Zelfmanagement in de revalidatiepraktijk Dr. Ant T. Lettinga onderzoekscoördinator, CvR-UMCG

Bronnen voor de presentatie 1.Aantal documenten NPCF-CBO zelfmanagementprogramma. 2.Project: Generieke en specifieke aspecten van hart- en longrevalidatie 3.Project: Zelfmanagement in de revalidatiepraktijk (promotieonderzoek Jansma) 4. Project: Behoud van resultaat in revalidatie van amputatiepatiënten (promotieonderzoek van Twillert) 5.Project: Gecombineerde klinische-thuisrevalidatie bij CVA- patiënten (promotieonderzoek Nanninga ) 6.Boek: De logica van het zorgen: actieve patiënten en de kunst van het kiezen (Mol 2006) 7.Ervaringsverhaal van iemand met diabetes

Integratie van projectresultaten, wetenschappelijke artikelen, documenten en ervaringen “

Introductie verhaal van iemand met diabetes:

Definities revalidatie Herstel: letterlijk terug valide worden, na een ongeval, medische ingreep of acute ziekte. Revalidatiegeneeskunde richt zich op het voorkomen, terugbrengen en genezen van (te verwachten) gevolgen van ziekten met blijvend lichamelijk letsel of functieverlies. Revalidatiezorg van medisch specialistische, paramedische, gedragsmatige en revalidatietechnische aard omvat onderzoek, behandeling en advisering, te verlenen door een aan een instelling verbonden multidisciplinair team van deskundigen, staande onder leiding van een specialist. (art13 ziekenfondswet) “An active process by which those disabled by injury or disease achieve full recovery, or, if full recovery is not possible, realize their optimal, phyical, mental and social potentital and the integration into their most appropriate environment” (Whitebook on Physical and Rehabilitation Medicine in Europe 2006)

Definities zelfmanagement zelfsturing: concept geeft uitdrukking aan de gedachte dat mensen zichzelf richting geven. “een behandelstrategie die patiënten moet uitdagen tot onafhankelijkheid van de arts, tot de bereidheid om zelfbewust en weloverwogen keuzes te maken en tot het exploreren van de eigen mogelijkheden met de ziekte om te gaan (Thoonen 2009) “het zelf actief mee participeren in de behandeling en het bewust maken keuzes mbt. een gezonde leefstijl in het dagelijkse leven (Collard & Schlisser 1999) richt zich op het (helpen) ontwikkelen van intrinsieke motivatie, inzichten en vaardigheden die de mens met een chronisch aandoening in staat stellen de aandoening en hieruit voortvloeiende lichamelijke en psychosociale consequenties op langere termijn en onder wisselende omstandigheden op adequate wijze te hanteren (studiedagfolder)

Bodenheimer, et al 2002 Traditional carecollaborative care Professionals experts van de ziekte Patiënten zijn passief Compliance, instructies Non-compliance deficit patiënten Externe motivatie Professional lost problemen op Patiënten experts van hun leven Gedeelde expertise met actieve patiënten Goalsetting door patiënten doelen niet bereikt, strategieën aanpassen Interne motivatie Professional leert patiënt probleem op lossende vaardigheden aan

Onderzoek Jansma: 2 verschillende taalspellen Revalidatiegeneeskunde (Whitebook 2006) Zelfmanagement educatie (literatuur Lorig) Diseases with acute onset Disabling conditions Physical limitations Functional recovery Treatment goals Clinical setting Multidisciplinary team Motor learning Chronic diseases Unpredictable course illness Psychological skills Problem solving Life goals Community setting Peer educators Social learning

Voorbeeld reumarevalidatie

Regie vergelijkbaar met een estafetteloop

tweede deel verhaal van iemand met diabetes: op studiereis naar Polen

De kiezende patiënt: idealen Linkse ideaal dat patiënten hun eigen baas zijn Christendemocratisch ideaal van eigen verantwoordelijkheid Liberale ideaal om ruimte voor markten te creëren Wetenschappelijk ideaal: dokter legt feiten op tafel, waarna patiënten de voor- en nadelen tegen elkaar af kunnen wegen.

De kiezende patiënt Kiezen is en mooi alternatief als onderdrukking het gevolg is In leven met chronische ziekte is het onvoorspelbare verloop van de ziekte de grootste bedreiging Eigenverantwoordelijkheid brengt schuld met zich mee Ideaal van gezondheid zorgt voor het gevoel van tekortschieten Goede zorg gaat er vanuit dat een ziekte niet aantrekkelijk is Goede zorg biedt troost en steun als je tevergeefs of met negatieve gevolgen iets hebt uitgeprobeerd Goede zorg is dokteren; iets dat heen en weer gaat en blijft gaan.

Drs. G.A Woudstra Drs. S van Twillert Drs. C. van Scheppingen Dr. A.T. Lettinga Rapport: ziektespecifieke en ziektegenerieke aspecten van hart- en longrevalidatie

Eerste probleem: labeling Verschil in naamgeving Verschil in hoeveelheid behandelmodules

9 hartrevalidatie- en 14 longrevalidatie- modules

Tweede probleem: stapelen Van oude en nieuwe modules Kennis en vaardigheden van verschillende disciplines

Problemen van labelen en stapelen ook herkenbaar in generiek zelfmanagementmodule?

Probleem van labelen en stapelen ook herkenbaar bij ontwikkeling generieke module? Coordinated care training Motivational interviewing CDSM Lorig CCSM Activiteitenplan zelfredzaamheid chronisch zieken Monotoring diary Ziek en mondig zijn Diep Miep PRISMA Grip Motiva

Op eenzelfde abstractieniveau vergelijkbaar maken van behandelaanbod: 5 bestanddelen gericht op: 1. educatie (didactische theorieën) 2. prestatie (inspanningsfysiologische theorieën) 3. adaptatie (cognitief-gedragsmatige theorieën) 4. acceptatie (verwerkingstheorieën) 5. generalisatie (transitietheorieën)

acceptatie prestatie adaptatie educati e generalisatie

Vertaalslag zelfmanagement van chronisch zieken naar revalidatiegeneeskunde: van abstract naar concreet Probleemoplossende vaardigheidstraining bij amputatiepatiënten: (van Twillert) – De verzorging van de stomp – Stomp- en protheseproblemen – Amputatie en bewegen – Inschakelen van hulp – (Comorbiditeit of multimorbiditeit?) Gecombineerde klinische thuis revalidatie bij CVA- patiënten (Nanninga) – Patiëntendoelen/behandeldoelen: ADL- zelfstandigheid – levensdoelen

Deel 3 verhaal van iemand met diabetes: management in het ziekenhuis

Markttermen: de klant is koning patiënten heten klanten, kopen hun zorg en betalen er voor. hoeven zorg dan ook niet dankbaar te aanvaarden als goedgunstige gift Patiënten moeten waar voor hun geld krijgen Veronderstelling: als vraag het aanbod bepaalt, zal de zorg zich uiteindelijk voegen naar de patiënten. Maar zijn patiënten er werkelijk mee gediend te emanciperen tot klanten die koning zijn?

Deel 4 verhaal van iemand met diabetes: revalidatiearts langs

“ Ontwikkeling Generieke Zelfmanagementmodule

Ontwikkeling generieke zelfmanagement module

“ Leeftijdsbewuste revalidatie