Bestuurlijke handhaving en aansprakelijkheid Prof.mr. G.T.J.M. Jurgens 18 april 2012.

Presentatie over: "Bestuurlijke handhaving en aansprakelijkheid Prof.mr. G.T.J.M. Jurgens 18 april 2012."— Transcript van de presentatie:

1 Bestuurlijke handhaving en aansprakelijkheid Prof.mr. G.T.J.M. Jurgens 18 april 2012

2 “Gij had beter toezicht moeten houden!”

3 Discussie Argumenten voor aansprakelijkheid Argumenten tegen aansprakelijkheid

4 Welke rechter gaat over de aansprakelijkheid van de overheid bij gebrekkig handhaving?

5 Bestuurlijke handhaving Het uitoefenen van toezicht Het opleggen van sancties, bijv. -Last onder bestuursdwang -Last onder dwangsom -Intrekking vergunning -Bestuurlijke boete

6 Beginselplicht tot handhaving Uitgangspunt: bestuur dient sanctie op te leggen bij overtreding, tenzij sprake is van - concreet zicht op legalisatie (NB: dit is iets anders dan concreet zicht op beëindiging van de overtreding) - onevenredigheid bij handhaving - strijd met het gelijkheidsbeginsel

7 Reikwijdte beginselplicht? Ook voor toezicht? Ook voor bestraffende sancties? Ook voor tenuitvoerlegging van sancties?

8 Precisering beginselplicht Indien bestuur een redelijk handhavingsbeleid voert met bijv. een stappenplan, dan dient het zich aan dit beleid te houden. Dus: eerst waarschuwen conform het beleid, maar dan wel doorpakken!

9 Vereisten voor aansprakelijkheid Onrechtmatigheid Relativiteit Causaal verband Toerekening Schade

10 Onrechtmatigheid Leer van de formele rechtskracht: niet vernietigd besluit = rechtmatig Is er aanleiding tot nuancering? Burgerlijke rechter moet soms een zelfstandig oordeel geven over onrechtmatigheid van niet-optreden: m.i. slechts als het niet opportuun is om een handhavingsbesluit uit te lokken (bijv. Enschede, CMI-brand)

11 Casuïstische benadering t.a.v onrechtmatigheid CMI-zaak (Hof Den Haag 22 maart 2011 ): weliswaar beleidsvrijheid, maar acuut en ernstig gevaar & aanmerkelijke kans op ernstige schade maakten dat overheidsoptreden i.c. niet voortvarend en dwingend genoeg was Enschede-zaak (Hof Den Haag 24 augustus 2010) : geen handhavingsverzoek of klachten; gesprekken over bedrijfsverplaatsing; relatie overtredingen – gevolgen: bestuur hoefde risico van massa-explosie niet te kennen

12 Relativiteit Beoogde de norm die tot aannemen van onrechtmatigheid leidt de gelaedeerde te beschermen tegen de geleden schade? Onderscheid: -De te handhaven norm (bijv. Wabo) -De norm die het bestuur noopt tot optreden (bijv. art. 3:2 en 3:4 Awb) Rechters lijken die aspecten met elkaar te vereenzelvigen

13 Causaliteit Is de schade het gevolg van het niet optreden door het bestuur? Uitgangspunt: niet-optreden is mede- oorzaak > hoofdelijke aansprakelijkheid Mogelijke argumenten contra: -handhavend optreden zou schade niet verhinderd hebben (St.Willebrord, HR 16 juni 2000) -secundair karakter van de fout aan overheidszijde

14 Uitdijende overheidsaansprakelijkheid?

15