Soorten landschap: Natuurlandschap met veel natuurelementen Cultuur- of Ingericht landschap met veel cultuur- of inrichtingselementen Aruba kent vier unieke landschappen: Aruba Lava Formatie (ALF) Batholietlandschap Terrassenlandschap Strandlandschap

Endogene & Exogene krachten Endogene krachten zijn krachten die van binnen in de aarde de aardkorst veranderen. (endo is binnen) Deze krachten ontstaan door het stromen van het magma onder de aardkorst (tectonische platen komen in beweging). Endogene krachten zijn: 1. Aardbevingen. 2. Vulkaan uitbarstingen.

Exogene krachten zijn krachten die van buiten af op de aardkorst inwerken. (ex is buiten) Exogene krachten zijn: A.Verwering: 1: (grote)Temperatuur wisselingen. 2: Water(Het oplossen van stoffen). 3: Water + vorst + dooi. 4: De druk van plantenwortels. B. Erosie: 1: De wind. 2: Riviertjes/beekjes. 3: Gletsjers. 4: Regen(landbouwgrond spoelt weg) 5: Zwaartekracht (lawines van bijv: sneeuw).

Endogene en exogene krachten doen de aardkorst constant bewegen en veranderen. Het verschil tussen erosie en verwering is dat bij verwering het gesteente niet verplaatst wordt maar slechts afgebroken.

ALF = Aruba Lava Formatie Gesteenten: Gestolde lava = Basalt (zwart vulkanisch gesteente) Gestolde lava met ronde vormen = pillow lava Vulkanische as dat tussen grond en basalt blijft steken = Tuf. Tuf is hard geworden door hoge druk. Stollingsgesteenten: hard worden van lava of magma Uitvloeiingsgesteenten: als magma de aardkorst uit stroomt en daarbuiten hard wordt. (uit vloeit)

Afzettingsgesteenten of sedimenten of conglomeraten = stenen die afbreken komen samen in zee terecht. Omdat ze lange tijd op één plek blijven liggen, “plakken” ze aan elkaar. Metamorfegesteente = door hoge druk (precion) van endogene krachten veranderd een gesteente helemaal van vorm. Het lijkt helemaal niet meer op het oude gesteente. VB: Tuf wordt schist!

Gebied waar ALF te vinden is komt overeen met de Parke Nacional Arikok. De vorming van de ALF begon ongeveer 97 miljoen jaar geleden. De periode vorming ALF = Krijt (geologische Tijdschaal) Het gebied met het meeste reliëf op Aruba is te vinden in de ALF.

Het Batholietlandschap Landschap met weinig reliëf. Men spreekt van een glooiend landschap. Gesteenten in het Batholietlandschap -> dieptegesteenten. In de aardkorst gestold. Drie karakteristieke gesteenten: Hooibergiet, Gabbro, Kwartsdioriet. Gesteenten zichtbaar op de aardkorst door endogene krachten (duwen gesteente omhoog) en exogene krachten (zorgt ervoor dat de aardkorst dunner wordt)

Sferoïdale verwering: Een gesteente verweert laag voor laag. Vooral toepasselijk voor de kwartsdioriet. De verwering van kwarstdioriet begint al in de aardkorst. Door endogene krachten scheurt het gesteente en wordt verweert door water dat tussen deze scheurtjes langs sijpelt. Als ze boven de aardkorst verschijnen gaat de sferoïdale verwering door.

Sferiodale verwering Het is ongeveer 85 miljoen jaren geleden. In het kwartsdiorietgesteente zijn er scheuren op enige afstand van elkaar. Het grondwater sijpelt langs de scheuren en dringt tot grote diepte door.

Sferiodale verwering Het grondwater tast aan beide kanten van de scheuren het gesteente aan. Bij de hoekpunten verzamelt zich het grondwater. Daar is de verwering het sterkst. Langzaam maar zeker slijten de hoekpunten af. De blokken krijgen geleidelijk hun ronde vormen.

Sferiodale verwering Boven en tussen de rotsblokken ligt verweringsmateriaal. Regenwater voert dat verweringsmateriaal weg. De kernen komen bloot te liggen.

Sferiodale verwering Een verweerd kwartsdiorietblok ziet eruit als een ui. Eén voor één brokkelen de ringen af. Het rotsblok wordt kleiner en ronder.

Terrassenlandschap Andere benamingen: Kalklandschap of trappenlandschap Kalkgesteente zijn overblijfselen van in zee levende organismen (koraaldiertjes -> koraalriffen) Voor koraalvorming (later kalk) zijn de volgende eigenschappen nodig: Tropisch warm zeewater Ondiep water

De koraalriffen die gevormd worden (later een terras) komen boven water door daling van de zeespiegel en opheffing van het eiland door endogene krachten. Aruba telt drie terrassen: Hoog-, midden-, en laagterras. Waar kalksteen aan de oppervlakte ligt komen karstverschijnselen voor. -> alle verschijnselen waarbij kalk in water oplost. Vooral regenwater zorgt veel voor karstverschijnselen omdat het veel zuur bevat. (chemische verwering – koolzuurrijk regenwater) Grotten: stalactieten, stalagmieten en druipsteenzuilen.

Het ontstaan van de kalkterrassen Fontein Zo’n 2,5 miljoen jaren geleden was het zeeniveau rond Aruba ongeveer hetzelfde als nu. Ook de temperatuur van het zeewater was lekker tropisch. Koralen konden flink groeien en vormden zo een koraalrif rondom het eiland. De krachten van binnenuit de aarde zorgden ervoor dat Aruba geleidelijk opgeheven werd.

Koralen op de zeebodem Levend koraal

Het ontstaan van de kalkterrassen Fontein Gedurende de ijstijd smolt de sneeuw in de koudere gebieden niet. IJstijden worden afgewisseld door wat warmere perioden, de tussenijstijden. Een deel van de ijskap smolt weer. Tijdens de ijstijd daalde het zeeniveau vrij snel. Ook in het Caribisch Gebied. Door het langzaam omhoog komen van ons eiland en de relatief snelle daling van het zeeniveau kwam het koraalrif rond Aruba boven water. Zo'n rif wordt een kalkterras genoemd. De branding beukte in op de steile terraswand waardoor nissen ontstonden. Ondertussen groeide onder de zeespiegel een nieuw koraalrif.

Kalkterras met levend koraal

Het ontstaan van de kalkterrassen Fontein De opheffing van het eiland ging constant door. De volgende ijstijd brak aan. En .......... weer stak een terras zijn kopje boven water. In het zeewater vormde zich een ander koraalrif. Na weer een tussenijstijd kwam een ijstijd: het zeeniveau zakte en een nieuw terras ontstond. Dit alles gebeurde herhaalde malen.

Kalkterras met levend koraal

Ongeveer 10.000 jaren terug smolt veel ijs en het zeeniveau begon flink te stijgen. Op de doorsnede in figuur zie je dat Aruba nu slechts drie terrassen heeft: het hoogterras, het middenterras en het laagterras. Op de huidige zeebodem vindt er koraalgroei plaats. Een toekomstig terras misschien? Conclusie: Afgestorven koralen wordt kalksteen

Het ontstaan van een grot Het kalkgesteente is poreus en heeft scheuren. Het koolzuurrijke regenwater vloeit er gemakkelijk doorheen. Terwijl het koolzuurrijke regenwater zijn weg zoekt naar zee, lost het kalk op. Zo ontstaan gangen en grotten in het kalksteenlandschap.

Een grot , een attractie Aan het plafond van de grot druipt koolzuurrijk regenwater. Het regenwater is verzadigd van kalk. In een goed geventileerde grot komt het koolzuurgas dat in het water zit vrij. Er zit dan te veel kalk in het water. Die moet eruit: zuiver kalk slaat neer. Er ontstaat een fijn, hol buisje dat later kan uitgroeien tot een grote kegel met een doorsnede van wel één meter. Zo'n hangende druipsteen heet stalactiet.

Een grot ,een attractie II Op de grot bodem vind je staande druipstenen: de stalagmieten. Water dat van de stalactieten naar beneden druppelt, spat uit elkaar. Koolzuurgas komt vrij en kalk slaat neer. Stalagmieten zijn afgeronde heuveltjes en kegels. Begin stalagmiet

Een grot ,een attractie II Op de grot bodem vind je staande druipstenen: de stalagmieten. Water dat van de stalactieten naar beneden druppelt, spat uit elkaar. Koolzuurgas komt vrij en kalk slaat neer. Stalagmieten zijn afgeronde heuveltjes en kegels. Stalagtiet en stalagmiet

Een grot, een attractie III Stalactieten en stalagmieten kunnen vastgroeien tot druipsteenzuilen.

Strandenlandschap Drie soorten: Zandstranden (Baby Beach en Eagle Beach) Lengteduinen (California en Boca Mahos) Puinstranden (sommige boca´s noordkust) Zandstranden: Kalkafscheidende zeeplanten Koraalzand -> uitwerpselen papagaaivis Schelpen die afbreken afgebroken koraalriffen Duinen: Op Aruba lengteduinen door de NO passaat. Groeien altijd in dezelfde richting (NO). Materiaal komt uit levende koraalrif. Puinstranden: rolstenen. Geen zand!