Kermis en Kerstmis, een Zeeuws Verhaal Ab Stevels Een blik op het leven in een semi ontwikkelingsland op 51 ̊ 30' N.B en 4 ̊ O.L in het jaar 1901
Een Rekensom Stelling: kinderen hebben een samenhangende herinnering vanaf 5 jarige leeftijd. Mijn herinnering begint in 1949 De herinnering van mijn grootvader begint in 1890 Een verhaal naverteld in 2013 kan maximaal 123 jaar teruggaan mits het na 1949 verteld is. Het verhaal van vandaag voldoet aan deze voorwaarden; het speelt in 1901 en het is in 1954 aan mij verteld
Het verhaal speelt zich af in Nisse, een dorp 6 km ten Zuiden van Goes
Nederland omstreeks 1900 *Er zijn 5 miljoen inwoners. *Hoog geboortecijfer (30 per 1000, nu 12 per 1000) (4.5 kind per vrouw, nu 1.5) *Hoog sterftecijfer (20 per 1000, nu 10 per 1000) (6% van de bevolking is 65+, nu 20%) *Levenscondities worden beter *Techniek nog in de kinderschoenen *Economie leeft op *Nederlands Indië belangrijk *Veranderingen in de politiek *Onderwijs en Cultuur winnen aan belang
Levenscondities worden beter *Betere voeding: opkomst voedingsindustrie, eerste warenwet in 1886 *Betere huisvesting, wetten in o.a en 1902 *Betere hygiëne: o.a. introductie van waterleiding en riool *Betere medische verzorging: meer artsen, meer ziekenhuizen *Arbeidsbescherming: wetten van 1874, 1901, 1913
Techniek nog in de kinderschoenen *Mechanica: wel trein, vrijwel geen auto's *Energie: wel stoom, maar elektriciteit begint net *Communicatie: begin telefoon, geen radio *Chemie: eerste synthetische farmaceutica, nog geen plastics *Technologie: 'constructie' nog geen grootschalige productie
Economie leeft op *Productiviteit landbouw groeit (o.a. kunstmest) *Meer maakindustrie ( o.a. Philips, 1891) *Meer verkeer/scheepvaart (o.a. Nederlands Indië) *Uitbreiding steden (bouw, opheffen vestingwet 1876) *Wereldhandel groeit sterk (o.a. met Duitsland)
Nederlands-Indië belangrijk *In 1900 al meer dan Nederlanders in Indië *Revenuen uit Indië leveren meer dan 10% van de begroting *Indië brengt werkgelegenheid in Nederland *Oorlog in Atjeh en Lombok *'Discussies' ('Max Havelaar', ethische politiek)
Veranderingen in de Politiek *Meer behoefte aan nationale identiteit *Uitbreiding kiesrecht (vrouwenkiesrecht pas in 1918) *Liberalisme en vrijzinnigheid nog toonaangevend *Confessionele partijen (emancipatie) en socialisten (radicale verandering) komen op *Opkomende internationale spanningen
Onderwijs en Cultuur winnen aan belang *Succes van de Hogere Burgerschool (1863) *Expansie van de universiteiten/wetenschapsbeoefening (6 Nobelprijzen voor 1913) *TU(toen TH) Delft krijgt academische status (1905) *Bouw schouwburgen en musea ( ) *Moderne stromingen in kunst en cultuur
Zeeland omstreeks 1900 *Overwegend agrarisch : alles nog handwerk *Isolement wordt langzaam opgeheven o.a. trein vanuit Brabant naar Goes, Middelburg, Vlissingen. Scheepvaart naar Rotterdam, Antwerpen. (Wegen tussen de meeste dorpen nog onverhard) *Ontwikkelingen in de grote steden gaan voorlopig aan Zeeland voorbij *Veel emigratie naar elders in NL, NOI en de USA
Nisse omstreeks 1900 *Plm 1200 inwoners, agrarisch.( nu 600 inw, forenzen) *Dominant is de strijd om het bestaan: hard, lichamelijk werk *Godsdienst is belangrijk: Nederlands Hervormd (div richtingen), Afscheiding (1834), Chr Geref kerk (1869) Doleantie(1886), Geref kerk (1892), Gereformeerde Gemeenten (1907) *Relaties: 'de hectaren/geld moet passen, de kerk moet passen (en het dorp waar je vandaan komt moet passen). *Besef dat alles gaat veranderen, belang van opleiding
Luchtfoto van het dorp
In de buurt van het dorp
Nisse, bloemendijken
Het land waar het leven goed is?
Een Nederlands-Hervormde kerk met R.K. wortels
Het koor werd de kerkzaal
Tien Geboden
De apostel Mattheus zit hoog en droog
De H Christoffel is onder de kalk vandaan gehaald
Bezoek op12 augustus 1930
Zelf ook maar in het bezoekersboek
Een bijbelse misser
Om over na te denken *Welk verhaal over 100 jaar geleden zou u vertellen? *Welke betekenis hebben normen en waarden die uit het verhaal blijken nu nog ? *Hoe zouden de normen en waarden er in 2113 uit zien?