FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 1 Internationaal en Europees klimaat- & energiebeleid Peter Wittoeck FOD VVVL Dienst Klimaatverandering CCIM Stakeholders Dialogue VIII 5 juli 2007

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 2 Overzicht Internationale ontwikkelingen Ontwikkelingen op EU-vlak

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 3 Internationale ontwikkelingen: IPCC UNFCCC Andere

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 4 IPCC UNFCCC Andere

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 5 Meest recente wetenschappelijke bevindingen WG I (Physical Basis): Parijs, 29 jan.-1 feb WG II (Impacts, Adaptation and Vulnerability): Brussel, 2-5 april 2007 WG III (Mitigation): Bangkok, 4 mei 2007 Plenary (Synthesis Report): Valencia, 12–16 nov th Assessment Report (AR4)

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 6 Physical basis –AR4: Most of the observed increase in globally averaged temperatures since the mid-20th century is very likely (>90%) due to the observed increase in anthropogenic greenhouse gas concentrations. –(TAR: “most of the observed warming over the last 50 years is likely (>66%) to have been due to the increase in greenhouse gas concentrations”) –“For the next two decades a warming of about 0.2 °C per decade is projected for a range of SRES emission scenarios. If concentrations had been stabilized at year 2000 levels, a committed warming of 0.1°C per decade would be expected.”

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 7 Impacts

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 8 Mitigation Second Order Draft

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 9

11

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 12 IPCC UNFCCC Andere

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 13 IPCC UNFCCC Ondersteuning ontwikkelingslanden Further Action Andere

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 14 Ondersteuning ontwikkelingslanden Voornaamste thema’s: –Adaptation:  Nairobi Work Programme  Adaptation Fund –Financiële Ondersteuning voor ontwikkelingslanden  Global Environment Facility  Special Climate Change Fund  “Financial” flows Technical paper  Review of the Bonn Declaration –Clean Development Mechanism, o.m.:  equitable distribution / capacity building  small scale afforestation and reforestation –Technologie-overdracht

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 15 Adaptation (1) 5 yr. Work Programme on Adaptation –Uitwerken van aanpassingsmaatregelen voor alle landen, inzonderheid voor ontwikkelingslanden + minst ontwikkelde landen –Proces geïnitieerd eind 2004 (Buenos Aires) –Doel: zo snel mogelijk operationaliseren van het programma –Knelpunt: verschillende visies:  Industrielanden (focus op analyse eerst)  Ontwikkelingslanden (focus op uitvoering en financiering) Nairobi: programma goedgekeurd –Lijst en kalender van activiteiten en deliverables –Evaluatie van de resultaten na 2 jaar

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 16 Adaptation Fund –Opgericht in 2001, onderdeel van Bonn Agreement & Marrakesh Accords –Heffing (2%) op kredieten afkomstig uit CDM-projecten –Potentieel  300 miljoen € voor financiering van aanpassingsprojecten –Knelpunt = Beheersorgaan (GEF of niet?) –Sleept reeds enkele jaren aan  Nairobi: –Akkoord over beheersprincipes en -modaliteiten  Bonn & Bali –Verdere onderhandelingen, o.m. over wie het Fonds zal beheren in 2007 en hoe de middelen worden gemonetariseerd Adaptation (2)

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 17 Special Climate Change Fund Opgericht in 2001, onderdeel van Bonn Agreement & Marrakesh Accords –«Funding windows» die reeds operationeel waren:  Technologie-overdracht  Adaptation –Knelpunt = uitbreiding met:  Sectoren zoals energie en transport  Economische diversificatie (van olieproducenten) –Sleepte reeds enkele jaren aan Nairobi: Volledig operationeel

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 18 CDM (1) Equitable distribution –Afrika en Minst Ontwikkelde Landen onderbedeeld in termen van CDM-projecten (72% gaat naar China, India, Brazilië) –Doel = Billijker geografische verdeling van CDM-projecten  Nairobi: –Start breed VN-initiatief (UNEP, UNDP) voor capaciteitsopbouw, met bijzondere focus op Afrika (“Nairobi framework”)  Bonn: –Implementing the Nairobi Framework: Mobilization Event –COP.12-voorzitter Kibwana: “mobilizing funds for delivering energy services in Africa, while providing for basic human needs and generating carbon credits”  ACTIEVE ROL VOOR BELGIË?

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 19 CDM (2) Kleinschalige (her)bebossing: –Vooral potentieel in Kongo-bekken en Zuid-Amerika –Plafond van 8000 ton CO 2 /jr. beperkt rentabiliteit –Doel: ~equitable distribution Nairobi: –Proces voor herziening plafond gestart Bonn: –further analytical assessment: national experiences, social, economic and environmental effects, estimation of leakage –Submissions for consideration at SBSTA 27.

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 20 Technologie-overdracht Context –TT-Beleidskader Marrakesh-akkoorden (2001) liep af eind 2006 –Doel: invulling hernieuwd kader –Knelpunten:  financiering TT (Fonds)  statuut beheersorgaan (EGTT+ vs. TT Board)  afzonderlijk internationaal akkoord over technologie Nairobi: –geen akkoord, maar bestaande kader met 1 jaar verlengd –EU-initiatief (80 M€) voor investeringen in EE en HEB in ontwikkelingslanden (= GEEREF/Global Energy Efficiency and Renewable Energy Fund) Bonn: –Draft decision voor Bali, heavily bracketed

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 21 Montreal Action Plan (cf. COP.11/MOP.1) –“Kyoto Track”: Nieuwe verbintenissen voor industrielanden (art. 3.9) –“Convention Track”: Verbreding van het internationale klimaatregime Verder: –‘Review’ van het Protocol (art. 9) –‘Review’ van het Verdrag (art. 4.2 a & b) –‘Russische voorstel’ (cf. COP.11/MOP. 1), vrijwillig opnemen van verbintenissen door niet-Bijlage 1- landen –Tegengaan van tropische ontbossing Further Action

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 22 Kyoto Track (1) Nairobi (AWG.2): –Erkenning van het globale inspanningsniveau: « global emissions of CO 2 have to be reduced to very low levels, well below half of levels in 2000 » –Omvattend werkprogramma, met analyse van:  Reductiepotentieel en sociaal-economische gevolgen  Toekomstige benaderingen (incl. duur van verbintenissenperiodes, sectoriële benaderingen)  Verdeling van de inspanningen

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 23 Kyoto Track (2) Bonn (AWG.3) – roundtable presentations: –Overview and Cross-Cutting Issues: long-term mitigation and stabilization scenarios illustrating, peaking and then declining against a backdrop of a baseline showing a strong upward trend (IPCC) –Energy Efficiency: “first fuel”, vast potential to reduce energy use and emissions cost-effectively. Many barriers exist, government leadership is required (IEA) –Sectoral Approaches: EU ETS is a simple, cost- effective, sector-wide approach to reducing emissions (EU)

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 24 Kyoto Track (3) Bonn (AWG.3) - positions –EU : climate and energy package : % by 2020 (base year 1990) –Norway : - 30 % by 2020 (base year 1990) –Canada : - 20 % by 2020 (base year 2006) –US and Australia : no Kyoto ratifiers –Other Annex 1 : more work needed; factors and criteria –G 77 : deep and ambitious emission reductions for Annex 1

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 25 Kyoto Track (4) Bonn (AWG.3) - outcome –Global emissions well below half of levels in 2000 by 2050 –List key inputs from presenters (emission reduction ranges : 25-40% AI, economic potential, carbon price, co-benefits,…) –Continue analysis of mitigation potential at AWG 4 (Vienna, august) and also address possible ranges of emission reductions –Analyse possible means to achieve mitigation objectives at AWG 5 –Submissions on mitigation potentials of policies by 22 June 2007 ; synthesis in technical paper UNFCCC-secretariat –Develop a timetable in Bali (December 2007) in order to avoid a gap between CP1 and CP2

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 26 Nairobi (2 de Workshop) –Thema’s:  Duurzame ontwikkeling  Marktinstrumenten –Presentaties, o.m.:  Stern Report  WB Investment Framework on Clean Energy and Development –Voorstellen tot verbreding van de deelname:  sectorale benchmarks  tegengaan van ontbossing –Weinig politiek gewicht (afwezigheid ministers wegens overlap met Ministerieel Segment COP) Convention Track (1)

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 27 Bonn (3 de Workshop) –Technology:  Learning curves, push and pull, carbon price,…  International cooperation, UNFCCC as a catalyst  Active participation private sector with presentations (energy, cement,…) –Adaptation  Mainstreaming vs. Stand alone actions  Adaptation climate change vs. Adaptation response measures  Adequate and predictable funding  More prominent role for technology and adaptation in a future climate regime Convention Track (2)

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 28 Bonn (3 de Workshop) –Discussion on further work  Brasil : discussions disconnected from effective negotiations cannot prosper, translate ideas into action  South-Africa: Concrete suggestions to organise future work (new agenda item, continue dialogue after Bali, platform, reorganise agenda) –Next steps:  Vienna: 4 th workshop : overarching and cross-cutting issues, including financing and proposals for further actions  Bali: Report of the co-facilitators to COP 13 + Decision on further work Convention Track (2)

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 29 Wat? –Start van een proces tot herziening van het KP –Mogelijk vehikel voor verbreding deelname? Knelpunt: –Vrees ontwikkelingslanden voor verbintenissen Nairobi: –Beperkte, formele herziening –Voorbereiding in 2007 voor omvattende herziening in 2008, o.m. over rol van CDM in de toekomst, luchtvaartemissies, strijd tegen tropische ontbossing, adaptation, … –Mag niet leiden tot verplichtingen voor ontwikkelingslanden –MAAR: COP/MOP behoudt het prerogatief om na de review vooralsnog te praten over bijkomende verplichtingen Bonn: niet op de agenda Review Kyotoprotocol (~ ‘3 rd Track’)

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 30 Wat? –Last minute eis van Rusland in Montréal (2005) –Vrijwillig opnemen van verplichtingen door « ontwikkelingslanden » onder Kyoto –Mogelijk vehikel voor verbreding deelname? –Zeer grote tegenkanting ontwikkelingslanden Nairobi: Start van een « Proces » Bonn: Workshop –Kyoto track (present regime) :  facilitate access tot flexibility mechanisms (e.g. Kazakhstan, Belarus)  general acceptance to discuss  Address in review process Kyoto Protocol –Convention track (future regime):  recognition of voluntary targets taken by non-Annex I  Annex 1 : positive response  Non-Annex 1: scepticism, added value?  To feed in in the follow-up convention dialogue Russian Proposal

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 31 Wat? –Tropische ontbossing: 20-25% globale CO 2 -emissies –COP.11: Voorstel Papoea Nieuw-Guinea om maatregelen te nemen, in principe door allen gesteund Nairobi: 2 workshops Bonn: Start van discussies over een COP.13-Decision –Pilot phase –Link to future regime –Methodological aspects –Avoiding deforestation vs. stabilisation and conservation Deforestation

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 32 IPCC UNFCCC Andere

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 33 Andere internationale processen (1) UN Security council (April 2007) : – impact of climate change on peace and security CSD 15 (April-May 2007): –failure – no negotiated text G8 (June 2007) : –« seriously consider […] at least a halving of global emissions by 2050 » –UN Climate process is the appropriate forum

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 34 Andere internationale processen (2) Midnight Sun Dialogue (June 2007) –Informal High Level, 28 landen –Bali: establish a roadmap –Shared vision on elements for post 2012:  science clearly established and broadly accepted  time to intensify concrete action under the Convention.  high priority for adaptation; industrialised countries have a clear responsibility to assist developing countries  industrialised countries must continue to take the lead and reduce their emissions substantially  problem cannot be solved by the industrialised countries alone. developing countries engagement will part of the overall effort  technology transfer and deployment is essential  access to and flexibility in the carbon market should be encouraged.

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 35 Andere internationale processen (3) UN SG High Level Event (September 2007) –SG appointed 3 special envoys –Aim: build political will and momentum for Bali EU bilateral Summits: –16th EU-Japan Summit(June 2007): « Negotiations … should be completed as early as possible to avoid a gap after 2012… reducing global GHG emission by half or more by the year 2050 needs to be established… leadership role that developed economies have … new approaches for fair contributions by other countries are needed” –EU-Canada Summit ( ): « EU and Canada underline the need for reducing global greenhouse gas emissions by at least half by Canada is committed to a 60-70% reduction in greenhouse gas emissions compared to 2006 »

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 36 Andere internationale processen (4) EU bilateral Summits (ctd.) –1st EU-Brazil Summit ( ): « …strive for an ambitious agreement on the Second Commitment Period of the Kyoto Protocol as well as further action under the UNFCCC, including incentives for developing countries to take measurable, reportable and verifiable measures of different kinds » –EU-Russia Summit ( ) –EU-India Summit( ) –EU-China Summit ( ) –EU-Africa Summit ( )

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 37

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 38 Europese Unie

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 39 Europese Raad (1) 8 en 9 maart 2007 Integrated approach to climate and energy policy:  combating climate change  promoting jobs and growth  limiting the EU's external vulnerability to imports  Transform Europe into a highly energy efficient and low CO2 energy economy, catalysing a new industrial revolution Global and comprehensive post-2012 agreement: –shared vision to reach the ultimate objective –the strengthening global carbon markets, –transfer of technology to reduce emissions, –adaptation measures to deal with effects of Climate Change –action on deforestation –international aviation and maritime transportation.

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 40 Europese Raad (2) 30 % reduction in greenhouse GHG emissions by 2020 compared to 1990 as its contribution to a global and comprehensive agreement Until such an agreement : an independent commitment to achieve at least a 20 % reduction of GHG emissions by 2020 compared to % mandatory renewable energy target by % energy efficiency improvement by % biofuels by 2020

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 41 A challenge for the EU based on (CION) : –Coherent and mutually supportive approaches –Cost-effectiveness –Internal market –Cohesion & solidarity –Competitiveness Implementation proposals end of 2007: –Package: ETS Review, Burden sharing & RES framework Europese Raad (3)

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 42 Technologieën

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 43 Kosten (1) Costs of action globally: % by % by 2030 Costs of action for the EU 2020 (% of annualised GDP ) : -30% EU target with global participation: % -20% EU independent target: % to % Does not include Co-benefits

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 44 Kosten (2) World

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 45 EU Burden Sharing 2020 “Joint Fulfilment” “different” = ? –Bepaalde sectoren/maatregelen geheel op EU-niveau? –Saldo verdelen over de LS? –Link with EU ETS? –Link with renewables targets? Criteria? –Based on Cost-efficiency = ? –Equal marginal costs? => very high reductions in ‘new’ MS –Quid national circumstances? Proposal planned before end of 2007 Belgische positie in voorbereiding

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 46 EU ETS (1) EU ETS Review –Longer allocation to provide more predictability ? –Extending to other gases and sectors, incl. recognising CCS –Harmonise allocation, including through a wider use of auctioning. –Link to compatible mandatory schemes (e.g. in California and Australia) –Compliance and enforcement –Legislative proposal to be adopted by the Commission before the end of the year

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 47 EU ETS (2) Council 28.06: –Further harmonisation of allocation (benchmarking and auctioning), cap setting, definitions –BUT: differentiated approach to MS contributions –YET: as competitively neutral as possible –Long term: increasing level of ambition –Explore possible exclusion of small scale installations –Consider possible extension with LULUCF, surface transport –Explore potential treatment of CCS –Explore potential solutions regarding leakage of GHG to third countries

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 48 Renewables 20% mandatory target by 2020 Differentiation between Member States Flexibility (certificates trading?) Min. 10% biofuels Proposal framework before end of 2007: –RES-E + RES-H + biofuels –Part of package with EU ETS & Burden Sharing

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 49 Transport : CO2 from cars Proposal: 120 g/km CO2 by 2012: –Average new car fleet of 130 g/km CO2 by 2012 –Additional 10 g/km by other technological improvements and by an increased use of bio-fuels Council 28.06: –130 g/km through vehicle technology –10 g/km through additional measures (MS to examine CO2 based fiscal measures) –CION to propose a 2020 objective Proposal for legislation : 2007/8 Review in 2010

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 50 Transport : Decarbonise fuels Review of the Fuel Quality Directive Reporting of lifecycle GHG emissions from fuel supplied from 2009 Reduction obligation proposed:  Starts at 1% per year in 2011  Obligation increases each year by 1%  In 2020 life cycle GHG from fuel would be 90% that in  LCA in comitology?

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 51 CCS (1) demonstration plants in 2015 Objective supported by industry-led Zero Emission Technology Platform Aiming for diversity –in technologies (pre- and post-combustion) –in fuel sources (coal, lignite, gas, oil) –in applications (electricity, refineries, other energy- intensive industries) Cooperation EU-China

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 52 CCS (2) Ensure environmental integrity –Permitting of storage sites, monitoring & reporting, closure and after care provisions Remove regulatory barriers : –waste –water framework directive Include in EU ETS Mandatory CO 2 emission constraints post-2020? Proposal planned for end 2007

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 53 Adaptation Green Paper Stakeholder consultation (conference 3.07, web-based consultation until 30.11) 3 Pilars: 1.Action in the EU 2.Integration into EU external actions 3.Integrated climate research

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 54

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 55

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 56 Adaptation: Green Paper 1.Action in the EU: –Integrate in existing and forthcoming policies (agriculture & fisheries), energy, transport, health, water, biodiversity) –Climate proofing EC funding programmes (Cohesion Fund, Regional Development Fund, Rural Development Fund, etc) –Develop new policy responses: innovative financing & insurance arrangements 2.Integration into EU external actions –Action Plan on CC and Development (2004) –NEW: Global Climate Change Alliance: 50 M€ ( ) + MS Contributions? –EU Strategy on Disaster Risk Reduction (Forthcoming) 3.Integrated climate research –7FP, GMES, INSPIRE, SEIS, Eur. Flood Alert Syst., Eur. Forest Fires Info Syst., EC Crop Yield Forecasting Syst., …

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 57 Dank u! Merci!