Zorg op maat voor depressieve ouderen van levensbelang. Hannie Comijs

Wat is depressie?  Sombere stemming  Vermindering van interesse of plezier  Gewichtsvermindering of gewichtstoename  Slaapproblemen of teveel slapen  Weinig energie / moeheid  Psychomotorische onrust of remming  Gevoelens van waardeloosheid of buitensporige of onterechte schuldgevoelens  Verminderd vermogen tot nadenken of concentratie of besluiteloosheid  Terugkerende gedachten aan de dood

Symptomen - diagnose  Depressie diagnose: 5 symptomen / één kernsymptoom Zijn ten minste 2 weken aanwezig / grootste deel van de dag Symptomen leiden tot beperkingen in functioneren Symptomen zijn niet het gevolg van een ziekte of geneesmiddel  Subklinische depressie Wel veel symptomen maar voldoet niet aan criteria diagnose

Hoe vaak komt het voor? Depressie diagnose (%)Subklinische depressie (%) (Bron LASA, Beekman et al 1995)

Waarom wordt iemand depressief? Stressor Aanleg Persoonlijkheid /veerkracht Lichamelijke beperkingen /ziekten Sociale steun Omgevingsfactoren … Depressie

Gevolgen van depressie  Beperkingen in dagelijks functioneren  Slechte zelfzorg  Verhoogde kans op overlijden –Minder motivatie om hulp te zoeken bij ziekte –Slecht opvolgen van medicatie-adviezen –Zelfdoding  Sociaal isolement  Hogere kosten gezondheidszorg

Zorggebruik Geen psychische problemen Psychische problemen p Huisarts76%85,5%< 0,001 Medisch specialist of opname in ziekenhuis 50%63,8%< 0,001 Psychiater, geestelijke gezondheidszorg (1 ste of 2 de lijn) of sociaal psychiatrisch verpleegkundige 1,6%8,4%< 0,001 Zorggebruik (in 6 maanden voor het interview) van mensen met en zonder psychische problemen

Behandeling (1) Afhankelijk van de ernst en de consequenties van de depressie  Afwachten, maar in de gaten houden (watchful waiting)  Geïndiceerde preventie  Behandeling in de eerste lijn  Behandeling in de tweede lijn - psychiatrie Multidisciplinaire richtlijnen depressie, addendum ouderen, Trimbos Instituut 2008

Behandeling (2)  Psycho-educatie  Zelfhulp programma’s - boek of e-mental health  Bewegingsprogramma’s  Cursus “In de uit, uit de put”  Probleemgerichte therapie  Psychotherapie: Cognitieve gedragstherapie Mindfullness Interpersoonlijke psychotherapie (IPT) Life review methode en remi­niscentie  Medicatie  ECT

Hoe is het beloop van depressie? Amsterdam Haarlem Leiden Den Haag Nijmegen Apeldoorn Zutphen Groningen Comijs HC, et al. The Netherlands Study of Depression in Older persons (NESDO); design and methods. BMC Research Notes. 2011, Dec 5;4(1):524 Website:

Effect van behandeling

Waarom heeft niet iedereen baat bij de reguliere behandeling? Weinig sociale steun /eenzaamheid Persoonlijkheid Traumatische gebeurtenissen in heden en verleden Functionele beperkingen Lichamelijke ziekten & pijn Cognitieve achteruitgang /dementie Depressie

Dus ……………  Depressie bij ouderen is veel meer dan een sombere stemming alleen  Belangrijk om de lichamelijke gezondheid, beperkingen, pijn en cognitieve beperkingen in de behandeling te betrekken  Meer persoonsgerichte behandeling  Meer samenwerking met andere behandelaars

Kan je depressie voorkomen?  Niet iedereen – sommige mensen zijn erg kwetsbaar  Maar wat helpt: Gezonde leefstijl / bewegen Leuke dingen doen Er op uit trekken Contact met anderen onderhouden Actief blijven Mogelijkheden zien en niet de beperkingen Positief denken Voorkom piekeren

Dank voor uw aandacht!