Dennis Monbaliu 16/06/2014 Interne milieuzorg

Duurzaamheid: afval (ladder van Lansink)

Afval: gemeentelijke diensten kunnen ook hergebruiken, recycleren, sorteren Waterbedrijf – gietijzer, koper, ijzer, lood, PVC- en PE-buizen Cultuur, Sport, Toerisme – hout, TL-lampen, plastiek (bekers) Brandweer/Reddingsdienst – verfpotten, ijzer, hout, olie Onderhoud – groenafval, ijzer, verfpotten, hout, gietijzer, koper, lood, PVC- en PE-buizen, verlichting Administratieve diensten – Normale vuilnisbakjes (rest, PMD, KGA) – Papier – Printmodules – Batterijen

Afval: verzamelplaatsen per dienst Recyclagepark Inzamelbakken  Trio-afvalbak (rest, PMD en KGA)  Gemeentelijke restafvalzakken (geel, paars) ≠ bruine restafvalzakken voor burger ≠ groene restafvalzakken voor KMO’s  Duo-zakken houder (scholen, redders, nethouders)  1100 L containers voor grootverbruikers (papier, PMD of restafval) Publieke inzamelpunten (kledij, glas, …) 1 ste aanspreekpunt voor afval  Horizon Net, Gemeenteplein 22, Knokke-heist  

DUURZAAM BESTELLEN – Omslagen – oplaadbare batterijen (fototoestel) – Duurzaam materiaal zoals hervulbare stiften, lijmrollertjes, plaklint, … – reinigingsproducten – Hergebruik papier – Kladbladen (printer) – Ringmappen na klassement van inhoud – Archiefdozen Aanwending van materialen in andere diensten – Uitwisselen materiaal = gezamenlijke aankoop? AFVAL VOORKOMEN Afval: hergebruik en duurzaamheid

Voorbeeldfunctie Uitvoeringsplan Milieuverantwoord Beheer van Huishoudelijke Afvalstoffen – “We produceren gemiddeld niet meer dan 150 kilogram restafval per inwoner per jaar op Vlaams niveau. Op gemeentelijk niveau streven we naar maximum 180 kilogram per inwoner tegen Bepaalde gemeenten hebben recht op een correctiefactor.” – Sinds 2010: 149 kg in Knokke-Heist Recyclagepark – Sorteringsgraad en recyclagegraad (Fost Plus) Waarom dat “afvalgeval”?

Nuttig – Geld Gevaarlijk - Dierenleed

Waarom dat “afvalgeval”?

AfvalstofWaar naartoe? Schaaltje lasagne Aluminiumfolie Yoghurtpotje Yoghurtkarton Sinaasappelschillen Afgepeuzelde kippenboutjes Verpakking chips Plastiek Afval: quiz AfvalstofWaar naartoe? Schaaltje lasagnePMD AluminiumfolieRestafval YoghurtpotjeRestafval YoghurtkartonPMD SinaasappelschillenComposteren Afgepeuzelde kippenboutjesRestafval Verpakking chipsRestafval Plastiek Flessen + flacon -> PMD Ander plastiek -> restafval of recyclagepark

Composteren ±25 vrijwilligers Daling tuin- en keukenafval Huisbezoek, informatie Demonstratieruimte

Sustainable development is development that meets the need for the present without compromising the ability of future generations to meet their own needs.” – Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling waarbij de huidige wereldbevolking in haar behoeften voorziet zonder de komende generaties te beperken om in hun behoeften te voorzien. – Aan de ene kant wil het zeggen dat een duurzaam iets een lange levensduur heeft. Aan de andere kant betekent het : ecologisch, energiezuinig, milieuvriendelijk. Dit is gebaseerd op een samenspel en evenwicht van zowel sociale, economische als ecologische elementen. Duurzaamheid: definitie

Intern: medewerkers + gebouwen – Doorlichting gemeentelijke gebouwen – Energieboekhouding (“meten is weten”) – Inzet alternatieve energie – Interne milieuzorg Extern: huishoudens, bedrijven, KMO’s, toeristen – – Afval (thuis, compost, toeristen, hondenpoep) – Energie besparen gratis energiescans groepsaankoop energie – Natuur Duurzaamheid en REG in Knokke-Heist: extern + intern

Gemeentelijk patrimonium Stookplaatsrenovatie en beglazing in Scharpoord Openbare verlichting en monumentverlichting – Verlichting Duinenwater ‘t Walletje bedrijfsgebouw Compostdemoruimte Scholencampus LED-verlichting Zonnepanelen Thermografische camera Elektrische voertuigen Sportoase Duinenwater

Isolatie van het gebouw volgens strengere eisen dan norm: K20 + U-waarden Luchtgroepen met warmterecuperatie Warmtepomp (water - water) Zonneboiler voor warm water (douche + zwembad) Spaardouchekoppen Condenserende ketels Fotovoltaïsche zonnepanelen: opp. van 201m² (opbrengst 170Wp/m²; kWh per jaar) De verlichting is hoofdzakelijk LED-verlichting. Auto regeling op de verlichting (bewegingssensor kleedkamers, toiletten, gang, kantoren) LED-onderwaterverlichting Overal thermostatische radiatorkranen Isolatie van waterleidingen Temperaturen afgesteld in functie van gebruik complex (uren sporthal, uren fitness, enz) 2 spoelknoppen bij toiletten dubbellaagfilters zwembad Automatisch meet- en regelsysteem voor dosering chemicaliën Abnormale verbruiken via debietmeters vaststellen Sensibilisatie Interne afspraken zorgen ervoor dat medewerkers spaarzaam omspringen met energie.

Energiebesparing op het werk (en thuis) Sluipverbruik (o.a. scherm, LCD) Lichten uitschakelen Vaatwas (vullen, programma, filters) Profiteer van de zon (warmte en licht) Glas of kopje i.p.v. plastic bekers Boterhamdoos (geen aluminiumfolie of zakjes) Boodschappentas i.p.v. plastic zakken Papier Herbruikbare verpakkingen Rijgedrag 100 tips om energie te besparen

Papierbesparing

Bezint eer ge print Beperk het aantal prints en/of kopies Dubbelzijdig printen en kopiëren 2 pagina’s op 1 blad Afdrukvoorbeeld Lay-out Spellingscontrole Kladpapier Let op met reservekopies Elektronisch archief (DVD, hard disk, USB) Papierbesparing

Energiebesparing: rijgedrag – Schakelen onder de 2500 toeren (diesel benzine) – Constante snelheid, anticiperen & afstand houden – Laat tijdig gas los voor mogelijke stopplaats – Rem op de motor: blijf in zelfde versnelling, terugschakelen net boven de 1000 toeren – Snelheid (>100km/u bepaalt verbruik) – Bandenspanning + onderhoud – Motor uit vanaf 30 sec stilstand (starten zonder gas geven) – Boordapparatuur checken – Is gebruik van airco nodig? – Geen (over)lading (op het dak, fietsrek) – Meten is weten: registreer je brandstofverbruik – Aankoop ( – Beperk het gebruik (fietsvergoeding, openbaar vervoer)

Bijen in Knokke-Heist: 12 locaties

Bloemenweiden

Bijentuin Paulusstraat

De Zwinstreek

27 in Vlaanderen 45 in Nederland

Storten = te vermijden – Asbestplaten – bouw- & sloopafval – (verontreinigd) slib – As – Gevaarlijk afval Verbranden – Restafval – Inwoners, 2e verblijvers, toeristen, bedrijven, gemeente – Huisvuilverbrandingsinstallatie Dalkia Sluisstraat 82 Recyclagepark (containerpark) Afval: proberen te vermijden

Inzamelen van afval Schoenen, oude kleren & stoffen – Textielcontainers – – – 2 de hands winkels Vervallen geneesmiddelen – apotheek Injectienaalden – Naaldcontainer (gratis) – Recyclagepark

Afval: sorteren en recycleren

Energietips (1) VERLICHTING – De zuinigste lamp brandt niet, dus licht uit bij verlaten van kamer. – Wanneer je verlicht, gebruik dan een TL-lamp, LED-lamp of spaarlamp. Wel duurder in aanschaf maar binnen een jaar terug verdiend. – Bederf het invallende lentezonnetje niet door opslorpende donkere kleuren. Heldere kleuren weerkaatsen het licht, waardoor je (ook ’s avonds) minder verlichting nodig hebt. SLUIPVERBRUIK – TV, video, computer, microgolf (rode lampjes of klokjes) – sluipverbruik kan oplopen tot 1/5 van totale verbruik – Plaats een timerklokje op je elektrische keukenboiler – Haal transformatoren uit het stopcontact (gsm-oplader, kruimeldief, halogeenlamp, babyfoon, …) – Gebruik een verdeelstekker met schakelaar

Energietips (2) BADKAMER – Neem liever een douche in plaats van een bad 4 x winst – Douche zuinig met een spaardouchekop 10 à 12 l wordt 5 à 6 l water per minuut KEUKEN – Kook met het deksel op de pot – Gebruik minder water – Formaat pan = formaat kookplaat – Snelkookpan gebruikt maar liefst de helft aan gas

Energietips (3) VERWARMING – Een graadje lager bespaart je 7% op je factuur – Verwarming uurtje voor slapen op nachtstand (15º C) – Zet de verwarming uit in ongebruikte kamers – Sluit je deuren en ramen van verwarmde kamers – Gordijnen houden de koude buitenlucht buiten waardoor de verwarming minder vaak aan hoeft. Geen gordijnen, die over de verwarming heen vallen. In dat geval zorgen ze er juist voor dat de warmte de kamer niet in kan.

Energietips: websites (1) Energie en duurzaamheid: algemene info – – – – – – – vodo.yichalal.be vodo.yichalal.be – –

Energietips: websites (2) Energietips – – – – – – – – – – veel gestelde vragen

Energietips: websites (3) Bouwen – – – – – – – – – – Premies – -> subsidies – –

Energietips: websites (4) Afval – – – – Auto – – – brochures –

Wie zijn de Energiesnoeiers? Energiesnoeiers zijn mensen uit kansengroepen die worden opgeleid en begeleid om energiebesparende maatregelen uit te voeren Mensen uit kansengroepen: – Kortgeschoold en langdurig werkloos Criteria afhankelijk van werkvorm sociale economie Bij uitvoering energiescan primeert sociaal aspect – Energiesnoeiers zijn ervaringsdeskundigen en kunnen zich beter inleven in de woon- en leefsituatie van de bewoner – Energiesnoeiers hanteren een rustiger tempo en hebben meer aandacht voor menselijke aspect

Basisenergiescan = doorlichting vd. energiesituatie van een woning – bewoner krijgt energietips – spaarlamp, -douchekop, buisisolatie en/of radiatorfolie – Gedrag van de bewoners wordt bevraagd – Alle installaties, toestellen en materialen die direct of indirect een invloed hebben op het energiegebruik – Rapport met tips inzake rationeel energiegebruik op maat van de bewoner – Opvolgscan Gemeenten krijgen zicht op de energiesituatie en het energiebesparingspotentieel van de woningen op hun grondgebied en kunnen hun beleid hierop afstemmen

Energiejacht Doel: energiebesparing in huis zonder comfortverlies Energiebesparing is niet enkel en alleen investeren. Het betekent ook dat je moet letten op wat je doet. – de aandacht vestigen op je energiegebruik – gedragsverandering Zoveel mogelijk energie besparen in 4 maand tijd – 1 december 2011 tot 31 maart 2012 Je wint op vele fronten – je bespaart een smak geld en stoot minder CO 2 uit – je leert een pak over energiebesparing – Sparen voor een uniek cadeau energiezuinigheid?

Trage wegen Trage weg: verzamelnaam – Buurtweg, voetweg: openbare weg (atlas buurtwegen), opgemaakt ter uitvoering van de wet van 10 april 1841 – Kerkwegel, landweg, bosweg, jaagpad, spoorwegbedding: meestal gebruikt door niet-gemotoriseerd verkeer (niet geregistreerd in de atlas der buurtwegen Interessant voor wandel- en fietsnetwerken Onverharde wegen zijn ecologisch waardevol Vaak door landbouwers gebruikt

Fair Trade / Eerlijke handel Een titel die aangeeft dat een gemeente en haar inwoners “eerlijke handel” een warm hart toedragen Deze titel bekomt men door aan 6 criteria, die gelinkt zijn aan het inwonersaantal, te voldoen – Het lokale bestuur – Winkels & Horeca – Bedrijven & Organisaties – Media-aandacht – Trekkersgroep – Duurzame productie & consumptie

Ook u kan FairTrade worden… Ruil je koffie, suiker, thee, rijst, bananen, wijn, fruitsap… in voor het Fair Trade product ervan Bij elke winkelbeurt help je de wereld een klein beetje “fairer” te worden Laat je vereniging, firma, familie, … kennis maken met de vele “eerlijke producten” die te verkrijgen zijn en maak een verschil…

Energietips (4)

Energieverbruik: preventieTIPS (thuis)

Duurzaamheid: woning volgens Trias Energetica (bron: Passiefhuis-Platform vzw) Stap 1: beperk de energievraag (goed geïsoleerd en luchtdicht bouwen, warmteterugwinning) Stap 2: Gebruik duurzame energiebronnen (bodemwarmte, zonneenergie, wind, etc.) Stap 3: Gebruik eindige energiebronnen efficiënt (hoog rendement).

Duurzaamheid intern + extern: EPB-eisen E-peil – Een maat voor de energieprestatie van een woning en de vaste installaties ervan in standaardomstandigheden. – Hoe lager het E-peil, hoe energiezuiniger de woning is. Compactheid en thermische isolatie Luchtdichtheid en ventilatie Verwarmingsinstallatie en systeem voor warmwatervoorziening Oriëntatie en bezonning Koelinstallatie K-peil – Maximaal peil van de globale warmte-isolatie van het gebouw en geldt, in tegenstelling tot het E-peil, voor het gebouw als geheel.

Duurzaamheid: isolatie

Energieprestatieregelgeving

Typecategorie / Jaarverbruik Dagtarief kWh Nachttarief kWh Enkel nachttarief kWh Kleine verbruiker60000 Rel. kleine verbruiker Doorsnee gezin Doorsnee gezin Rel. grote verbruiker Grote verbruiker, met accumulatie Grote verbruiker, met accumulatie Gemiddeld verbruik elektriciteit Vlaming

TypecategorieJaarverbruik dagtarief (in kWh) Kleine verbruiker2326 koken en warm water Rel. kleine verbruiker4652 Ddoorsnee gezin23260 verwarming en ander gebruik Grote verbruiker34890 Gemiddeld verbruik gas Vlaming

Energiebesparing: bandenspanning BRON: Verbruik Ford Fiesta (liter per 100 km) – Bandenspanning (op parcours) Standaardbanden met juiste spanning:6,03 Standaardbanden met foute spanning:6,77 ECObanden:4,70 Sportvelgen en -banden:5,71 – Lading (op openbare weg) Geladen met 75kg (2 kinderen):5,73 Geladen met 275kg (2 kinderen+bagage):6,82 Dakkoffer en 75 kg bagage:7,16 2 fietsen op het dak:8,09