2 november u30 Filip Camerman Het 21e-eeuwse Antwerps

Presentatie over: "2 november u30 Filip Camerman Het 21e-eeuwse Antwerps"— Transcript van de presentatie:

1 2 november 2007 14u30 Filip Camerman Het 21e-eeuwse Antwerps

2

3 Inhoud Toepassingen Basisprincipes Antwerpse Klanken "Zuipe"
Antwerpse Spelling Antwerpse Grammatica "De man is minderwaardig" Het boek en de website

4 Toepassingen Toepassingen Waarom 21e-eeuws Antwerps? Liedjesteksten
Echt woordenboek Scenario's van TV-reeksen, films, theater Brieven, chat Namen van café's … Waarom 21e-eeuws Antwerps?

5 Toepassingen Basisprincipes Antwerpse Klanken "Zuipe" Antwerpse Spelling Antwerpse Grammatica "De man is minderwaardig" Het boek en de website

6 Basisprincipes Doelstellingen voor een standaardschrijfwijze:
Volwaardig Logisch en consistent Antwerps precies weergeven Eenvoudig leesbaar ⇒ ~ Nederlandse spelling, geen tabula rasa

7 klein Basisprincipes "klein" in het Antwerps: "klein" in het Duits:
klaajn? klaaën? klaën? "klein" in het Duits: klein "ein kleines Kind" ⇔ "aajn klaajnes Kind" klein ne kleine gast

8 Equivalente klanken ⇒ zelfde notatie
Basisprincipes Algemeen: Equivalente klanken ⇒ zelfde notatie ei/ij: tikkeneike, lawijt, shokkedijze ui: buite, kruis, ajuin aa: baard, naam

9 Basisprincipes "groot" in het Antwerps: Nieuwe notatie: oê groot?
poot? boot? Nieuwe notatie: oê groêt → groêt lawijt poêt → poêtere (valsspelen) boêt → stoêmboêt noot ⇔ goot sloot

10 Specifiek Antwerpse klanken
Basisprincipes Algemeen: Specifiek Antwerpse klanken ⇒ nieuwe notatie Nieuwe notaties: Korte klinkers: 1 letter a, e, i, … Lange klinkers: 2 letters aa, oo, ie, … Tweeklanken: 2 letters ei, ui, oê Zo weinig mogelijk accenttekens

11 Toepassingen Basisprincipes Antwerpse Klanken "Zuipe" Antwerpse Spelling Antwerpse Grammatica "De man is minderwaardig" Het boek en de website

12 Antwerpse Klanken Korte klinkers:
a : pagadder (deugniet), kazak (tas), fatse e : eps (hesp), lestes (laatste), stekskes bel, pels (vóór een l) de, ze (doffe e) i : ting (tien), litske, kind, vrind, frit o : doppe (stempelen), pollekes (handjes) u : bus, de Frut (GvA), zun (zij)

13 Antwerpse Klanken Lange klinkers: aa : baard, graaf grave
ae : Aentwaerps, graef ee : beet, jarrebees ie : nief (nieuw), bier oo : alkool, katastroof uu : vruug, bruur au / ou : vrou, agau (gauw) Open lettergrepen: grave graeve bete nieve toreke vruger vrouwe

14 Antwerpse Klanken De EU en de OE: lange eu = eu neus, keuning, preuts
korte eu = ö wörm, kösse, plöts lange oe = oe boer, snoep, knoesels korte oe = ù lùmp, ùnger ne reus ik rös ik roep gij rùpt

15 Antwerpse Klanken Tweeklanken: ei / ij : klein, wijn, lawijt
ui : ajuin, buite, schuif oê : groêt, foêr (kermis), smoêre (roken) iê : biên, vliês, liêg (laag) eê : keês, peêrd, container keês ↔ bees veêr ↔ veer (ik veêr ↔ een veer) de Meir = de Meêr

16 Antwerpse Klanken Aantal klinkers (incl. tweeklanken):
Nederlands: 17 Helpt woorden onderscheiden: hoop = oop (ik oop) of oêp (nen oêp) leer = leêr of liêr meer = meer of miêr

17 Antwerpse Klanken Medeklinkers: sh : kindshe, stiêntshe
shotte, T-shirt shauwele, shokkedijze zj : zjust, zjaloes, zjummenas (gymnastiek) h : enkel wanneer ze uitgesproken wordt nen oed, nen Ollander, een uis, mijn aend et behang, mijn geheuge

18 KATASTROOF Zuipe

19 Toepassingen Basisprincipes Antwerpse Klanken "Zuipe" Antwerpse Spelling Antwerpse Grammatica "De man is minderwaardig" Het boek en de website

20 Antwerpse Spelling Waarom spellingregels? Specifiek voor het Antwerps:
We schrijven niet altijd de klanken die we uitspreken; bvb. rugzak = [ruchsak] ⇒ spelling is niet fonetisch Specifiek voor het Antwerps: Verbindingsklanken Eindklanken Leenwoorden …

21 Antwerpse Spelling Verstemlozing na da, wa, a, meh, ni en goe
da' zal wel! [da-Sal] z → [s] wa' denkte gij? [wa-Ténktë] d → [t] a' gij ni meedoe [a-CHij] g → [ch] meh' veul plezier [mé-Feul] v → [f] da's ni' zjust [ni-SHust] zj → [sh] goe' gezee! [goe-CHëzee] Waarom? Weergeven met weglatingsteken

22 Antwerpse Spelling Ook na sommige werkwoorden: Combinaties:
gij eh' gin bloed [gij é-chin bloet] ze doe' gin klop [zë doe-chin klop] Combinaties: zij doe' da' zoê [zij doe-ta-soê] diên is ni' goe' zjust [diên is ni-choe-shust]

23 Toepassingen Basisprincipes Antwerpse Klanken "Zuipe" Antwerpse Spelling Antwerpse Grammatica "De man is minderwaardig" Het boek en de website

24 Antwerpse Grammatica Onderwerpen in het boek (verschillen met NL)
Lidwoorden Adjectieven Trappen van vergelijking Verkleinwoorden Aanwijzende voornaamwoorden Persoonlijke voornaamwoorden Werkwoorden (OTT, OVT, VD, Imperatief) … ⇒ Antwerpse grammatica is complexer

25 Antwerpse Grammatica De tussen-n in samenstellingen Nederlands:
konijn + pijp = konijnepijp boer + tore = Boerentore Nederlands: Sinds 1995: tussen-n wanneer het eerste deel een meervoud op –en heeft: "pannenkoek", "zielenpoot" Uitzonderingen: "ruggengraat" ↔ "ruggespraak" "apekool" ↔ "apenkooi" Onvrede ⇒ boycot ⇒ witte spelling

26 Antwerpse Grammatica Antwerps:
ne mierenoêp, et ziekenuis, ne zonnenoed ne kattenbak, ne mastentop, ne zonnenbril ne kattepoêt, ne pannekùk den Boerentore, ne pinnekendun een zonneblùm, de zonnebaenk Regel: de n wordt tussengevoegd wanneer het tweede deel begint met: een klinker (alle woorden) b, d of t (mannelijk enkelvoud)

27 Antwerpse Grammatica In het mannelijk enkelvoud wordt de -n enkel
toegevoegd vóór b, d, t of klinker : ne[n]: nen beer, nen tijger, nen ezel, ne wolf de[n]: den draak, den aap, de stier adjectieven: groête[n], kleine[n], ouwe[n] ne groêten beer, nen ouwen aap, ne kleine wolf bezittelijke vnw.: mijne[n], zijne[n], eure[n], … mijnen baas, euren ond, zijne frak

28 Antwerpse Grammatica da en wa veranderen naargelang volgende woord:
woord begint met d, g, v, z of zj ⇒ da' en wa' da' zal wel! – wa' godde dùng? woord begint met klinker ⇒ dad en wad dad is ni waar! - wad is da? 'em of 'er ⇒ dat en wat 'k weet dat 'em zot is – zegd is wat 'er in zit et ⇒ da-g-et en wa-g-et we gon nor uis veurda-g-et begind te regene ⇒ de speciale uitgang –[d] van da[d] en wa[d]

29 Antwerpse Grammatica Ook na werkwoorden: bvb. ij ee[d] en gij doe[d]
woord begint met d, g, v, z of zj ⇒ ee' en doe' ij ee' gin geld – gij doe' zjust niks woord begint met klinker ⇒ eed en doed ij eed ons niks gevraagd – gij doed alles aenders 'em of 'er ⇒ eet en doet ij eet 'er genùg van – ge doet 'em wad aan et ⇒ ee-g-et en doe-g-et a ee-g-et vergete – ge doe-g-et goe! normaal geval: ij ee pech – gij doe ni mee

30 KATASTROOF De man is minderwaardig

31 Toepassingen Basisprincipes Antwerpse Klanken "Zuipe" Antwerpse Spelling Antwerpse Grammatica "De man is minderwaardig" Het boek en de website

32 "Antwerps schrijven" I. Antwerpse Klanken II. Antwerpse Spelling
III. Antwerpse Grammatica IV. Antwerpse Teksten

33 "Antwerps schrijven" Liedjesteksten
Katastroof De Strangers Wannes Van de Velde Hugo Matthysen a.k.a. Clement Peerens Axl Peleman Gedichten van Hugo Claus en Tom Lanoye Dialogen uit Matroesjka's Passage uit boek van Felix Timmermans 60 Antwerpse uitdrukkingen

34

35 www.antwerps.be Inhoud Toekomstplannen
Alle voorbeelden beluisteren (mp3) Woordenlijst Antwerpse Spelling (samenvatting) Toekomstplannen Collectie Antwerpse teksten Echt Antwerps woordenboek Tweetalig Antwerps / Nederlands

36 The End

37 uitg. DeVries-Brouwers
16:00-18:00 Stand 432 uitg. DeVries-Brouwers

38