De vergrendelde democratie

Presentatie over: "De vergrendelde democratie"— Transcript van de presentatie:

1 De vergrendelde democratie
Hendrik Vuye Universiteit Namen FUNDP de Namur

2 Twee verhalen V-verhaal
Een aaneenschakeling van kleine en grote overwinningen F-verhaal Voortdurend versterken van de positie van de Franstaligen in de federatie België FUNDP de Namur

3 Een onmogelijke Staat 1830: de Belgische revolutie
Art. 23 Grondwet 1831 "L'emploi des langues usitées en Belgique est facultatif; il ne peut être réglé que par la loi, et seulement pour les actes de l'autorité publique et pour les affaires judiciaires" FUNDP de Namur

4 Taalvrijheid in de praktijk
Besluit Voorlopige regering 16 november 1830 en Wet 19 september 1831: alleen de in het Frans gepubliceerde wetteksten hebben rechtskracht Besluiten Voorlopige regering 16 en 27 oktober 1830: het Frans is de taal van het militair bevel Besluit Voorlopige regering16 november 1830: men mag in het Vlaams pleiten, maar dan wel uitsluitend indien alle betrokkenen -rechter, advocaten en Openbaar Ministerie- deze taal machtig waren FUNDP de Namur

5 De zaak Schoep Cass. 12 mei 1873: "… il faut que l'avocat parle, devant la juridiction qu'il a mission d'éclairer, la langue que comprennent tous ceux qui sont préposés à cette juridiction" Cass., 19 mei 1873 : "Qu'il faut … admettre que si le citoyen a incontestablement le droit de se servir, pour faire une déclaration de naissance, de l'une de ces langues, l'administration communale … doit jouir du même droit pour dresser l'acte qui constate cette déclaration" FUNDP de Namur

6 La Belgique de 1830 Charles Rogier in 1832 aan Minister Raikem: "Les premiers principes d’une bonne administration sont basés sur l’emploi exclusif d’une seule langue et il est évident que la seule langue des Belges doit être le français. Pour arriver à ce résultat, il est nécessaire que toutes les fonctions, civiles et militaires, soient confiées à des Wallons et des Luxembourgeois; de cette manière, les Flamands, privés temporairement des avantages attachés à ces emplois, seront contraint d’apprendre le français et l’on détruira ainsi peu à peu l’élément germanique en Belgique" FUNDP de Namur

7 Drie generaties taalwetten
Gelijkheidswet (1898) jaren 30: “streektaal is voertaal”, met veranderlijke taalgrens jaren 60: taalgrens met vast karakter 1967: Grondwet in het Nederlands FUNDP de Namur

8 1962-63: Taalgrens 1962: vastleggen van de taalgrens
1963: Brussel blijft beperkt tot de 19 gemeenten 4 taalgebieden FUNDP de Namur

9 BHV (art. 3 Bestuurstaalwet) Gevolgen:
Taalgrens met gaatjes BHV (art. 3 Bestuurstaalwet) Gevolgen: Oordeel Gaston Eyskens Ontstaan FDF FUNDP de Namur

10 Taalgrens is vastgelegd F-verhaal: Het is geen staatsgrens
V-verhaal: Taalgrens is vastgelegd F-verhaal: Het is geen staatsgrens "le droit des gens" staat in de Taalwetgeving ingeschreven FUNDP de Namur

11 Taalgrens zorgt deels voor pacificatie
Waar wel, waar niet … en waarom niet? "une erreur historique et géopolitique?" FUNDP de Namur

12 Eerste Staatshervorming 1970
V-verhaal Betonnering van de taalgebieden 3 cultuurgemeenschappen Brusselse agglomeratie Eerste akkoord over Brussel Onderhandelingsas FUNDP de Namur

13 Bruxelles: ville francophone
F-verhaal Bruxelles: ville francophone Les faux flamands du FDF "les entités fédérées" Gewesten of Wet Terwagne ? Bijzondere wetten FUNDP de Namur

14 Paritaire ministerraad Alarmbelprocedure: een grendel?
Hoorzitting Kamer legislatuur "Een lid (Mevr. Aelvoet) sluit zich bij laatstgenoemd standpunt aan: het luiden van de alarmbel in een periode van lopende zaken impliceert een onmid- dellijke stopzetting van de behandeling van het voor- stel" Aangenomen met 159 ja en 2 onthoudingen !!! FUNDP de Namur

15 Grendelgrondwet of niet ? Twee verliezers ? Stapelfederalisme
Besluit: Grendelgrondwet of niet ? Twee verliezers ? Stapelfederalisme FUNDP de Namur

16 1974: Steenokkerzeel – eerste dialoog van gemeenschap tot gemeenschap
Splitsing van de unitaire partijen : het Egmontpact FUNDP de Namur

17 Tweede Staatshervorming 1980
V-verhaal 3 Gemeenschappen Raad + Executieve Culturele en persoonsgebonden materies 2 Gewesten Arbitragehof FUNDP de Namur

18 Arbitragehof is paritair Een bijkomend onderhandelingsforum
F-verhaal Arbitragehof is paritair Een bijkomend onderhandelingsforum LLB – 5 oktober 2010: interview voorzitter Paul Martens "belgitude juridictionnelle" "une jurisprudence transcendentale" FUNDP de Namur

19 Belangenconflicten tussen wetgevende vergaderingen (art. 32 GWHI)
Termijn: = … ? Overlegcomité ( Alarmbel) Onevenwicht Vl: Vlaams Parlement Fr: Parlement Franse Gemeenschap, Waals Parlement, Parlement Brusselse Hoofdstedelijk Gewest, Vergadering Cocof en Parlement Duitstalige Gemeenschap FUNDP de Namur

20 Belangenconflicten tussen regeringen (art. 32 GWHI)
Tegen beslissing of ontwerp van beslissing Overlegcomite Termijn 60 dagen FUNDP de Namur

21 Besluit: Belgische rekenkunde Kamer: 88 = 62 Senaat: 41 = 29
FUNDP de Namur

22 Derde Staatshervorming 1988-89
V-verhaal Onderwijs wordt gemeenschapsbevoegdheid Brusselse Hoofdstedelijk Gewest Geen volwaardig Gewest 19 gemeenten Machtspariteit 3 gemeenschapscommissie Ordonnanties Taalgroepen, alrmbel, … FUNDP de Namur

23 "une région à part entière" Franstalige meerderheid
F-Verhaal "une région à part entière" Franstalige meerderheid Betonnering faciliteiten Communautaire pacificatiewet FUNDP de Namur

24 Vierde staatshervorming (1993)
V-verhaal Art. 1 GW: federale staat Meer bevoegdheden deelstaten Verdragen Constitutieve autonomie Rechtstreekse verkiezing deelstaatparlementen FUNDP de Namur

25 "geld voor bevoegdheden"
F-verhaal "geld voor bevoegdheden" BHV blijft gehandhaafd voor federale verkiezingen Cocof: een vierde gemeenschap !!! Parlement francophone bruxellois Ministre-président du collège de la Cocof Het evenwicht van '89 is zoek !!! FUNDP de Namur

26 Vijfde staatshervorming 2001
V-verhaal Beperkte fiscale autonomie Gewesten bevoegd voor locale besturen, landbouw en buitenlandse handel Brusselse Hoofdstedelijk Gewest 17 zetels op 89 in Parlement 5 bijkomende leden VGC – vernietigd door GwHof FUNDP de Namur

27 "geld voor bevoegdheden"
F-verhaal "geld voor bevoegdheden" Dubbele meerderheid te Brussel wordt getemperd (o.a in GGC) = verder afbouwen van machtspariteit Wat rest er nog ? Verkiezen regering, bekrachtigen ordonnanties, … FUNDP de Namur

28 En wat na 13 juni 2010 ? Twee spoken hangen boven de onderhandelingen
Het bijna-akkoord van 2005 De voorstellen Dehaene van april 2010 Opletten met de onderhandelingsas FUNDP de Namur

29 Federale Staat is vergrendeld Belang art. 35 Grondwet
Einde van de verzuiling ? FUNDP de Namur

30 Machtspariteit is bijna afgebouwd "Brusselse Vlamingen" of "Brusselse
Wat met Brussel ? Machtspariteit is bijna afgebouwd "Brusselse Vlamingen" of "Brusselse Nederlandstaligen" ? FUNDP de Namur

31 Taalwetgeving: twee maten, twee gewichten
Quid afdwingbaarheid taalwetgeving te Brussel ? FUNDP de Namur

32 Enorme diabolisering Le Soir
"Voici l’idée – elle est simple et c’est la seule qui puisse nous tirer d’affaire. Petit a : convoquer la N-VA au port d’Ostende. Et quand on dit N-VA, c’est toute la N-VA : président, vice-présidents, secrétaire général, trésorier, sénateurs, députés, élus régionaux, élus communaux, élus provinciaux, présidents des sections locales, militants, sympathisants, électeurs. Petit b : embarquer tout ça dans un cargo et l’emmener au milieu de l’Atlantique. Petit c : couler le rafiot. Et si quelqu’un a une meilleure idée, qu’il la fasse connaître" FUNDP de Namur

33 Stoorzenders ! RTL, RTBF, … VRT, VTM, … FUNDP de Namur