Phobosgrafie Over het meten van angst bij kinderen Peter Muris

Phobos grafie

Het fenomeen ‘Angst bij kinderen’ Normaal verschijnsel bij kinderen en adolescenten In een substantiële minderheid zo ernstig dat we spreken van een angststoornis Hinder in dagelijkse leven en psychopathologische sequellen tot in de volwassenheid (angststoornis, depressie)

Angst: een separate emotie? 3-factoren model van internaliserende symptomen Anxiety Depression Fear Muris et al. (2000) J Abn Child Psychol

3-factoren model

Meten van angst bij kinderen’ Emotie moeilijk waarneembaar Naast ouderrapportage ook gebruik maken van zelfrapportage Overeenstemming tussen ouder en kind is doorgaans niet al te hoog

Overeenstemming ouder-kind I Angst- niveau Kind Angst- niveau ouder Mogelijke betekenis Hoog Kind is angstig. Kind/ouder communiceren heel open over emoties, maar symptomen vallen mee. Muris (2010)

Overeenstemming ouder-kind II Angst- niveau Kind Angst- niveau ouder Mogelijke betekenis HoogLaagKind is angstig, maar ouder niet bewust van angst of bagatelliseert de angst. Kind overdrijft. Kind ander probleem.

Overeenstemming ouder-kind III Angst- niveau Kind Angst- niveau ouder Mogelijke betekenis LaagHoogKind ontkent angst. Ouder is overbezorgd of zelf angstig. Hoge score van ouder verwijst naar ander probleem.

Overeenstemming ouder-kind IV Angst- niveau Kind Angst- niveau ouder Mogelijke betekenis Laag Kind is niet angstig. Kind en ouder hebben weinig oog voor emoties.

Bij jonge kinderen: gedragsinhibitie De neiging om ongewoon verlegen te zijn en zich terug te trekken in onbekende situaties Temperament kenmerk (10% van de kinderen) Kinderen met deze trek zijn snel bang en reageren dan met vermijdingsgedrag waardoor ze hun angsten in stand houden

Ontwikkeling van angstproblemen Muris et al. (2010) J Child Fam Studies

Het meten van gedragsinhibitie Observatie en gedrags- beoordelingsschalen

Screening 3-jarigen N = 6000 SCreen of Anxiety in Rotterdam for Young (SCARY) KIDS Kinderen die Risico lopen n = 300 Ouder interventie n = 150 Monitoring n = 150 Ontwikkeling van een ouder- beoordelingsschaal waarmee gedrags- inhibitie bij peuters kan worden gemeten Evaluatie van een vroege interventie bij de ouders

Bijna nooitZeldenAf en toeVaakErg vaakBijna altijd Mijn kind is terughoudend wanneer het een groep onbekende kinderen wil vragen om mee te spelen Mijn kind benadert nieuwe situaties en activiteiten altijd erg twijfelend Mijn kind is voorzichtig bij activiteiten die fysiek uitdagend zijn, zoals klimmen en ergens vanaf springen Behavioral Inhibition Questionnaire-Short Form

Alternatief voor jonge kinderen Koala Fear Questionnaire Muris et al. (2003) Beh Res Ther

Vanaf 7 jaar: SCARED Screen for Child Anxiety Related Emotional Disorders Zelfrapportage vragenlijst om angst bij kinderen te meten Meet angst volgens de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM)

SCARED-NL schalen Totale angst score Gegeneraliseerde angst Separatieangst Sociale angst Obsessies en compulsies Traumatische stress Specifieke angsten Paniek

Voorbeelditems SCARED Gegeneraliseerde angst Separatieangst Sociale angst Ik pieker over of het wel goed met me zal gaan Ik ben bang als ik niet bij mijn ouders ben Ik ben niet graag bij onbekende mensen

Betrouwbaarheid SCARED Interne consistentie is bevredigend Test-hertest stabiliteit is voldoende, ICC = 0.81 Ouder-kind overeenstemming is redelijk, r = 0.30 Muris et al. (1999) Anx Stress Coping

Concurrente validiteit SCARED Muris et al. (2002) Beh Res Ther

Validiteit SCARED trauma schaal Muris et al. (2000) J Clin Child Psychol

Behandeleffect SCARED SCARED totaal scores bleven stabiel gedurende 6 maanden Significante afname in symptomen na behandeling Geen verschil tussen individuele en groeps- CGT Muris et al. (2001) Br J Clin Psychol

Additionele resultaten Eenzelfde behandeleffect werd gevonden met de trait anxiety schaal van de STAIC Maar: Behandeleffect zoals gemeten met de SCARED bleef significant wanneer er gecorrigeerd werd voor het therapieresultaat zoals gemeten met de STAIC

De SCARED in de praktijk Muris et al. (2004) J Child Psychol Psychiatry

Predictieve validiteit SCARED Vergelijking met klinische diagnoses (gouden standaard) Bij 5 van de 7 angststoornissen (separatieangststoornis, paniekstoornis, OCD, PTSD, sociale angststoornis) werd de stoornis het best voorspeld door de bijbehorende SCARED schaal

Excuses voor ongewenste reclame

Diagnostiek van angst Brede screen: CBCL/SDQ Smalle screen: SCARED Diagnose: Anxiety Disorders Interview Schedule (incl. comorbide stoornissen) Verklarende diagnostiek: intelligentie, persoonlijkheid, gezin

Dank voor uw aandacht! Contact: