Nanda Lodders Kenniskring Pedagogiek vd Beroepsvorming Promovendus Twente – onderwijsvernieuwing Docent HHS – Marketing & Commerce in SLB

Resultaten kwantitatief onderzoek Onderzoek naar de loopbaangerichtheid van de leeromgeving in het HBO (2008) Loopbaangerichte leeromgeving: praktijkgericht, vraaggericht, dialogisch Loopbaangerichte leeromgeving stimuleert de ontwikkeling van loopbaancompetenties 11 HBO-instellingen, 4820 studenten Best practice-cases: Saxion M&M, Windesheim HM&S, Stoas Den Bosch

Resultaten kwantitatief onderzoek Loopbaancompetenties – Loopbaanreflectie: “wat wil ik en waar ben ik goed in?” – Werkexploratie: “wat voor werk past bij mij?” – Loopbaansturing: “welke activiteiten ga ik ondernemen om mijn kans te vergroten om het werk te krijgen dat ik wil?” – Netwerken: “hoe bouw en onderhoud ik een netwerk dat mij kan helpen in de gewenste ontwikkeling van mijn loopbaan?”

Kwalitatief vervolgonderzoek Hoe ziet een loopbaangerichte leeromgeving eruit? Good practice studie Interviews (16): - studenten - docenten - managers - ontwikkelaars - coördinatoren Documentstudie: - visiedocumenten - beleidsstukken - handleidingen SLB - portfolio’s - promotiemateriaal

Resultaten kwalitatief onderzoek

Integrale benadering Good practice studie Integrale aanpak gebaseerd op een kanteling van het onderwijsmodel Van: een docentgestuurd standaardprogramma gericht op kennisoverdracht Naar: een studentgestuurd maatwerkprogramma gericht op kennisconstructie en competenties ? In de (gesimuleerde) beroepspraktijk werken aan een persoonlijk leertraject met behulp van loopbaancompetenties en beroepscompetenties Praktijkgericht en vraaggericht leren

Integrale benadering Praktijkgericht leren: – Competentiegericht leren – Eisen van het beroep staan centraal (dynamisch!) – Werken in (gesimuleerde) beroepssituaties – Werken aan beroepsproducten – Samenwerking met het beroepenveld Vraaggericht leren: – Persoonlijke leertrajecten, profilering – Keuze tussen onderwijseenheden en contexten – Keuze in beoordeling – Vrije keuzeruimte

Integrale benadering Visie op leren: – Levenslang leren – Betekenisvol leren – Ervaringsgericht leren – Sociaal leren – Toenemende zelfsturing – Onderwijs als ondersteuning van werk(plek)leren

Integrale benadering Wat betekent dit voor de student? Actieve sturing in plaats van ‘onderwijsconsumptie’: Weten wat je wilt en waar je goed in bent Weten welk werk bij je past Weten welke ‘acties’ je helpen om dat werk te krijgen Weten wie je hierin kan helpen Verkennen van de ijsberg Toepassen van loopbaancompetenties!

Integrale benadering De student staat centraal met zijn vragen… … maar kan het niet alleen

Begeleiding van studenten Het begeleiden van de student in zijn ontwikkeling – SLB-groepen – Individuele SLB-gesprekken – POP en PAP – Portfolio – Assessment Reflectie vormt de rode draad Maar: er moet wel iets te kiezen zijn! Dialoog Toenemende zelfsturing

Begeleiding van studenten OriënterenPlannenUitvoerenEvalueren Vrij naar: leercyclus Saxion M&M Competentieset POP Onderwijsaanbod Assessment Context Portfolio Ervaren Leercyclus Reflecteren Dialoog CV Portfolio Assessment SLB-gesprek

Begeleiding van studenten Het werken in SLB-groepen – Aanleren van vaardigheden – Verwerven van loopbaancompetenties – Feedback van ‘peers’ – Voorbereiden van assessments Veelal aan de hand van opdrachten – Zelfexploratie: kernkwadrantenspel, kwaliteitenspel (feedback, reflectie, verwerking in POP), onderwijsbiografie, affiche – Exploratie werkveld: casebespreking, bezoeken studiedag – Sturing persoonlijk leertraject: presenteren POP

Begeleiding van studenten Een werkveld- en zelfexploratieopdracht Bespreking van verschillende werkcases Zie ik mijzelf dit werk doen? Welk gevoel krijg ik als ik mijzelf in dit werkveld voorstel? Welke casus spreekt mij aan en waarom? Welke vooroordelen zijn er over een bepaald werkveld en vind ik deze terecht? Hoe sta ik tegenover de beroepsdilemma's in de cases? Bron: Saxion M&M

Begeleiding van studenten ‘Individuele’ SLB-gesprekken – Student bereidt voor (POP, keuzes, vragen) – Feedback van ‘peers’ – SLB-er bevraagt student kritisch (reflectie, conclusies, keuzes) – Helpen reflecteren op ‘kunnen’ en ‘willen’ – Laten ontdekken – Uitdagen – Leidt tot herziening POP

Begeleiding van studenten POP en PAP – POP student beschrijft ‘wat’ en ‘waarom’ toekomstbeeld, profilering wordt op basis van ervaringen (half)jaarlijks bijgesteld kan starten met nulmeting – PAP student beschrijft ‘hoe’ (concreet) aan de hand van specifieke onderwijseenheden (incl. stage) basis voor reflectie

Begeleiding van studenten Portfolio – Eigenaarschap student – Ontwikkel- en reflectie-instrument – Profileringsinstrument – Legitimering keuzes – Basis voor assessments

Begeleiding van studenten Assessment – Bewijsmateriaal → beroepsproducten + reflectie – Maatwerk vaak mogelijk – Individueel of in groepjes (‘peer’ assessment’) – Soms in samenspraak met werkvelddeskundigen – Gelijkwaardige dialoog – Vaak reflectiegesprek – Zicht op eigen ontwikkeling – Ondersteuning en legitimering keuzeproces

Begeleiding van studenten Toenemende zelfsturing – Van begeleiden naar coachen – Afname van SLB-uren – Afname van gedetailleerdheid begeleidingsopdrachten – Toenemend belang van sociaal leren: supervisie en intervisie – Eindfase: zelfsturende professional

De omslag realiseren Integrale benadering Complexiteit! Radicale organisatieverandering

De omslag realiseren De kanteling van het onderwijsmodel – Lerende benadering – Ervaringsleren – Sociaal leren – Inzetten van passie en talent – Ruimte voor eigen aanpak/ invulling door SLB-ers (binnen kaders) – Eigenlijk… – Kostbare en tijdsintensieve benadering – Belang van gedeelde visie – Belang van leiderschap

De omslag realiseren Complex… …maar veelbelovend!

Referenties Kuijpers, M. & Meijers, F. (2009). Studieloopbaanbegeleiding in het hbo: mogelijkheden en grenzen. Den Haag: Koninklijke De Swart. Plaatjes/foto’s (wereldbol) (wegwijzer) (messenwerper) (peertjes) (schildpad) (toetsenbord)