Frank Tofield Duikerarts A Cursus Redden Frank Tofield Duikerarts A

Zuurstof bij duikongevallen Long overdrukverwonding Decompressieziekte (bijna) Verdrinking Hypoxie Onderkoeling CO en CO2 vergiftiging

Doel zuurstof toediening Symptomen verminderen Uitwassen van stikstof (overschot) Restverschijnselen verminderen Pos. effect op hyperbare behandeling Levensreddend handelen

Effect zuurstof toediening Zuurstof opname Stikstof afgifte Uitwisseling best bij 100% zuurstof

Zuurstof geven Bij twijfel over ademhaling Zuurstoffles 2l, 200 bar = 400 liter Bij verbruik van 15 l/min: 25 min

Zuurstof toedieningsysteem Multifunctionele drukregelaar Manometer Free-flow instelknop Free-flow aansluiting Druk geactiveerde terugslagklep Pin index systeem

Zuurstof toe dienen Mond op mond beademing /pocket mask Vraagautomaat (15 l/min) Non-Rebreather Masker (tot 25 l/min) Pocket masker met O2 slang (5 l/min)

Constant-flow = Non-rebreather Indicatie: slachtoffer te slecht voor vraag automaat / tevens behandelen buddy Non-rebreather zakje vullen 15-25 l/min instellen Effect 65-75% zuurstof verstrekking

Niet ademende duiker Mond op mond / pocket-mask beademing Constant-flow slang op pocket-mask Geef 15 l/min Zorg voor vrije ademweg Overweeg starten reanimatie

Vraagautomaat Indicatie: O2 behoefte bewuste duiker Instellen: 15l/min Effect: hoogste zuurstof afgifte (100%) Blijf duiker bewaken

Duikerziekten

Duikerziekten Primair (barotrauma) Wet van Boyle Secundair (gasafwijkingen) Wet van Dalton Decompressieziekten Wet van Henry Overige duikeraandoeningen Spanning, stress en hyperventilatie Onderkoeling

Spanning en stress Veel voorkomend probleem Grootste bedreiging voor veiligheid Veroorzaakt hyperventilatie / paniek

Stress Stress voor de duik Stress tijdens de duik Oorzaken van stress

Stress voor de duik Afhankelijk van controle over situatie Duikstek / trainingsniveau Invloed van andere duikers

Voorkom stress voor de duik Zorg voor goede training Oefen invloed uit op keuzes Denk aan eigen (duik)ervaring Stel limieten voor jezelf

Oorzaken v stress tijdens de duik Lichamelijke oorzaken Psychologische oorzaken Materiele oorzaken Omgevingsfactoren Gebrek aan vaardigheden

Lichamelijke oorzaken Duiken vergt extra inspanning/energie Effect v koud water:extra warmte nodig/functionele beperking/spanning Fitheid is vereist Lichamelijke beperkingen geeft stress

Psychologische oorzaken Onverwachte situaties Inschattingsfouten Geen goede samenwerking met buddy Psychische problemen Medicijn gebruik

Materiele oorzaken Niet goed functionerend duikautomaat Slecht passend duikpak Slecht werkende inflator Problemen met instrumenten als manometer / kompas

Omgevingsfactoren Onbekendheid met duikstek Zwevend sediment Onverwachte stroming / golfslag Stress bij nieuwe activiteit (wrak/grotten)

Duikongevallen Gebrek aan kennis, 50% Regelovertreding, 47% Ervaringsproblemen, 26% Technische problemen, 13% Onderliggende problemen

Gebrek aan kennis Gebruik trimvest Klaringsproblemen Zuurstof voorraad Duikplanning

Regelovertreding Meest frequent: Onzorgvuldige pre-dive check Onvoldoende controle aangeleerde technieken: controle trimvest, regulator, zuurstofvoorraad

Ervaringsproblemen Grootste probleem: trimmen-vest Onvoldoende training

Technische problemen Werking trimvest Klaringsproblemen Duikplanning Opstijging met samengebruik automaat

Onderliggende problemen Angst Onvoldoende fitheid

Voorkomen van stress Zorg lichamelijke fitheid Erken psychologische stressfactoren Probeer stress voor/tijdens de duik te verminderen/voorkomen Voldoende training / ervaring Denk aan eigen ervaring / beperkingen

Frank Tofield Duikerarts A Onderkoeling Frank Tofield Duikerarts A

Definitie Hypothermie Kernlichaams temperatuur < 35 °C Hypothermie, mild e 33 – 35 °C Hypothermie, moderate 30 – 33 °C Hypothermie, ernstige < 30 °C

Symptomen milde hypothermie 33 – 35 °C Rillen Snellere hartfrequentie Perifere vaatvernauwing (kippevel) Versnelde ademfrequentie Verward

Symptomen moderate hypothermie 30 – 33 °C Afname rillen Afname hartfrequentie Afname ademfrequentie Bewustzijns afname Toename verwardheid Geheugenstoornis

Symptomen ernstige hypothermie < 30 °C Lage hartfrequentie Verminderde hersenactiviteit Bewusteloosheid, wijde pupil Geen reactie op pijn Afwezige reflexen

Oorzaken onderkoeling Lage omgevingstemperatuur Luchtstroming Verblijf in koud (26 °C) water Onverwachte situaties veroorzaken problemen

Warmte-afgifte Straling 60-65% Verdamping (uitademing) 20-30% Convectie 5-10% Geleiding 0-5%

Warmteafvoer Hoofd- hals gebied > 50% Oksels en borstkas ± 20% Liesstreek ± 20% Mn. Grote vaten aan oppervlak

WindChillfactor

Behandeling onderkoeling ABCDE principe Voorkom verdere afkoeling Vraag om hulp Opwarmen N.B. After-drop en secondary drowning

Passieve opwarming Alleen bij milde hypothermie Geeft langzame verwarming Voorkom wrijven Voorkom afkoeling

Actieve opwarming Warme deken Warme douche /bad Betrokkene niet alleen laten! Verwarming in ziekenhuis

Afterdrop Ook na redding daalt temperatuur Evt. horizontaal redden Voorkom opwarming gehele lichaam Ivm risico vaatverwijding

Aandachtspunten Opname geadviseerd bij verslikking Levensgevaarlijke ritmeafwijkingen bij ernstige hypothermie

Primaire duikerziekten Barotrauma Strijd met Wet van Boyle P x V=C Druk maal Volume = Constant Tijdens compressie en decompressiefase

Primaire duikerziekten Relatieve onder- of overdruk in een luchthoudende ruimte/holte, t.o.v. de omgevende waterdruk. Pijnloos duiken alleen mogelijk als er evenwicht bestaat tussen de druk in de lichaamsholten en de omgevingsdruk.

Squeeze Gevolg van relatieve onderdruk in een lichaamsholte bij afdalen Pijn klacht Ontstaat bij drukverschil van 0,05-0,07 bar Veroorzaakt aanzuiging van bloed

Squeeze Buitenoor (oorsmeer, kap, otitis externa) Middenoor (tuba-dysfunctie) Binnenoor Bijholten (sinussen) Longen Tanden Masker/gelaat Huid of pak

Symptomen Buitenoor Squeeze Oorpijn bij afdalen Geen klaringsproblemen! Gehoorsverlies zolang drukverschil Zwelling /roodheid uitwendige gehoorgang Bloeding in gehoorgang Soms geperforeerd trommelvlies

Therapie Buitenoor Squeeze Oor droog houden Oor steriel afdekken Controle op trommelvliesperforatie Duikverbod 1-3 weken

Symptomen Middenoor Squeeze Moeite met klaren Pijnlijk trommelvlies Bloed / vocht achter-uit trommelvlies Perforatie trommelvlies Vol gevoel in oor / geringe doofheid Evt. evenwichtsklachten

Symptomen volgens Mac Fie 0 Normaal trommelvlies 1 Roodheid trommelvlies 2 Geringe bloeding 3 Grote bloeding in trommelvlies 4 Bloed in middenoor 5 Trommelvliesperforatie

Therapie Middenoor Squeeze Oor steriel afdekken Stomen, Otrivin Antibiotica overwegen bij Mac Fie 4-5 Voorkom drukverschil Mac Fie 1-4: Duikverbod Enkele dgn-2 wk Mac Fie 5: Duikverbod 1-2 maanden

Symptomen Binnenoor Squeeze Gevoel van verstopping Tinnitus Draai-duizeligheid (langdurig) Desoriëntatie en coördinatiestoornis Gehoorsverlies mn. hoge tonen Vervorming van tonen Misselijkheid en braken

Therapie Binnenoor Squeeze Patiënt plat leggen Voorkom krachtig klaren Consult KNO Operatie bij geen verbetering <48 uur

Long Squeeze Oorzaak: breath hold dive Zeldzaam bij Scuba Collaberen van alveoli Mogelijk als longvolume het longrestvolume benaderd

Symptomen Long Squeeze Toenemende pijnklacht vd borst Heftiger pijn bij verder afdalen Kortademigheid Blauwe verkleuring Opgeven van bloederig sputum Bewusteloosheid

Therapie Long Squeeze Controle vitale functies 100% Zuurstof Afvoer naar ziekenhuis Halfzittende houding Vaak verbetering binnen enkele uren

Symptomen Masker/gelaat Squeeze Maskerindruk in gelaat Rode verkleuring van oogwit /gelaat Puntbloedinkjes in gelaat Zwelling rond ogen Gevaar: netvliesloslating!

Therapie Masker/gelaat Squeeze Evt. koude compressen Self-limiting Zn. consult oogarts

Overdruk Trauma Vervolg primaire duikerziekten Ontstaan tijdens opstijgen (tijdens decompressie fase) Oorzaak: niet uitademen bij stijgen Trauma als gevolg van Wet van Boyle

Overdruk Trauma Burst Lung Syndroom Sinus barotrauma Mediastinaal-hals emfyseem Pneumothorax Luchtembolie Sinus barotrauma Middenoor barotrauma Tand barotrauma Maag-darm barotrauma

Longoverdrukletsel/Art. gasembolie Oorzaken: Angst en paniek bij stijgen Storing duikapparatuur Ongecontroleerde noodopstijging Ziekte van luchtwegen (astma) Bewusteloosheid bij opstijgen Epileptisch insult

Longoverdrukletsel/Art. gasembolie Verschijnselen: Pijn op de borst / kortademig / duizelig / tintelingen / visus stoornis / verlammingsverschijnselen / verwardheid / coördinatie problemen / insult / bewusteloosheid / adem-/hartstilstand

Longoverdrukletsel/Art. gasembolie Vanaf 1,2 m (70 mm Hg) mogelijk Ontstaat 1e 10 min. Na duik Levensbedreigend Therapie: Direct zuurstoftherapie Alarmeer 1-1-2 Evt. protocol reanimatie Transport naar decompressiekamer

Sinus overdrukletsel Blow-out verschijnsel van de ogen

Gevaar van overdrukletsels van middenoor, sinussen, tanden Initiële klachten vaak self-limiting Middenoor na gebruik neusspray Erge pijn kan opstijgen vertragen: risico; overschrijden duiktabellen

Long overdrukletsel: pneumothorax Symptomen: Plotselinge pijn Kortademigheid Snelle oppervlakkige ademhaling Shock Verminderd/afwezig ademgeruis (een zijde)

Long overdrukletsel: pneumothorax Verscheuren van longvliezen Gevaar spanningspneumothorax Specialistische therapie; naald/thoraxdrain

Pneumothorax therapie Bewaken vitale functies 100% zuurstof Alarmeer 1-1-2 Verwijzing naar longarts Overleg met decompressie kamer

Secundaire Duikerziekten

Secundaire duikerziekten Wet van Dalton Aandoeningen a.g.v. hoge partiele drukken van ademgassen De druk van een ademgasmengsel = som van de partiele drukken vh mengsel Ptot = P1 + P2 + P3

Gassen Voor elk gas geldt een werking/bijwerking = afhankelijk van de druk curve De partiele druk (duikdiepte) bepaalt dus het ideale gas voor een duik

Welke gassen? Zuurstof Stikstof Helium Kooldioxide Koolmonoxide Verontreinigingen

Zuurstof Primaire levensbehoefte Medicijn Gif

Oorzaken v Hypoxie (O2 tekort) Onvoldoende zuurstof toevoer Onvoldoende ventilatie Diffusie stoornis Blokkade circulatie Defecte apparatuur

Symptomen hypoxie Voor Duikers: Vermoeidheid Kortademigheid Euforie/prettig voelen Hoofdpijn

Symptomen hypoxie Voor anderen Concentratieverlies Verminderd prestatie vermogen Versnelde ademhaling Bewusteloosheid Adem- /hartstilstand Blauwkleuring (perifeer/centraal)

Therapie hypoxie Oorzaak wegnemen Zuurstof toedienen

Zuurstofvergiftiging, hyperoxie Toxisch effect van zuurstofradicalen Dit veroorzaakt: Beschadiging van eiwitten Beschadiging van celmembranen Beschadiging van DNA ketens

Oorzaak zuurstofvergiftiging Partiele zuurstofspanning >0,5 bar langdurige blootstelling v longen >1,7 bar korte blootstelling neurologische symptomen

Oorzaak zuurstofvergiftiging Te diep, te lang voor gebruik mengsel (O2 / Nitrox / Heliox) Recompressietherapie met 100% zuurstof

Symptomen zuurstofvergiftiging Voor duiker: Misselijkheid / braken Duizeligheid Hallucinaties Gezichtsvernauwing Verwardheid

Symptomen zuurstofvergiftiging Voor omstanders Ontstaan van epileptische insulten Bewusteloosheid

Ernst van zuurstofvergiftiging Afhankelijk van : Inspanning Hypothermie Stijging CO2 Stress

Stikstof Te laag: geen nadelige gevolgen Te hoog: stikstofnarcose

Oorzaak stikstofnarcose Te hoge partiele druk stikstof Vanaf 30 meter?

Stikstofnarcose Verschijnselen alcoholroes Toename effecten bij toename diepte Vermindering effect bij opstijgen Niet afhankelijk van tijd Verschijnselen maximaal op 50-60 m Grote intra/inter-individuele verschillen

Duikdiepte en symptomen 00-20 m: geen symptomen 20-30 m: milde euforie 30-40 m: afname cognitieve functie korte termijn geheugen vertraagde reacties 40-50 m: lacherigheid verhoogd zelfvertrouwen

Duikdiepte en symptomen 55- : menselijk handelen onbetrouwbaar 60- : versterking emoties, slaperigheid 60-70 m: afname beoordelingsvermogen 80- : verwarring, concentratieverlies 90- : bewusteloosheid mogelijk

Therapie stikstofnarcose Opstijgen naar geringere diepte Effecten verdwijnen snel en volledig Restverschijnsel soms vergeetachtigheid

Koolmonoxide = CO Kleur/reukloos/smaakloos Oorzaak: Verontreiniging bij vullen van duikfles CO bind stevig(er) aan rode bloedcellen Gevolg: onvoldoende zuurstofopname

Symptomen CO-vergiftiging Kloppende hoofdpijn Duizeligheid Misselijkheid Therapie 100% zuurstof

Kooldioxide = CO2 Koolzuurgas is verbrandingproduct van O2 Lichaams eigen stof

Kans op kooldioxide vergiftiging Inspanning onder water Stress Hoge weerstand ademautomaat Grote dode ruimte in masker Skip-breathing / zuinig ademen

Symptomen CO2-vergiftiging Lijkt op hypoxy en C)-vergifiging: Vermoeidheid Hoofdpijn Transpireren Diep ademhalen (lucht happen) Evt. bewusteloosheid

Frank Tofield Duikerarts A Decompressieziekte Frank Tofield Duikerarts A

Stikstof in het lichaam Lucht 21% Zuurstof, O2 79% Stikstof, N2 Normaal 1-1,5 liter Stikstof in het lichaam

Ontstaan van bellen Bij duiken ademen we stikstof in Echter geen verbruik van stikstof Tijdsduur en diepte bepalen hoeveelheid opname van stikstof Opgeslagen N2 moet weefsels verlaten Bij oververzadiging gaat opgeloste N2 over van gasvorm

Ontstaan van bellen N2 bellen ontstaan in vaten, cellen en weefsels (resp. intravasaal / intracellulair en interstitieel)

Schade door bellen Door obstructie Mechanische beschadiging Hematologische veranderingen

Symptomen van decompressie Drukkende pijn op de borst Hoesten Kortademigheid Blauwkleuring Versnelde ademhaling Shock

Risico op decompressieziekte Multifactorieel Duikprofiel Duiker Omgeving Externe factoren

Duikprofiel Type duik Duikdiepte Bodemtijd Opstijgprofiel Gasmengsel

Werkwijze recompressie Het in oplossing laten gaan van bellen Zuurstof versnelt N2 uitwas Zuurstof verbetert weefseldoorbloeding Zuurstof reduceert oedeem (zwelling) van de hersenen

Duiker Leeftijd Fysieke fitheid % Lichaaamsvet Acclimatisatie Eerder decompressieziekte Gevoeligheid van bloed (complement) Ontvankelijkheid (high vs low bubblers)

Omgeving Uitrusting Zeeconditie Watertemperatuur Thermische status Werk vs rust Hoogte

Externe factoren Alcohol Roken, drugs Medicatie Vermoeidheid Inspanning voor/na duik Dehydratie Reizen naar / van hoogte Vliegen na duiken