SPOEDGEVALLEN: Het zieke kind Marloes Jacobs, HAB, september 2014

Epidemiologie contactreden ‘koorts’ bij HA: 430/1000 kk/jr (0-4jr) per jaar 300.000 kinderen op SEH 50% wegens koorts merendeel: onschuldig viraal; expectatief beleid. 10 - 15%: ernstige (bacteriële) infectie soms ernstige virale infecties (bv. HSV-encefalitis) Kawasaki: koorts > 5 dagen. Bacterieel: meningitis, sepsis, pneumonie, urineweginfectie, septische artritis, osteomyelitis De Tweede Nationale Studie geeft voor de diagnose koorts een incidentie van 6,7 per 1000 patiënten per jaar voor alle leeftijdsklassen samen, met een incidentie van 122 in het eerste levensjaar en van 41,5 in de leeftijdsgroep van 1-5 jaar. In de leeftijdsgroep van 5-14 jaar is de incidentie 7,2 per 1000 patiënten per jaar. Er is geen verschil tussen autochtone en allochtone kinderen [Van der Linden 2004]. Blijkens het Transitieproject is de incidentie van de contactreden koorts in de huisartsenpraktijk circa 430 per 1000 kinderen per jaar in de leeftijdsgroep van 0-4 jaar. In circa 23% van de gevallen dat koorts als contactreden wordt genoemd, is de einddiagnose een virale infectie. Daarna komen bovensteluchtweginfectie (16%) en otitis media acuta (14%) het meest voor [Lamberts 1994, Van der Linden 2004].

Koorts Hoe meten? Hoe vaak? Hoe belangrijk (hoogte, duur)? Maximum temperatuur?

Bezorgdheid van moeder Wat zijn alarmsignalen?

Alarmsignalen leeftijd < 1 mnd zieke indruk snelle achteruitgang < helft drinken sufheid ontroostbaar huilen huiduitslag veranderde huidskleur kreunende/steunende/stokkende ademhaling

Zieke indruk Hoe vraag je daarnaar? Sufheid (rondlopen, oogcontact)? Huilen (vaker, troostbaar)?

Anamnese Duur van de koorts Op zoek naar focus koorts Voorgeschiedenis Inschatten hydratietoestand -> vragen naar urineproductie en vochtintake

Lichamelijk onderzoek – doelen: Beoordelen mate van ziekzijn Focus voor koorts vinden Vitale kenmerken registreren

Mate van ziek zijn Prikkelbaarheid Bewustzijnsdaling Reactie op ouders Huilen en troostbaarheid

huid Kleur Extremiteiten Exantheem of petechiën Capillaire refill (sternum)

Petechiën

Hydratie

Dehydratie Droge slijmvliezen (droge mond, geen tranen) Ingezonken ogen Verminderde urineproductie Koude extremiteiten Afwijkende turgor van de huid Verlengde capillaire refill-tijd Afwijkende ademhaling Zwakke pols of een versnelde hartfrequentie

Ademhaling Tellen! Intrekkingen van de (hulp)ademhalingsspieren, neusvleugelen? Auscultatie

Normaalwaarden ademfrequentie Onderzoek Waarde Eenheid Volwassenen in rust 8 – 20 per minuut Volwassenen tachypnoe > 20 Volwassenen bradypnoe < 8 Neonaten (0 – 1 jaar) 30 – 40 Kinderen (1 – 3 jaar) 23 – 35 Kinderen (3 – 6 jaar) 20 – 30 Kinderen (6 – 12 jaar) 18 – 26 Kinderen (12 – 17 jaar) 12-20

Normaalwaarden hartfrequentie Neonaten (0 – 3 mnd) 100 – 150 bpm Baby’s (3 – 6 mnd) 90 – 120 Kinderen (6 – 12 mnd) 80 – 120 Kinderen (1 – 10 jaar) 70 – 130 Kinderen (> 10 jaar) 60 – 100

Aanvullend onderzoek Nut? Bij wie wel? Welk onderzoek? <2 jr en geen focus >2 jr en aanw. voor UWI of > 3 dg koorts zonder focus Welk onderzoek?

Ernstig zieke indruk bij lichamelijk onderzoek Verlaagd bewustzijn Kind met koorts – alarmsymptomen ABCDE (hoog risico op ernstige infectie) Ernstig zieke indruk bij lichamelijk onderzoek Verlaagd bewustzijn Aanhoudend braken Petechiën/purpura Ernstige tachypneu/dyspneu Verminderde perifere circulatie (bleek/vlekkerig/blauw/grauw) Meningeale prikkeling → Verwijzen!!

Bacteriële meningitis Nld: 700-800 kinderen per jaar Niet altijd typische symptomen (hoofdpijn, nekstijfheid, huiduitslag) m.n. op jonge lft Beloop Meningeale prikkeling 25-30% vd kinderen met meningitis GEEN m.p. 25% vd kinderen zonder meningitis WEL m.p. m.p.: kans op bacteriële meningitis 30% Meningeale prikkeling kan ook worden aangetoond met de test van Vincent: in zittende houding met gestrekte knieën wordt bij flexie van de nek de rug recht gehouden en niet in een kyfose, hetgeen normaal zou zijn.

Meningeale prikkeling Brudzinski Kernig Vincent Luierpijn

Beleid Bij 1 of meer alarmsymptomen: VERWIJZEN DD opstellen Uitleg aan ouders Medicatie? Controles Verwijzen

Koortsstuip 2-5% van alle kinderen 6 mnd tot 5 jr 1/3 krijgt recidief Genetische predispositie Sluit meningitis uit! Beleid (ademweg, diazepam, follow-up)

Einde Vragen?