KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGS- SAMENWERKING BTC INFOCYCLUS

PLATFORM KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Oprichting: 2007 naar aanleiding van wetswijziging Leden: NGO’s, Experten Doelstelling: Draagvlak creëren voor KR in OS Engagementen: -Toezien op implementatie KR -Opleidingen inzake KR in OS -Informeren van actoren over KR in OS -Advies verlenen inzake KR in OS

KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Kinderrechten Kinderrechten in Ontwikkelingssamenwerking -Waarom is dat zo belangrijk? -Kinderrechten in de Belgische ontwikkelingssamenwerking -Kinderrechtenbenadering in ontwikkelingssamenwerking

KINDEREN EN HUN RECHTEN IN INTERNATIONALE VERDRAGEN Opkomst kinderrechten gevolg van veranderend kindbeeld Tot einde ME geen aparte sociale categorie – “kleine volwassenen” Vanaf verlichting → Ontdekking van het Kind - Kinderen als “nog niet volwassen” – nog geen sprake van KINDERrechten 20 e eeuw → 2 grote oorlogen met veel kinderleed – Kinderen komen op de internationale agenda – Nadruk op bescherming 1924 – Verklaring van Geneve 1959 – Verklaring van de rechten van het kind 1979 – Internationaal jaar van het Kind – Start opmaak IVRK 1989 – Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind

HET IVRK 1989 : Eerste internationale juridisch bindende document dat Burgerlijke, Politieke, Economische, Sociale en Culturele Rechten groepeert. -Universeel -Onvervreemdbaar -Ondeelbaar Bestaat uit 54 artikels en kent 4 kernprincipes: Non-discriminatie (art. 2) Het belang van het Kind (art. 3) Recht op leven, overleven en ontwikkeling (art. 6) Participatie (art. 12)

HET IVRK: WERKING VN Comité voor de Rechten van het Kind in Geneve Staat o.a. in voor de monitoring van de implementatie van het verdrag en de interpretatie van het verdrag Monitoring aan de hand van periodieke rapportering en de publicatie van Concluding Observations Staat rapporten – 5 jaarlijks Alternatieve rapporten van civil society (incl. stem kinderen) Interpretatie van rechten in het verdrag aan de hand van General Comments Optionele protocollen: OP Handel in kinderen, kinderprostitutie en kinderpornografie OP Kinderen in gewapende conflicten OP Instelling van een klachtenprocedure (nog niet in werking) WEBSITE:

KINDERRECHTEN EN OS: WAAROM? Sociaal-economisch: -Effectiviteit en duurzaamheid van de hulp Politiek & Ethisch -Meer dan een derde van de wereldbevolking zijn kinderen -Nadruk op ‘equity’ in een rechtenbenadering -Link met de Milleniumdoelstellingen -Do no harm Juridisch -Een plicht -Quasi-wereldwijde ratificatie VRK -Expliciete vermelding van internationale samenwerking in VRK

KR IN DE BELGISCHE OS ENGAGEMENT? KR werden in 2005 opgenomen als transversaal thema in de WIS Transversaal thema: KR een aandachtspunt in elk beleid en elke activiteit van de Belgische OS ≠ verticale sector Strategienota in 2008 Implementatie verloopt/verliep moeilijk Nieuwe wet (2013) maakt van KR een prioritair thema als onderdeel van bredere categorie Mensenrechten

RECHTENBENADERING IN OS Needs Based ApproachRights Based Approach Noden impliceren geen plichten, maar lokken eventueel beloftes uit Rechten impliceren plichten en verplichtingen van duty bearers Noden zijn niet per se universeelRechten zijn universeel Noden kunnen worden gerangschiktRechten zijn ondeelbaar en onderling afhankelijk. ‘Basisrechten’ bestaan niet. Noden voldoen vraagt niet per se aandacht voor het proces Rechten realiseren vraagt per definitie aandacht voor het proces Individuen zijn objecten van hulpIndividuen zijn empowered om hun rechten te claimen Motivatie: noden voldoen uit liefdadigheidMotivatie: rechten realiseren uit verplichting 80% van de noden vervullen kan een goed resultaat zijn In een rechtenbenadering zijn de rechten van 20% van de kinderen niet voldaan Gericht op onmiddellijke oorzakenGericht op structurele oorzaken Met bijkomende middelenBestaande middelen ‘eerlijker’ verdelen

KINDERRECHTEN - BENADERING = continue reflectie over de rechten van kinderen en de verbonden verplichtingen van dutybearers Rechtenbenadering in ontwikkelingssamenwerking gebaseerd op het IVRK 4 principes die in de verschillende fases van de projectcyclus aan bod dienen te komen

5 COMPONENTEN VAN EEN KINDERRECHTENBENADERING Rights Holders Duty Bearers Empowerment Capacity Building Advocacy Direct Service Delivery Awareness Raising

5 KERNCOMPONENTEN VAN EEN KR-BENADERING KR-benadering in de praktijk kan veel verschillende dingen betekenen Toch zijn er een 5 tal kerncomponenten te identificeren die in meeste KR-benaderingen terugkomen: 1.Empowerment van kinderen 2.Capaciteitsversterking van dutybearers 3.Beleidsbeïnvloeding / Advocacy van dutybearers 4.Bewustmaking en sensibilisering van kinderen en dutybearers 5.Directe dienstverlening

1. EMPOWERMENT VAN KINDEREN Cruciaal in een rechtenbenadering is dat kinderen hun rechten kunnen claimen Verloopt niet vanzelf, meestal is empowerment van kinderen nodig opdat ze hun rechten kunnen claimen Empowerment neemt vele vormen aan -Informatie ter beschikking stellen -Capaciteiten en competenties ontwikkelen -Kanalen om schendingen te rapporteren (link capaciteitsopbouw) -Communicatiekanalen Naast empowerment van kinderen ook empowerment van (secondary) duty bearers: ouders, lokale gemeenschappen, CSO’s,…

2. CAPACITEITSVERSTERKING VAN DUTYBEARERS Niet voldoen aan verplichtingen door dutybearers heeft te maken met 2 aspecten: de wil en de capaciteiten Zeker in het kader van OS is een gebrek aan kennis en middelen vaak (deel van) de oorzaak van het niet nakomen van verplichtingen Versterken van duty bearers kan op verschillende manieren: -Informeren en training -Technische assistentie -Versterken management competenties overheden

3. BELEIDSBEÏNVLOEDING VAN DUTYBEARERS Capaciteitsversterking zal niet altijd volstaan Kinderen vaak lage sociale status, geen politieke of economische macht Beleidsbeïnvloeding t.a.v. duty bearers opdat ze aan hun verplichtingen t.av. kinderen zouden voldoen. Beleidsbeïnvloeding kan vele vormen aannemen: -Technisch of juist algemene bewustwording -Collaboratief of conflicterend -Door rights holders zelf of externen -Lokaal of globaal -Gebaseerd op juridische, morele, economische of sociale argumenten

4. BEWUSTMAKING / SENSIBILISERING VAN KINDEREN EN DUTYBEARERS Valt soms ook onder beleidsbeïnvloeding of capaciteitsversterking Gaat over de bewustmaking van rights holders en duty bearers en bij uitbreiding de samenleving als geheel over de rechten van kinderen KR Educatie, sensibilisering en bewustmaking vormen vaak een onderdeel van een KR-benadering als noodzakelijke voorwaarde voor de realisatie van de rechten van kinderen Kinderrechten als universeel kader in cultureel-diverse settings in ontwikkelingssamenwerking → Dialoog

5. DIRECTE DIENSTVERLENING Met het oog op onmiddellijke realisatie van rechten Idealiter op tijdelijke basis tot werkelijke duty bearers overnemen Idealiter van in het begin in overleg en samenwerking met lokale actoren / duty bearers Aandacht voor duurzaamheid en lokaal ownership Mogelijkheden voor innovatieve aanpak via pilootprojecten  Directe dienstverlening behoort uit te maken van een bredere kinderrechtenbenadering

4 PRINCIPES (I) 1- Non-discriminatie -Gevoeligheid voor invloed van geslacht, huidskleur, godsdienst … op de mate en wijze waarop het project impact heeft op rechten van kinderen -Realiseren van rechten mag niet ten koste gaan van de rechten van andere kinderen -Specifieke aandacht voor identificeren van kwetsbare groepen kinderen 2- Belang van het Kind -Bij elke actie moet nagegaan worden wat in het belang van het kind is -Moet meer zijn dan ‘do no harm’ maar actief bijdragen aan het realiseren van de rechten van kinderen -Nood aan participatie

4 PRINCIPES (II) 3 - Recht op overleving en ontwikkeling -Rechten op leven -Recht op ontwikkeling: lichamelijk, geestelijk, cultureel, spiritueel, psychisch, sociaal -Veronderstelt dat kinderen het potentieel van hun eigen ontwikkeling in zich dragen

4 PRINCIPES (III) 4 - Participatie -Kinderen hebben het recht hun mening te geven over zaken die hen direct of indirect aanbelangen -Passend belang aan hechten, naar gelang hun ‘evolving capacities’ -Specifieke aandacht voor bepaalde ‘kwetsbare’ groepen kinderen -Participatie is meer dan kinderen die zich uitspreken: actieve betrokkenheid van kinderen kan op veel manieren -Aandacht voor veilige omgeving en specifieke competenties nodig voor organisatie van participatie van kinderen -Kindvriendelijk taalgebruik en materialen

GROEPSWERK