Sexualiteit en intimiteit

Sexualiteit en intimiteit
Handouts 8 maart 2013 Sexualiteit en intimiteit

Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten...
Handouts 8 maart 2013 Programma Inleiding/doel Onderwerpen Fysiologische en psychologische oorzaken Voorkomen van problemen Instrumenten Bespreekbaar maken 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 2

Handouts Handouts 8 maart 2013 8 maart 2013 Inleiding Seksualiteit belangrijk voor de kwaliteit van leven, Fundamenteel recht en onderdeel van de algemene gezondheid, Seksualiteit is een centraal aspect in het leven van mensen, Omvat seks, genderidentiteit en rollen, seksuele geaardheid, erotiek, plezier, intimiteit en reproductie, Beleefd en uitgedrukt in gedachten, fantasieën, verlangens, overtuigingen, attitudes, waarden, gedrag, praktijken, rollen en relaties WHO definitie seksualiteit. 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 3 3

Handouts Handouts 8 maart 2013 8 maart 2013 Definitie seksualiteit WHO Seksualiteit is een centraal aspect in het leven van mensen in hun leven Omvat seks, genderidentiteit en rollen, seksuele geaardheid, erotiek, plezier, intimiteit en reproductie. Seksualiteit wordt beleefd en uitgedrukt in gedachten, fantasieën, verlangens, overtuigingen, attitudes, waarden, gedrag, praktijken, rollen en relaties. 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 4 4

Handouts 8 maart 2013 Seksuele responscyclus: In de tweede helft van de vorige eeuw is onder andere door Masters en Johnson veel onderzoek gedaan naar het verloop van de seksuele activiteit. Zij hebben ontdekt dat de seksuele activiteit volgens een min of meer vast schema verloopt (de seksuele responscyclus). De fasen van de seksuele responscyclus worden bepaald door de mate van seksuele opwinding en de reactie van het lichaam daarbij 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten...

Handouts Handouts 8 maart 2013 8 maart 2013 Deelgebieden onderzocht Relatie tussen seksualiteit en nierziekte. Samenhang tussen seksuele problemen en de dialyse. Seksualiteit na een niertransplantatie. Communicatie met behandelaars. 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 6 6

Handouts 8 maart 2013 Visie Belangrijk dat behandelaars begrijpen welke zorgen en problemen patiënten ervaren. Belangrijk is dat verpleegkundigen en maatschappelijk werkers inzicht ontwikkelen in zowel kennis als vaardigheden op het gebied van seksualiteit en intimiteit. 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 7

Handouts Handouts 8 maart 2013 8 maart 2013 Literatuuranalyse 17 wetenschappelijke artikelen dialysebehandeling na een niertransplantatie t.a.v. seksualiteit en vergeleken qua opzet, methode, conclusies naar seksualiteit, Meest kwantitatieve studies gevonden, Één kwalitatieve casestudy Eén Nederlandse studie naar seksualiteit (Diemont, et al., 2000). Veel studies kwaliteit van leven maar veel minder studies naar seksualiteit, als onderdeel van kwaliteit van leven. 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 8 8

Handouts 8 maart 2013 Wetenschappelijke literatuur Uit vergelijkende studies tussen patiënten die dialyseren en getransplanteerden: Seksuele problemen komen voor bij 60-75% patiënten die een dialysebehandeling kregen en bij ongeveer 50% van de patiënten na een transplantatie 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 9

Handouts 8 maart 2013 Seksualiteit en chronische nierziekte Chronische nierinsufficiëntie heeft een negatieve invloed op het seksueel functioneren en de kwaliteit van leven 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 10

Handouts Handouts 8 maart 2013 8 maart 2013 Begrippen probleem en dysfunctie Seksueel probleem weerspiegelt hoe iemand zelf zijn seksuele functie evalueert. Seksuele dysfunctie wanneer iemand een probleem heeft tijdens één van de verschillende fasen van de seksuele respons cyclus: Levenslang type - indien de seksuele dysfunctie vanaf het begin van het seksuele functioneren aanwezig is geweest. Verworven type - indien de seksuele dysfunctie ontstaat na een periode van normaal functioneren 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 11 11

Handouts Handouts 8 maart 2013 8 maart 2013 Etiologische factoren dysfunctie Psychische faktoren: psychische factoren de hoofdrol te spelen bij het begin, ernst, verergering of in stand houden van de seksuele dysfunctie en een somatische aandoening en middelen geen rol spelen in de etiologie van de seksuele dysfunctie. Combinatie psychische- somatische factoren 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 12 12

Handouts Handouts 8 maart 2013 8 maart 2013 Fysiologische oorzaken endocriene (hormonaal) stoornissen medische complicaties: bloedarmoede, stoornissen in de calcium- en fosfaat huishouding vermoeidheid en verminderd welbevinden een verlaagd testosteron optreden en een verhoogd prolactine (hormoon van hypofyse) gehalte. 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 13 13

Handouts Handouts 8 maart 2013 8 maart 2013 Wetenschappelijke literatuur Stewart Amerikaanse studie HD aan de hand van 4 onderverdelingen: fysiologisch, zelfbeeld, rollen onderlinge afhankelijkheid van hemodialyse 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 14 14

Handouts Handouts 8 maart 2013 8 maart 2013 Nederlandse studie 2000 HD/PD 208 respondenten (HD) 62% van de mannen 75% van de vrouwen dat er sprake was van een seksueel probleem. 192 respondenten (PD) 69.8% van de mannen, 66.7% van de vrouwen seksuele problemen 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 15 15

Handouts Handouts 8 maart 2013 8 maart 2013 Turkse studie onder vrouwen Basok 106 vrouwen; 21 Predialyse 21 Peritoneaal dialyse 25 Hemodialyse 20 Transplantatie 20 Kontrole groep 21 Predia,21PD,25 HD,20 TX. EN 20 KONTROLE PATIENTEN. Het is een multidemensionale zelfrapportagevragenlijst voor de beoordeling van het seksueel functioneren bij vrouwen. Het bestaat uit 17 items die de mate van seksueel verlangen, opwinding, vochtigheid, orgasme, tevredenheid en geniale pijn in kaart brengen. 81% van de Predia groep was sprake van seksuele problemen, 66.7% in de PD groep en 75% in de HD groep en 50% in de TX groep. 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 16 16

Handouts Handouts 8 maart 2013 8 maart 2013 Italiaanse studie onder vrouwen 39 respondenten (18-45 jaar) Studieduur FSFI en BDI Tijdens dialyse tenminste 6 mnd en na tx Female sexual Function Index: zelfrapportagevragenlijst voor de beoordeling van het seksueel functioneren bij vrouwen. Het bestaat uit 17 items die de mate van seksueel verlangen, opwinding, vochtigheid, orgasme, tevredenheid en geniale pijn in kaart brengen. Beck depression inventory: meet symptomen van een depressie (korte zelfrapportagevragenlijst voor het meten van de algehele ernst van een depressie 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 17 17

Handouts Handouts 8 maart 2013 8 maart 2013 Filocamo, et al., 2009 N=58 vrouwen tussen jaar die hemodialysebehandeling hadden gehad gevolgd door een niertransplantatie. 74% menstruatiestoornissen tijdens dialyse 45% menstruatiestoornissen na transplantatie (P <0,001). 41% actief seksueel leven tijdens dialyse. 88% getransplanteerde patiënten hadden een actief seksleven Female Sexual Function Index (FSFI) en de Beck Depression Inventory (BDI) vragenlijst gedurende de dialyse en na 12 maanden na transplantatie. Tevens een urogenitaal onderzoek en een hormoon profile determination. FSFI= Female Sexual Function Index is een multidimensionale zelfrapportagevragenlijst voor het beoordelen van het seksueel functioneren bij vrouwen. Naast de totaalscore worden zes sub schalen onderscheiden: seksueel verlangen, seksuele opwinding, lubricatie, orgasme, seksuele bevrediging en pijn tijdens seks. De lijst bestaat uit 19 vragen waar op een 5 punts schaal de mate van seksuele opwinding of seksuele activiteit gedurende de afgelopen 4 weken wordt beoordeeld. Beck Depression Inventory (BDI) meet de ernst van de symptomen van depressie en ernst in een vragenlijst met 21 vragen. Deze vragenlijst heeft drie dimensies: cognitief (7 items), somatisch (9 items) en affectief (5 items). 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 18 18

Handouts Handouts 8 maart 2013 8 maart 2013 El- Bahnasay, et al., 2004 N=400 mannen. Vragenlijst IIEF werd gebruikt en daarnaast medische klinische en laboratorium onderzoeken. 43,5% seksueel actieve mannen 87,5% was hetzelfde gebleven voor en na transplantatie mbt erectie functie 43,5% verbetering na een niertransplantatie 12,5% verslechtering na transplantatie IIEF-5 International Index of Erectile Function is een veel gebruikte, multidimensionale zelf rapportage instrument voor de evaluatie van de mannelijke seksuele functie. Erectiele dysfunctie (ED) en voor diagnostische evaluatie van ernst ED ernst. Het IIEF bestaat uit 15 vragen over 5 domeinen: erectiele functie, functioneren van orgasmen, seksueel verlangen, tevredenheid met seksuele gemeenschap en algemene tevredenheid. De vragen hebben 5/6 antwoordmogelijkheden, variërend van geen activiteit tot altijd. /de minimale score is 5 punten, de maximale score is 75 punten, waarbij geldt: hoe hoger de score des te beter de erectiele functie. 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 19 19

Handouts Handouts 8 maart 2013 8 maart 2013 Interventies Vragenlijsten meerdere malen afnemen Bewust te zijn en comfortabel met je eigen seksualiteit In staat bent om in te schatten en een pat. kunt helpen Interventies richten op verbetering van het zelfbeeld/zelfvertrouwen en kwaliteit van leven. Goede zorgrelatie te hebben en een dialoog te hebben Open vragen te stellen over lichaamsbeeld en seksualiteit sinds de start van de dialyse. Actief luisteren naar angsten van de pat en zorgen in een atmosfeer die vertrouwelijk en comfortabel is. Respect voor de opvattingen, overtuigingen en waarden. Belangrijk is om te bedenken dat bijv. de ASEX meerdere malen afgenomen moet worden omdat veranderingen kan geven tijdens de dialyseperiode. Tevens dat het belangrijk is om ervan bewust te zijn en comfortabel met je eigen seksualiteit voordat je instaat bent om in te schatten en een pat. kunt helpen. Interventies richten op verbetering van het zelfbeeld/zelfvertrouwen en kwaliteit van leven. Essentieel om een goede zorgrelatie te hebben en een dialoog te hebben en open vragen te stellen over lichaamsbeeld en seksualiteit sinds de start van de dialyse. Actief luisteren naar angsten van de pat en zorgen in een atmosfeer die vertrouwelijk en comfortabel is. Het is belangrijk dat je respect hebt voor de opvattingen van de pat. over zijn overtuigingen en waarden. 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 20 20

Handouts Handouts 8 maart 2013 8 maart 2013 Interventies seksualiteit PLISSIT FIAT BLISS BETTER PLISSIT: ANNON ontwikkelde in 1976 een model ter interventie van seksuele problemen. Het PLISSIT model. PLISSIT staat voor 4 interventiestappen. Dit model kan gebruikt worden om in te schatten hoe intens de interventie voor seksuele problemen dient te zijn. Permission: geeft men de individuele permissie dat seksuele zorgen ook mogelijk zijn in het kader van de nierfunctiestoornis en/of dialyse. Open vragen zijn hierbij aangewezen. Veel mensen ervaren veranderingen in de intieme relatie met hun parnter door de nierziekte of dialyse. Hebt u dit ook ervaren. Op die manier wordt er gestreefd naar een open communicatie en wordt de ernst van het probleem onderkend. Met limited information geeft men beperkte informatie over nierziekte en seksualiteit en de impact op het seksueel functioneren. Per gesprek kleine hoeveelheid info geven. Mythes en misvattingen kun je corrigeren. Specific suggestions doelt men op lubrificerende middelen, gedragsoefeningen, bij vermoeidheid moment van vrijen te veranderen of bij pijn 1 uur van tevoren een pijnstiller ed. Intensive therapie> verwijzing naar een seksuoloog. Het FIAT model van Hengeveld (1999) is de Nederlandse vertaling. Ga ik uitleggen, evenals bliss. Better: 2004 volgens Mick is Bring up: breng seksualiteit ter sprake. Explain: het is belangrijk seksualiteit te bespreken aangezien het voor velen bijdraagt tot levenskwaliteit Tell: vertel patiënten welke hulpbronnen beschikbaar zijn en begeleid hen in hun zoektocht (boekje mieke wijnands) Timing: vergemakkelijk het overleg en verschaf gepaste nodige informatie aan pat en partner Educatie: licht pat en partner in over de eventuele veranderingen in de seksuele responscyclus en bijwerkingen die de respons kunnen aantasten. Record: schrijf anamnese, interventies en de resultaten ervan op in het dossier. 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 21 21

Handouts Handouts 8 maart 2013 8 maart 2013 FIAT model Vier fasen: Fiatteren Informeren Adviseren Therapie geven Fiatteren staat voor het gevan van toestemming om over seksualiteit te praten. Err kan expliciet gevraagd worden om toestemming om erover te praten. Gewezen moet worden op de reden van het gesprek, zoals het ontstaan van mogelijke gezondheidsproblemen die samenhangen met de ziekte of de behandeling. De verpleegkundige laat hierbij merken dat dit een normaal gespreksonderwerp is. De pat moet het gevoelg krijgen dat er oprechte interesse is. Dit kun je bereiken door goed naar de pati te luisteren en volledige aandacht te geven. Informeren: informatie geven over mogelijke behandelingen en alternatieven. Je geeft eerlijke en volledige informatie, maar bent ook hoopvol. Je legt uit waarom een probleem kan ontstaan. Adviseren; Specifieke suggesties of adviezen geven over bepaalde oefeningen, houdingen tijdens het vrijen, alternatieven voor de coitus, leefregels en hygiene. Therapie geven. Bij specifieke seksuologische problemen kan verwezen worden naar specialistische hulp. Leg uit wat de reden is van de doorverwizing en laat de pat de keus of hij hier iets mee doet. Voor fase adviseren en therapie geven ben je niet geschoold dus die bij dei fasen pat. Doorverwijzen. 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 22 22

Handouts 8 maart 2013 BLISSS communicatiemodel B: Breng het onderwerp op passende wijze ter sprake Luister naar de Individuele ervaringen S: Steun de cliënt(en), toon begrip S: Stimuleer communicatie tussen partners S: Serveer persoonlijk advies en informatie; verwijs zo nodig op passende wijze door 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 23

Handouts 8 maart 2013 Aangrijpingspunt BLISSS Het ondersteunen van mensen in alle domeinen om hun (seksuele) kwaliteit van leven te verbeteren. Seksuele functie Seksuele identiteit Seksuele relatie 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 24

Handouts 8 maart 2013 Voorwaarden voor succesvolle toepassing van BLISSS Vertrouwensband, veilig klimaat creëren Goede timing / opbouw / dosering Vrijuit gevoelige onderwerpen kunnen bespreken 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 25

Handouts 8 maart 2013 Het erkennen van de cliënt als de expert wat betreft het leven en wat voor hem / haar kwaliteit van leven is. Een cliënt gecentreerde houding die zich richt op ondersteuning en niet (alleen) op het vinden van oplossingen 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 26

Handouts 8 maart 2013 Teambenadering: Stepped Skills Bepaal als team dat seksualiteit en intimiteit relevante onderwerpen zijn die aandacht verdienen. Bepaal welke teamleden BLISSSer zijn; de rest is Spotter 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 27

Handouts 8 maart 2013 Spotters & BLISSSers Spotters signaleren vragen / problemen voor de BLISSSers die aan de hand van het BLISSS model met patiënt en partner het gesprek over seksualiteit en intimiteit aangaan 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 28

Handouts Handouts 8 maart 2013 8 maart 2013 Stepped Skills Met behulp van duidelijke en complementaire teamrollen kan recht worden gedaan aan veranderingen op gebied van seksuele functie, seksuele identiteit en seksuele relatie. Teamleden hebben training nodig om de bij hun rol passende competenties te ontwikkelen 8 maart 2013 8 maart 2013 Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... Dit aanpassen via Beeld - Kopteksten en Voetteksten... 29 29

Sexualiteit en intimiteit

Verwante presentaties

Presentatie over: "Sexualiteit en intimiteit"— Transcript van de presentatie:

Verwante presentaties

Over het project

Feedback

Inloggen

Inloggen via een sociaal netwerk:

Sexualiteit en intimiteit

Verwante presentaties

Presentatie over: "Sexualiteit en intimiteit"— Transcript van de presentatie:

Verwante presentaties

Over het project

Feedback