Beslisbomen Robert de Hoog College Beslissingsondersteuning 26 september 2002.

Presentatie over: "Beslisbomen Robert de Hoog College Beslissingsondersteuning 26 september 2002."— Transcript van de presentatie:

1 Beslisbomen Robert de Hoog College Beslissingsondersteuning 26 september 2002

2 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 2 Onderwerpen 1.Beslissen volgens von Winterfeldt en Edwards 2.Het bomenboek 3.Bomen kappen 4.Verkeerde bomen

3 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 3 1. Beslissen volgens von Winterfeldt & Edwards Beslissen = rationeel in termen van middelen (i.c. instrumenteel) Goede beslissingen zijn beslissing die SEU maximaliseren SEU = Subjective Expected Utility

4 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 4 Beslissen volgens von Winterfeldt & Edwards SEU begrippen zijn: –De wereld bestaat uit n wederzijds uitsluitende toestanden waarvan er een zich zal voordoen –Aan toestanden hangen uitkomsten (pay-offs, utilities, u) –p is de kans dat toestand i zich zal voordoen –Verwachte waarde is p x u

5 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 5 2. Het bomenboek Waarde bomen Beslisbomen Inferentie bomen Fouten bomen Gebeurtenis bomen

6 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 6 Het bomenboek: gebeurtenissen Het systematisch in kaart brengen van volgordes van gebeurtenissen Van belang voor het modelleren van de wereld

7 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 7 Het bomenboek: gebeurtenissen

8 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 8 Het bomenboek: fouten Beschrijft hoe fouten in een systeem veroorzaakt worden Causaal model Van belang voor het bedenken van acties/alternatieven

9 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 9 Het bomenboek: fouten

10 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 10 Het bomenboek: inferenties Maken afleidingen mogelijk wanneer data en gevolgen ver uit elkaar liggen Helpen bij het inschatten van kansen op het optreden van toestanden van de wereld

11 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 11 Het bomenboek: inferenties

12 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 12 Het bomenboek: waarden Dienen om waarden van de beslisser te eliciteren en te ordenen Waarden dienen voor het vinden van utiliteiten van uitkomsten (zie H7 en H8) Belangrijk in het kader van dit programma!

13 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 13 Het bomenboek: waarden

14 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 14 Het bomenboek: beslisbomen Een beslisboom is een structuur met de volgende eigenschappen –De “root” bestaat uit twee of meer alternatieven –De rest van de boom bestaat uit een opeenvolging van gebeurtenissen en alternatieven –Aan elke gebeurtenis hangt een kans –De “leaf nodes” zijn gebeurtenissen –Aan elke “leaf node” hangt een uitkomst

15 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 15 Het bomenboek: beslisbomen

16 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 16 3. Bomen kappen Waarde bomen hebben de neiging om complex te worden Beslisbomen worden groter bij differentiatie van gebeurtenissen Je wilt weten wat je moet doen als je een beslisboom hebt gemaakt Reductie!

17 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 17 Bomen kappen Vereenvoudigen van waarde bomen, checklist op p.44 –Redundantie –Waarde relevant (vs nieuwsgierigheid) –Discriminerend vermogen –Operationaliseerbaar –Volledig

18 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 18 Bomen kappen Wanneer het aantal gebeurtenissen toeneemt neemt de complexiteit van de beslisboom toe Truc: vervang de individuele gebeurtenissen door een kansverdeling over de hele range van een gebeurtenisklasse

19 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 19 Bomen kappen

20 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 20 Bomen kappen

21 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 21 Bomen kappen Wat moet je doen/ Principe: Averaging out and folding back –Stap 1: neem verwachte waarde van de “leaf nodes” –Stap 2: ga hiermee door tot de eerste alternatieven vertakking –Stap 3: elimineer gedomineerde alternatieven –Ga door tot “root node” en bereken EV (SEU)

22 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 22 Bomen kappen EV= 600 EV= 200

23 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 23 Bomen kappen

24 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 24 Bomen kappen EV= 500 EV=550 EV =0

25 Beslissingsondersteuning 26 september 2002 25 4. Verkeerde bomen Je ziet handelingen/alternatieven over het hoofd Je ziet gebeurtenissen over het hoofd Je schat kansen verkeerd in Je schat uitkomsten verkeerd in Je hebt je waardenstructuur onvoldoende onderzocht