Workshop Taxonomie en ontsluiting. 1.Retrieval en Ordening 2.Zoeken en Browsen 3.Alfabetisch en Systematisch 4.Thesaurus en Classificatie 5.Aristoteles.

Presentatie over: "Workshop Taxonomie en ontsluiting. 1.Retrieval en Ordening 2.Zoeken en Browsen 3.Alfabetisch en Systematisch 4.Thesaurus en Classificatie 5.Aristoteles."— Transcript van de presentatie:

1 Workshop Taxonomie en ontsluiting

2

3 1.Retrieval en Ordening 2.Zoeken en Browsen 3.Alfabetisch en Systematisch 4.Thesaurus en Classificatie 5.Aristoteles en Gebruiker 6.Taxonomie en Autonomy 7.Breed+plat of Diep+smal

4  Retrieval  Google  Copernic DT Search  ….  Ordening?  Search en Browse

5  Portals  Documenten  Ontwikkeling  Onderzoek  Inhoud en gebruiker  Functioneel ontwerp  Bouw  Toepassing

6

7  Alfabetisch  Systematisch  Chronologisch  Evolutionair  Hiërarchisch  (Gebruik)  (Fysieke kenmerken)  …

8  Vervoer van kalveren  Paardenraces  Dierverzorging  Huisdieren  Paarden  Geiten  Veevervoer  Paardenmelk  Melk  Geitenmelk  Paardentrailers  Paardenvervoer  Koeien 10 min.

9  Problemen?  Voor- en nadelen  Alfabetisch:  …  Systematisch:  …  Andere

10  Drie veel voorkomende soorten  Enumeratief (opsommend)  Tuinieren  Tuingereedschap  Tuinontwerp  Hiërarchisch  Tuinieren  Biologisch tuinieren  Modern tuinieren  Facetclassificatie  Personen (tuinders)  Plaatsen (tuinen, Europa)  Middelen (bewerking, bestrijding,..)

11  Voorbeelden  Nederlandse basisclassificatie Nederlandse basisclassificatie  5 categorieën, 47 rubrieken, 2250 deelrubrieken  Dewey Dewey  SISO SISO  Voor- en nadelen

12

13

14

15

16  Wat is logisch?  Wat is een logische klasse?

17

18

19

20  Regels voor hiërarchische classificaties  Eenheid van verdelingskarakteristiek  Coextensie  Gradatie  Collocatie  Aristoteles

21  Eenheid van verdelingskarakteristiek  1 kenmerk

22

23  Auto’s  (naar merk)  Ferrari’s  Porsches  (naar kleur)  Rode auto’s  Witte auto’s  (naar bouwjaar)  Klassieke auto’s  Moderne auto’s

24  Eenheid van verdelingskarakteristiek  1 kenmerk  Coextensie  Alle subklassen vormen de klasse

25  Sportauto’s  (naar merk)  Ferrari’s  Porsches  Lamborghini’s  Overige sportauto’s

26  Eenheid van verdelingskarakteristiek  1 kenmerk  Coextensie  Alle subklassen vormen de klasse  Gradatie  Geleidelijke verdeling

27

28  Vervoermiddelen  Ferrari’s  Vervoermiddelen  Auto’s  Sportauto’s  Ferrari’s  Terreinwagens

29  Eenheid van verdelingskarakteristiek  1 kenmerk  Coextensie  Alle subklassen vormen de klasse  Gradatie  Geleidelijke verdeling  Collocatie  Verwanten zijn buren

30  Kaas  Nederlandse kaas  Buitenlandse kaas  Franse kaas  Deense kaas  Griekse kaas  Engelse kaas  Italiaanse kaas  Belgische kaas  Zwitserse kaas

31  Classificatie  Volledig  Veel niveau’s  ‘universeel’  Taxonomie  Beperkt  Enkele niveau’s  Gebruik(er) centraal  Voor portal of DMS

32  Netwerkstructuur  Aquabrowser Aquabrowser  Semantisch netwerk  Visual thesaurus Visual thesaurus  Thesaurus

33  Voorbeelden  landbouw  Agrovoc Agrovoc  algemeen  Unesco thesaurus Unesco thesaurus  medisch  MeSH MeSH

34

35 Relaties  Hiërarchisch  Broader term / narrower term (BT/NT)  Vogels BT: Dieren  Associatief  Related term (RT)  Vogels RT: vogelgriep  Synoniem  Use  Aviaire influenza USE vogelgriep

36 Foute hiërarchische relaties  Objecten - producten Vogels NTEieren  Objecten - activiteiten Vogels NTVoortplanting  Abstract - concreet Voortplanting NTEieren

37  Woordredactie  Enkelvoudige onderwerpen  alcoholproblematiek en criminaliteit  Enkelvoudige termen  opwarming van de aarde  Meervoudsvormen  vervoermiddelen  ‘normale’ woorden  Lawaai, geluidshinder  Verder:  NVB, treinverkeer / treinen / spoorwegen

38  Een soort classificatie  In webomgeving  Lijst van categorieën  Passend bij een bedrijf of organisatie  Soms opgebouwd vanuit facetten  Onderwerpen  Processen  Doelgroepen ........

39  Stappen  Doel, doelgroep en context  Zoek bronnen voor termselectie …  Verzamel termen  Maak globale indeling (facetten, klassen)...  Bepaal de collocatie (volgorde)

40 Producten Grondstof fen Process en Technologie Functies Operaties Marketing Strategie Financiën Spelers Markten

41  Bronnen  Bestaande woordsystemen  Woordenlijsten, thesauri, classificaties  Experts  Facetten, subklassen  Documenten  Termenlijst uit DMS, frekwenties  Gebruik  Search logs

42  Maak een ‘structuur’  Bedenk (voorlopige) systematische structuur  Maak een mindmap  Gebruik logica en thesaurusmethoden  Hiërarchie  Synoniemen  Voeg termen toe  Werk een eerste schema uit  Test en evalueer met experts

43  Oefening  Maak een mindmap  Bedenk facetten  Gebruik logica en thesaurusmethoden  Voeg termen toe  Doel en doelgroep  …

44 Slide 44 Formal, standardized language Full topic maps Weakly structured Strongly structured Term Lists (flat) Classification and categorization (hierarchical) Ontologies (associative) Natural language TAO topic maps Thesauri Faceted classification Taxonomies Classification schemes Subject headings Synonym rings Authority Lists Controlled Vocabulary Mind Maps

45 …alles duidelijk?

46

47

48  Proces  Analyse van trainingsdocumenten  Matchen van trainingsdocumenten met begrippen / klassen  Analyse van nieuwe documenten (fingerprint)  Matchen nieuwe documenten met klassen Eric Sieverts | e.sieverts@library.uu.nl | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | e.g.sieverts@hva.nl © Eric Sieverts/UU

49  Technieken voor analyse van documenten  Statistische “vingerafdruk” van meest karakteristieke woorden  relatieve woordfrequentie  Regels voor relevantie  Woord staat in titel  Metatag  Komt voor naast bepaalde woorden Eric Sieverts | e.sieverts@library.uu.nl | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | e.g.sieverts@hva.nl © Eric Sieverts/UU

50  Taaltechnologie Analyse van woorden  Morfologisch: bedrijf, bedrijfs  Samenstellingen: vrachtwagen, wagenpark  Syntactisch: energiebesparing, besparing van energie  Semantisch: vogelgriep, bird flu, ziektes Eric Sieverts | e.sieverts@library.uu.nl | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | e.g.sieverts@hva.nl © Eric Sieverts/UU

51 Eric Sieverts | e.sieverts@library.uu.nl | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | e.g.sieverts@hva.nl thesaurus trainingsdocumenten analyse module “vinger- afdrukken” trainings module  Joop van Gent, Irion

52 Eric Sieverts | e.sieverts@library.uu.nl | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | e.g.sieverts@hva.nl thesaurus trainingsdocumenten analyse module “vinger- afdrukken” verrijking van thesaurus  Joop van Gent, Irion analyse module trainings module

53 Eric Sieverts | e.sieverts@library.uu.nl | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | e.g.sieverts@hva.nl verrijkte thesaurus nieuwe documenten analyse module “vinger- afdrukken” classificatie module verrijkte documenten  Joop van Gent, Irion

54 …alles duidelijk?

55