Economie: onderzoek naar data voor ruimtelijk-economische analyse, logistiek en detailhandel Verhetsel, A, Desmedt, B., Blomme, N, Cant, J., Debecker, B.

Economie (wp4) Cf. Website steunpunt Ruimte en Wonen ( / Onderzoek -> Onderzoek Ruimte – Economiewww.steunpuntruimteenwonen.be Rapporten: – De Smedt B. & Verhetsel A. (2009), "Ruimtelijke transformaties in de Economie. Vooruitgangsrapport.", 118 p. – De Smedt B. & Verhetsel A. (2009), "Is accessibility still a crucial success factor in location decisions of economic activities?", 19 p – Eindrapport, bestaande uit volgende delen (op de website na goedkeuring): Deel 1: Economische data voor locatie-onderzoek (onderzoeker: Bart De Smedt) Deel 2: De locatie van logistieke bedrijven: een analyse van de impact van bereikbaarheid aan de hand van een discrete keuzemodel (onderzoekers: Nele Blomme en Bart De Smedt) Deel 3: De locatie van detailhandel (onderzoekers: Jeroen Cant en Bjorn Debecker) Verslag expertenworkshop duurzame logistieke locaties

Economie: stand van zaken 2009 Veel aandacht aan de ontsluiting van datasets (opzetten van netwerken) Mtb VKBO: samenwerking met het Rekenmodel voor verfijning gesloten ruimtecategorieën (WP2) Duurzame logistieke locaties (rapport 2009, hoofdstuk 5)

Duurzame logistieke locaties Doelstelling: – De logistieke sector wordt vaak omschreven als transportintensieve sector waarin het duurzaamheids- en kwalitatieve aspect niet als een prioriteit wordt aanzien. We kunnen niet ontkennen dat Vlaanderen over enkele ruimtelijke troeven beschikt die in de globaliserende economie het belang van deze logistieke sector nog doen groeien. Daarom is het van groot belang om te kijken in hoeverre we de ecologische impact van deze sector kunnen verkleinen en kwalitatieve en duurzame projecten kunnen stimuleren waardoor deze sector toch voldoende groeikansen krijgt binnen de Vlaamse ruimte. Hiervoor werd binnen werkpakket vier, in samenwerking met het Steunpunt Goederenstromen, een eerste verkennende expertmeeting georganiseerd op 19 maart 2009 aangaande duurzaam logistiek vastgoed.

Duurzame logistieke locaties Experten / actoren uit verschillende sectoren: vastgoedsector bouwsector de grote vastgoedgebruikers (logistieke ondernemingen). (moeilijker te overtuigen en moeilijk om de geschikte persoon te vinden) mensen uit de Vlaamse overheidsinstanties: Agentschap Ondernemen., UNIZO, parkmanagement sector, KIWA (kwaliteitsmanagement en certificering). Academische wereld: UA Presentaties (verslaggeving) Rondetafelgesprekken over: – certificaat of waarderingssysteem van duurzame gebouwen – Locatie, bredere omgeving en keten waarin het gebouw opereert. Economische haalbaarheid van groen logistiek vastgoed: verkennende paper

Economie: Verdere uitwerking rapportage datasets voor ruimtelijke economische analyse 2.Thema’s logistiek: ruimtelijke patronen en vestigingsvoorkeuren 3.Thema detailhandel: voorstelling indicatoren op basis van Locatus dataset en ruimtelijke patronen mbt detailhandel

Economische data voor locatie- onderzoek (Bart De Smedt) Economische data: SWOT 1.Verrijkte Kruispuntbank Ondernemingen (VKBO) 2.Agentschap Ondernemen (AO) 3.Locatus Werkgelegenheidsdata: SWOT Kruispuntdatabank Sociale Zekerheid (KSZ) Rijksdienst Sociale Zekerheid (RSZ) Rijksdienst voor de Sociale verzekering der Zelfstandigen (RSVZ) Conclusie: enkele tekortkomingen, uitdagingen en ambities voor d e toekomst (interoperabiliteit)

Voorbeeld SWOT-analyse: Locatus In rapport detailhandel: voorstel van indicatoren gebaseerd op Locatus

De locatie van logistieke bedrijven: impact van bereikbaarheid (Nele Blomme en Bart De Smedt) Revealed preference Waar zijn logistieke vestigingen momenteel in Vlaanderen gevestigd? Wat is de bereikbaarheid van de logistieke vestigingen? – Weg; – Spoor; – Binnenvaart; – Zeehavens; – Ligging industrieterrein – Kost locatie Stated preference Discreet keuzemodel op basis van combinatie van <> attributen: – Bereikbaarheid (cf. revealed preference) – Kosten locatie – Aanwezigheid industrieterrein

Revealed preference Logistieke vestigingen: Goederenvervoer per spoor – 49200; Goederenvervoer over de weg, met uitzondering van verhuisbedrijven – 49410; Goederenvervoer over zee- en kustwateren – 50200; Goederenvervoer over de binnenwateren – 50400; Postdiensten krachtens de universele dienstverplichting – 53100; Andere postdiensten en koeriers –

Revealed preference Bereikbaarheidsprofielen: Vb. wegbereikbaarheid (afstand in tijd)

Bepalen van attributen voor discrete choice analyse (stated preference) Methode om de ideale combinatie van deze verschillende attributen te analyseren

Logistiek: conclusies Literatuuronderzoek: bereikbaarheid belangrijkste locatiefactor Revealed preference studie: De revealed preference studie toont dat logistieke vestigingen zich, gemiddeld genomen, vestigen op een kleine afstand van de beschikbare transportinfrastructuur. De afstand van de logistieke vestiging tot een aansluiting met de autosnelweg, een spooraansluiting, een binnenvaartaansluiting en een zeehavenaansluiting werd berekend. Stated preference studie: belangrijke locatiefactor: kost elk type zeer specifieke locatie-vereisten betreffende variabele bereikbaarheid

Logistiek: beleidsconclusies Om competitieve locaties aan te kunnen bieden voor de logistieke sector in Vlaanderen, zou een prijsvergelijkende studie met de omliggende gebieden worden gedaan, omdat de kosten van locatie de belangrijkste vestigingsfactor is. Logistieke vestigingen vinden het belangrijk om in de buurt van een zeehaven gelegen te zijn, bij voorkeur niet verder dan 10 km hiervandaan. De aanwezigheid van een zeehaven houdt in dat ook de verbinding met de autosnelweg, de binnenvaart en het spoor voorzien is. Als er geen haven in de buurt is, geven logistieke vestigingen de voorkeur aan een locatie op een industrieterrein, binnen vijf minuten van een aansluiting met de autosnelweg en niet verder dan 15 kilometer verwijderd van een binnenvaartterminal. Deze specifieke eisen kunnen de input zijn voor een oefening om uit te zoeken welke locaties in Vlaanderen het meest geschikt zijn als nieuwe logistieke sites.

De locatie van de detailhandel (Jeroen Cant en Bjorn Debecker) Ruimtelijke Analyse detailhandel Provincie Antwerpen: – Clusters detailhandel – Aantal inwoners per detailhandelszaak – Bereikbaarheid Vlaanderen: – Typologie – Clusters en bereikbaarheid Gebaseerd op Locatus data Tools ontwikkeld in ArcGIS Detailhandelsbeleid (cf. rapport) Detailhandelslocatietrends in West-Europa – Vraagzijde – Aanbodzijde Detailhandelsbeleid in West-Europa Indicatoren

Een vergelijking van clusters opgemaakt uit verschillende goederentypes (Handelsmix en dagelijkse goederen) (Bron: Locatus; Cartografie Universiteit Antwerpen) Ook: vergelijking van cluster gebaseerd op verschillende max tussenafstand (50 en 100 m) Toepassing op binnenstedelijk schaalniveau (Antwerpen) Vergelijking met typologie RSV

Ook: overzicht van types winkels tov RSV Vlaanderen-categorieën (stedelijk gebied, RSV kernen, buitengebied)

Locatie detailhandel: beleidstoepassing Men dient naar onze mening een nieuwe typologie te ontwikkelen specifiek voor detailhandel ipva het tot nu toe gebruikte onderscheid tussen stedelijke gebieden – RSV-kernen - buitengebied. De ontwikkelde ArcGIS-tool kan hierbij gebruikt worden als hulpmiddel. De tool duidt aan waar er clusters gelegen zijn en clusters zijn interessant voor detailhandel. Het model maakt het ook mogelijk clusters te linken aan socio-economische en/of ruimtelijke data. De overheid kan dan beslissen welke clusters interessant zijn en dienen te worden uitgebouwd en welke clusters eerder hinderlijk zijn voor de omgeving. Op basis van de tool kan ook berekend worden waar er een gebrek aan (bepaalde types) detailhandel is. Hier kunnen dan inspanning geleverd worden om nieuwe clusters te stimuleren. Het is belangrijk dat de centrale overheid de krijtlijnen van een nieuw beleid uitzet. Een doorgedreven samenwerking met het lokale niveau lijkt echter aanbevolen om het beleid toe te passen op concrete situaties.