoner) Uitleg PST en uitleg VZP Vastleggen van datum VZP met familie (7 weken na opname) Huisarts wordt uitgenodigd voor het VZP-gesprek Datum wordt doorgegeven aan de afdeling VZP-bestand

Stap 2: Voorbereiding VZP-gesprek PST-lid en/of aandachtspersoon Bewoner, indien mogelijk, wordt op de hoogte gebracht van VZP-gesprek en evt. wordt hierover reeds gesproken met bewoner Informatieverzameling adhv 24u- zorgplanning Zo mogelijk wordt de vragenlijst al aangevuld met info die verzameld wordt door het team

Stap 3: VZP-gesprek Aanwezig: PST-lid, aandachtpersoon, hoofdVP/VP, bewoner, familie en huisarts Geleid door PST-lid Indien huisarts niet aanwezig kan zijn, worden op voorhand zijn/haar bevindingen geraadpleegd. 1 ste deel: Evaluatie van de zorg 2 de deel: VZP

Stap 4: verslaggeving Verslag van gesprek Vragenlijst wordt aangevuld VZP-bestand Verslaggeving binnen het team

Casus “Gertrude” Weduwe, 94 jaar, dementerend Voorbereiding opname: SD en Dochter Voorbereiding VZP: PST-lid en dochter VZP-gesprek: PST-lid, hoofdVP, dochter en huisarts CBT 1 en 2 Optie C

Casus “Gerard” Gehuwde man, 89 jaar, fysiek zwaar zorgbehoevend, zoon en dochter Voorbereiding opname: Echtgenote en dochter Voorbereiding VZP: PST-lid en meneer zelf VZP-gesprek: PST-lid, hoofdVP, meneer, echtgenote, dochter, zoon en huisarts CBT 0 Optie B, enkel ZH voor comfort

Besluit Elk verhaal en elk gesprek is anders. Soms geen gesprek mogelijk CBT en optie is steeds in evolutie.

Never (?) ending story (deel 2) Eerste impressies na één jaar VZP Dr. D. Vantroyen, CRA-arts

Aanwezigheden – 60 VZP BewonerAanwezig 28 Afwezig 32 5 ? 24 dementie 2 verzet familie 1 ziekenhuis FamilieAanwezig 59 Afwezig 1 (kameraad) Naasten 3 HuisartsAanwezig 32 Afwezig 28

VZP : aantal 37 Vragenlijst -Huidig welbevinden -Wensen en verwachtingen nu en later

Vind je het goed hierover te praten? Niet bevraagd: 7 Wel bevraagd: 30 - vinden het goed: 26 - eerder terughoudend: 2 - iets voor later: 2

Huidig welbevinden? Niet bevraagd: 1 Wel bevraagd: 36 - Goed: 21 - Nog moeite met aanpassen: 5 - Ongelukkig: 10

Bij achteruitgang en ernstige ongeneeslijke ziekte “Ervoor gaan” – levensverlenging Niet bevraagd: 5 Wel bevraagd: 32 - ja: 3 (1*) - ik weet niet: 6 (men moet doen wat nodig is) - neen: 16 - niet bespreekbaar: 3 - mijn huisarts beslist: 4

Bij achteruitgang en ernstige ongeneeslijke ziekte In WZC blijven Niet bevraagd: 10 Wel bevraagd: 27 - Ja: 20 - Neen: 2 - Huisarts beslist: 3 - Ik weet niet: 2

Kunstmatige voeding Niet bevraagd: 8 Wel bevraagd: 29 - Ja: 0 - Neen: 21 - Huisarts beslist: 4 - weet niet: 4

Reanimatie (CPR) Niet bevraagd: 6 Wel bevraagd: 31 - Ja: 1 - Neen: 24 - weet niet: 3 - huisarts: 3

Angst voor de dood Niet bevraagd: 18 Wel bevraagd: 19 - Neen: 15 - Ja: 1 - denk er niet aan: 3

CBT Aantal formulieren CBT: 15 / 37 - Deels reeds aanwezig - Deels opgemaakt naar aanleiding van VZP- gesprek.

CBT Vertrouwenspersoon/ vertegenwoordiger Niet bevraagd: 15 Wel bevraagd: 22 - Kinderen/familie: 17 (aangeduid 1) - Niemand: 1 - Huisarts: 4

Conclusies 1.Gespreksvoering 2.Hiaten 3.Communicatie 4.Continuïteit en opvolging

Conclusies: gespreksvoering Medewerkers: grote inzet en ernst Nood aan training en intervisie Moeilijkheden Omgaan met weerstanden Eigen onzekerheden

Conclusies: hiaten Bij dementie: aangepaste structuur? Eenvormigheid in registratie Aanwezigheid van huisarts Besluit van VZP: A-B-C optie optie B: B (H) en B (W)? Overdracht VZP besluit naar CBT- formulier Vertrouwenspersoon/vertegenwoordiger?

Conclusie : communicatie Hoe verder communiceren naar zorgteam? Communicatie met de huisarts? Communicatie naar de tweede lijn?

Conclusie: continuïteit en opvolging Het VPZ-gesprek = momentopname toestand van bewoner evolueert wensen en verwachtingen evolueren Nood aan garantie voor procesbewaking aandachtspersoon? hoofdverpleegkundige? PST- lid? Wijziging gezondheidstoestand: herevaluatie

Never (?) ending story (deel 3) Levenseindebeslissingen en – zorg in een WZC Een MANAMA-project Dr. J. Stulens, Huisarts in opleiding

Achtergrond MANAMA-thesis Opleiding huisartsgeneeskunde Opkomend onderwerp in literatuur: veel beschreven – weinig consensus/richtlijnen (momenteel in ontwikkeling) VZP-gesprek reeds > 1 jaar ingevoerd in WZC-Salvator Huidige situatie: Rusthuisbewoners met – zonder vroegtijdige zorgplanning Hoe verloopt levenseindezorg vandaag? Effectiviteit en kwaliteit levenseindezorg en - beslissingen?

Onderzoeksvragen Welke levenseindebeslissingen worden door de behandelende huisarts genomen bij palliatieve patiënten in een woonzorgcentrum? Worden vroegtijdig vastgelegde zorgafspraken (Advance Care Planning) in de terminale levensfase ook effectief uitgevoerd zoals vooropgesteld? Kan men spreken over kwaliteitsvolle levenseindezorg? (Voldoet de zorg aan een aantal relevante kwaliteitsindicatoren?)

Methode Literatuurstudie Na overlijden rusthuisbewoner  Bevraging bij HA Kwantitatieve gegevens: Plaats overlijden, VZP?, CBT?, vertegenwoordiger?, levenseindebeslissingen?, procedures einde levensfase… Kwalitatieve gegevens: bevraging enkele relevante kwaliteitsindicatoren (communicatie, participatie, informatie, aandacht emoties…) Na overlijden rusthuisbewoner  Bevraging bij hoofdverpleegkundige, vertegenwoordiger patiënt Vertegenwoordiger patiënt: invullen informed consent Kwalitatieve gegevens: bevraging enkele relevante kwaliteitsindicatoren (communicatie, participatie, informatie, aandacht emoties…)

Begrippenkader “Medisch begeleid sterven” (Bert Broeckaert, 2006) (Afzien van) curatief en/of levensverlengend handelen – (Het opstarten of voortzetten van een curatieve of levensverlengende behandeling) – Niet-behandelbeslissing – Weigering van behandeling Pijn- en symptoomcontrole – Pijnbestrijding – Palliatieve sedatie Actieve levensbeëindiging – Euthanasie – (Hulp bij zelfdoding) – (Actieve levensbeëindiging zonder verzoek)

Eindpunten Inventarisatie van levenseindebeslissingen in een Limburgs rusthuis Effectiviteit van uitvoering eventuele vastgelegde vroegtijdige zorgbeslissingen Hiaten in kwaliteit zorg – (dis)congruenties in visie HA, vertegenwoordiger patiënt, verpleegkundige opsporen  Verbetering kwaliteit levenseindezorg in WZC-Salvator en andere Limburgse rusthuizen

Uw medewerking? HA: invullen vragenlijst na overlijden patiënt (best reeds invullen bij vaststellen overlijden patiënt) Verpleegkundige : invullen vragenlijst na overlijden patiënt. Familie patiënt: worden best op de hoogte gebracht in aanloop/na overlijden patiënt ivm bestaan en opzet van deze studie. Invullen vragenlijst na overlijden patiënt. (Vragenlijsten weldra voorhanden op iedere verpleegpost!)

Alvast hartelijk dank voor uw aandacht en… uw medewerking!