Chantal Theunen & Hans Burggraaff FTO 15 november 2012 een nascholing voor huisartsen en apothekers uit Muiden & Weesp Chantal Theunen & Hans Burggraaff

Doelen Welke geneesmiddelen gebruiken zwangeren? Welke geneesmiddelen zijn aan/af te raden bij zwangerschap en borstvoeding? Hoe komt de huisarts en de apotheker aan achtergrondinformatie? Hoe is het beleid bij veel voorkomende situaties (UWI, mastitis & spruw)?

Indeling Actueel geneesmiddelengebruik Kennisquiz Casuïstiek deel 1 Nieuwe Europese criteria Casuïstiek deel 2 Handige steuntjes

Oh baby!!!

Geneesmiddelengebruik Welke geneesmiddelen worden zoal gebruikt door zwangeren en zogenden? Welke geneesmiddelen schrijft de huisarts regelmatig voor aan zwangeren en zogenden? Maak voor je zelf een top 5 in 5 minuten Bespreek deze top 5 met buurman en/of buurvrouw

Kennisquiz Er volgen een aantal dia’s met vragen. Vul deze individueel in. Bespreking volgt plenair.

Vragen kennisquiz Het grootste gedeelte van de informatie over geneesmiddelen bij zwangerschap is verkregen uit dierstudies. Zolang er nog geen innesteling heeft plaatsgevonden van de bevruchte eicel hebben geneesmiddelen geen invloed. Het effect van een geneesmiddel tijdens de zwangerschap is afhankelijk van de duur van de zwangerschap. Over geneesmiddelgebruik tijdens de periode van borstvoeding is meer bekend dan tijdens de zwangerschap Geneesmiddelconcentraties in het plasma van de moeder zegt niets over de concentratie in de moedermelk. Ook alcoholgebruik van de man is van invloed op de zwangerschap. Een of twee consumpties alcohol kan bij het geven van borstvoeding geen kwaad. Ook passief roken is van invloed op de ongeboren vrucht. In Nederland maken we gebruik van het Australische classificatiesysteem voor de indeling van geneesmiddelen bij zwangerschap.

Het grootste gedeelte van de informatie over geneesmiddelen bij zwangerschap is verkregen uit dierstudies. Zolang er nog geen innesteling heeft plaatsgevonden van de bevruchte eicel hebben geneesmiddelen geen invloed. Het effect van een geneesmiddel tijdens de zwangerschap is afhankelijk van de duur van de zwangerschap. Over geneesmiddelgebruik tijdens de periode van borstvoeding is meer bekend dan tijdens de zwangerschap Geneesmiddelconcentraties in het plasma van de moeder zegt niets over de concentratie in de moedermelk. Ook alcoholgebruik van de man is van invloed op de zwangerschap. Een of twee consumpties alcohol kan bij het geven van borstvoeding geen kwaad. Ook passief roken is van invloed op de ongeboren vrucht. In Nederland maken we gebruik van het Australische classificatiesysteem voor de indeling van geneesmiddelen bij zwangerschap. J N

Pillen & zwangerschap

Casuïstiek deel 1 Een vrouw die geneesmiddelen gebruikt en zwanger wil worden Een vrouw die geneesmiddelen gebruikt en zwanger blijkt te zijn Een zwangere met misselijkheid/braken vroeg in de zwangerschap Een vrouw met gesuppleerde hypothyreoidie die net zwanger is

Zwangerschapswens Een 35-jarige vrouw komt op je spreekuur vanwege zwangerschapswens. Zij voelt zich prima. Ze heeft DM2 & astma. Haar situatie is stabiel. Ze gebruikt al jaren naar volle tevredenheid medicatie, die jij voorschrijft (metformine, carbamazepine en ICS). Hoe ga je hier mee om? Wil je nog dingen weten? Wat is je beleid? Schrijf antwoorden voor je zelf op en bepreek dit daarna met buurman of buurvrouw.

Jonge zwangerschap Een vrouw van 35 jaar behandel jij vanwege een hoge bloeddruk met een ace-remmer en HCT. Zij blijkt plots onbedoeld, maar niet onwelkom zwanger. Wil je nog iets weten? Wat doe je met door jou voorgeschreven medicatie? Wat is je verdere beleid met deze zwangere? Schrijf antwoorden voor je zelf op en bepreek dit daarna met buurman of buurvrouw. http://www.nvog.nl/Sites/Files/0000000089_Hoge_bloeddruk_in_de_zwangerschap.pdf

Je beste vriend: de toiletpot

Misselijkheid en braken Een jonge vrouw is 7 weken zwanger en meldt zich met misselijkheid en braken. Wat wil je weten? Doe je onderzoek? Wat is je beleid? Heb je medicamenteuze en/of niet – medicamenteuze adviezen? Schrijf antwoorden voor je zelf op en bepreek dit daarna met buurman of buurvrouw. Bij ernstige hinder: meclozine (’s avonds 12,5 mg) of metoclopramide (1 tot 3 dd 10 mg). Verwijs bij hyperemesis.

Schildklier Een vrouw die al een tijdje thyrax van jou krijgt vanwege een hypothyreoidie is in verwachting. Ze is nu 7 weken zwanger. Wat spreek je af over de levothyroxine? Verricht je nog aanvullende controles? Wat doe je na de bevalling? Is het beleid anders als het kind borstvoeding krijgt? Schrijf antwoorden voor je zelf op en bepreek dit daarna met buurman of buurvrouw. http://www.ntvg.nl/publicatie/zwangerschapswens-bij-hyper-en-hypothyreoiumldie/volledig Publicatie week 15 2001 30% ophogen. Elke maand TSH en FT4 bepalen. Alleen bij iatrogene hypothyreoidie TBII bepalen (NVOG) = zeldzaam

LAB waarden schildklier

Europees intermezzo Nieuwe Europese classificatie van geneesmiddelen bij zwangerschap Nieuwe Europese classificatie van geneesmiddelen bij borstvoeding

paracetamol, amoxicilline temazepam, paroxetine diclofenac, chlooramfenicol carbamazepine, valproinezuur isotretinoine, tetracyclines statines, pantoprazol

Classificatie geneesmiddelen bij Borstvoeding paracetamol, paroxetine Classificatie geneesmiddelen bij Borstvoeding oxazepam, codeine sumatriptan, omeprazol glimepiride, chinolonen

Huisarts, pillen & zwangerschap

Casuïstiek deel 2 Zwanger en SSRI Zwanger en UWI Mastitis puerperalis Spruw

Depressie

Zwanger en SSRI-gebruik Een vrouw die jij al een tijdje behandelt met een SSRI is in blijde verwachting. Zij gebruikt venlafaxine 150mg per dag. Wat weet je van schadelijkheid en voordeel van gebruik van antidepressiva bij zwangeren? Wat is je beleid? Wat is je medicamenteuze koers? Geef je andere adviezen? Schrijf antwoorden voor je zelf op en bepreek dit daarna met buurman of buurvrouw.

Antidepressiva tijdens zwangerschap Tricyclische antidepressiva SSRI’s 1e keus: sertraline, citalopram of fluoxetine Paroxetine evt. indien gestart wordt na 1e trimester

Aandachtspunten Stoppen of wisselen van antidepressivum tijdens zwangerschap wordt afgeraden Aangeraden wordt spiegels te bepalen in 2e/3e trimester Neonatale onthoudingsverschijnselen (prikkelbaarheid, tremoren, slecht drinken, hard huilen) kunnen optreden na chronisch gebruik en gebruik in de laatste weken Meer onderzoek nodig naar: Leidt SSRI-gebruik tot verminderde hersenontwikkeling? Geeft SSRI-gebruik grotere kans op zwangerschapsvergiftiging? SSRI’s: verhoogd risico op pulmonale hypertensie bij de pasgeborene?

Antidepressiva bij borstvoeding Tricyclische antidepressiva SSRI’s 1e keus: paroxetine of sertraline: max. spiegels na 4-6, resp. 7-8 uur: toedientijdstip zou op deze gegevens kunnen worden aangepast Fluoxetine: lange T1/2 : relevante spiegels kunnen bij de neonaat ontstaan (braken, diarree, kolieken, prikkelbaarheid, slaapstoornissen, verminderde gewichtstoename)

Zwanger en een UWI Een zwangere komt op de HAP met klachten van een blaasontsteking. Wat wil je weten? Verricht je onderzoek? Wat schrijf je voor? Geef je nog andere adviezen? Schrijf antwoorden voor je zelf op en bepreek dit daarna met buurman of buurvrouw. Urineweginfectie: zie de NHG-Standaard Urineweginfecties. Meld groep B streptokok bij een urinekweek aan de verloskundig zorgverlener

Borstontsteking De HAP wordt gebeld over een kraamvrouw. Deze heeft sinds enkele uren hoge koorts en koude rillingen. Haar ene borst is rood en pijnlijk. Wat wil je weten? Welke adviezen geef je? Wat schrijf je voor? Schrijf antwoorden voor je zelf op en bepreek dit daarna met buurman of buurvrouw.

Beleid mastitis Niet stoppen met borstvoeding, massage tijdens voeden / kolven Goed legen borsten gedurende 24 uur elke 2 uur de borst en 2 keer in de nacht 4dd 1000mg paracetamol: minder beroerd Koorts >24 uur boven de 38°C: medicatie Flucloxacilline 3dd 500mg 10 dagen

Spruw

Spruw? Een moeder komt met haar zuigeling op je spreekuur. Het kind drinkt slecht. Het heeft ook spruw, zie je bij onderzoek. Wat wil je weten? Welke adviezen geef je? Schrijf je iets voor? Met welke instructies gaat moeder naar huis?

Beleid spruw Moeder & baby behandelen, ook als er maar 1 klachten heeft. Miconazol orale gel of Nystatine suspensie penselen door het mondje, na elke voeding. (Met wattenstokje, schone vinger of gaasje.) Miconazol blijkt beter te helpen dan andere middelen. Op de aangegeven manier kan het kind zich niet verslikken en niet stikken(!). Apotheken geven miconazol onder de 4 maanden niet zonder meer af. Duidelijke instructie van huisarts naar patiënt en apotheker is noodzakelijk. Dagdosering in kleinere hoeveelheden verdelen over de voedingen. Geen orale medicatie op de tepels! Dit is gemaakt voor mondslijmvlies en niet voor de tepelhuid. Miconazol crème heeft voorkeur voor de tepels. Medicatie voortzetten tot 3-7 dagen na verdwijnen klachten. Denk aan hygiëne regels, om besmetting te voorkomen

Te weinig borstvoeding? Als alle tips om de melkproductie te verhogen niet helpen, kan Domperidon raadzaam zijn. Domperidon om de melkproductie te verhogen: minimaal: 3x10 mg maximaal: 4x 20 mg

Handige geheugensteuntjes http://nhg.artsennet.nl/kenniscentrum/k_richtlijnen/k_nhgstandaarden/Bijlagen/Documenten-bij-de-NHGStandaard-Preconceptiezorg.htm http://www.lareb.nl/Teratologie/Naslagwerk-GZB Geneesmiddelen, Zwangerschap en Borstvoeding 2011 (Stichting Health Base) http://www.womensmentalhealth.org/ http://www.richtlijnborstvoeding.nl/richtlijn/borstontsteking http://nvlborstvoeding.nl/node/38 http://www.apotheekkennisbank.nl/databank/fto http://www.psychiatrienet.nl/redirect/6790_Safefetus_databank_voor_geneesmiddelen_tijdens_zwangerschap_en_borstvoeding

Einde van FTO Zwangerschap & Borstvoeding Bedankt voor de aandacht. Vragen?