GELOOF AAN DE GODEN Thema’s uit de godsdienst- geschiedenis van de antieke wereld Dr. F.G. Naerebout

Presentatie over: "GELOOF AAN DE GODEN Thema’s uit de godsdienst- geschiedenis van de antieke wereld Dr. F.G. Naerebout"— Transcript van de presentatie:

1 GELOOF AAN DE GODEN Thema’s uit de godsdienst- geschiedenis van de antieke wereld Dr. F.G. Naerebout f.g.naerebout@hum.leidenuniv.nl www.oudegeschiedenis.info

2 College-thema’s 1Inleiding: religie en religies 2Cosmologie: bovennatuurlijke wezens [Deities and demons; Monotheism and polytheism] 3Cosmologie: mythe [Cosmology: time and history; Myth; Theology, theodicy, philosophy; Myth and sacred narrative] 4‘Heilige’ tijd en ruimte [Sacred times and spaces] 5(On)reinheid [Pollution, sin and atonement; Sin, pollution and purity] 6Ziekte en dood [Illness and other crises; Death, afterlife and other last things] 7Intermediairs [Religious personnel] 8Tekst(en) [Religion and writing; Sacred texts and canonicity] 9Offer [Sacrifice, offerings, and votives] 10Divinatie [Divination and prophecy] 11Mysterieculten [Mysteries] 12Magie [Magic] 13Synthese Bij de elf thema’s staat aangegeven welke delen van het boek relevant zijn voor het betreffende thema: indien gewenst kan men met de colleges meelezen. NB: dit overzicht omvat niet alle te lezen pagina’s. Men dient de lectuur ook zelf te plannen.

3 Offer = gift aan de bovennatuur Offer, offergave = elk type offer [Sacrifice] = bloedig offer Wijgeschenk [dedication] = object gewijd aan X Votief, ex-voto [votive] = object gewijd aan X op basis van een gelofte, een votum

4 Gift exchange, reciprociteit (uitgezonderd het votief is de reciprociteit veelal op termijn / ten bate van het collectief)

5 ‘Vruchten’ Vloeistoffen Reukstoffen Dieren Mensen Objecten anders dan representaties Geld Onroerend goed Energie / talent “De dingen zelf ”   Representaties

6

7 Plengschaal voor plengoffer

8 Thymiateria voor geuroffer

9 Altaren voor dieroffers

10

11 Mensenoffer ?

12

13

14

15 Objecten (anathemata)

16 Depositie

17

18 Geld

19 Energie en talent

20 ‘Vruchten’ Vloeistoffen Reukstoffen Dieren Mensen Objecten anders dan representaties Onroerend goed Energie / talent Representaties van de zaken in kolom 1 Representaties van de goden Representaties van de gelovigen Representaties van de daad van het offeren of van het offer, in beeld en/of tekst “De dingen zelf ”Representaties

21 representaties van (offer)dieren, objecten, gelovigen en bovennatuurlijke wezens

22 representatie van de godheid

23 representaties van een (te) genezen lichaamsdeel: anatomische votieven, body-part votives

24 representaties van een plantaardig offer

25 representatie van een haaroffer

26 represen- tatie: miniatuur

27

28 representaties van wierrook- of geuroffer

29 representatie van dieroffer

30 representaties van dieroffers

31 representatie van dieroffer

32 representaties van dieroffer

33 Wijgeschenk met representatie van offer

34 representatie van plengoffer

35 representaties van plengoffers

36 wijgeschenk met een representatie van het schenken van een representatie

37 Eenvoudig tekstueel ex voto

38 Offers: behandeling Het is een gift, dus: afstand doen van, spenderen. Een materiële gift wordt onttrokken aan de menselijke sfeer: 1)geheel en voorgoed; 2)het komt ten goede aan de intermediairs / ‘het heiligdom’; 3)het wordt geredistribueerd aan ‘iedereen’ Een materiële gift kan men: 1)intact laten en opstellen of opbergen; 2)‘onklaar’ maken en deponeren; 3)vernietigen (NB: de bijzondere positie van het dieroffer)

39 Offers: motieven schenken zonder specifiek doel schenken uit dank voor X schenken in verwachting van X (do ut des) schenken ter inlossing van een gelofte (ex voto) = VOTIEF daarenboven spelen er sociale motieven: uitdragen van godsvrucht, status, macht, welvaart enzovoort

40