Maatwerkdecreet in uitvoering Sectoranalyse Recyclage

Presentatie over: "Maatwerkdecreet in uitvoering Sectoranalyse Recyclage"— Transcript van de presentatie:

1 Maatwerkdecreet in uitvoering Sectoranalyse Recyclage
September 2014 © Deloitte Belgium

2 Doel van de sectoranalyse
Het doel van deze sectoranalyse is om een generiek overzicht geven van de recyclagesector, incl. evolutie van de sector, algemene trends, groeipotentieel, waardeketen, belangrijke spelers Concreet zal er binnen deze sectoranalyse worden gefocust op de wisselwerking tussen de Sociale Economie en de recyclagesector. Een antwoord op de volgende vragen zal geformuleerd worden: Waar in de waardeketen zit er potentieel voor maatwerkbedrijven? Hoe kunnen potentiële activiteiten georganiseerd worden? Welke spelers kunnen partners zijn? Welke bedrijven zijn actief in de sector (concrete aanknopingspunten)? Bestaan er voorbeelden van samenwerkingen tussen sociale economie en deze sector? © Deloitte Belgium

3 Inhoudsopgave Sectoroverzicht 4
Een overzicht van de Belgische markt Het type spelers op de Belgische markt Belangrijke speerpunten in de Belgische markt en de rol van de sociale economie 7 Onderzoek op de markt toont de verschillende activiteiten in recyclage aan 8 Recyclage van AEEA Recyclage van glas Recyclage van gevaarlijk afval Recyclage van papier & karton Recyclage van hout & houtafval Recyclage van bouw & sloopafval Recyclage van huishoudelijk restafval Recyclage en verwerking van productie afval en defecte producten 21 Kleine niches in recyclagesector Potentieel voor sociale economie in recyclagesector Onze conclusie van het marketpotentieel voor de sociale economie 25 © Deloitte Belgium

4 Een overzicht van de Belgische markt
Sectoroverzicht Een overzicht van de Belgische markt Na een sterke groei in de afgelopen decennia betreffende de inzameling en verwerking van afval is er een stagnatie in recyclagehoeveelheden op te merken in de laatste jaren (afhankelijk van het type afval). Bron: FODEconomie - Evolutie recyclage verpakkingsafval (glas, PMD, papier/karton, hout, andere) in België Echter wordt van het totaal geproduceerde verpakkingsafval reeds significant veel gerecycleerd Verhouding aantal geproduceerd verpakkingsafval / aantal gerecycleerd verpakkingsafval in België Bron: FODEconomie - © Deloitte Belgium

5 Een overzicht van de Belgische markt
Sectoroverzicht Een overzicht van de Belgische markt Ook bij algemeen gemeentelijk restafval (opgehaald via gemeentelijke ophaaldiensten / intercommunales) is er een stagnatie in recyclage van afval op te merken in de laatste jaren. Bron: FODEconomie - © Deloitte Belgium

6 Het type spelers op de Belgische markt
Sectoroverzicht Het type spelers op de Belgische markt Afhankelijk van het product zijn er een reeks operatoren actief in afvalophaling en verwerking, recyclage. Recyclage via ophaaldiensten (intercommunales of gemeentelijke ophaaldiensten). Recyclage via containerparken. Ophaling via supermarkten, ontpakkers, etc. (vb. batterijen). Private afvalverwerkers (vb. SITA, Van Gansewinkel, Gielen). © Deloitte Belgium

7 Mogelijke opportuniteiten voor sociale economie
Sectoroverzicht Belangrijke speerpunten in de Belgische markt * en de rol van de sociale economie Een kwalitatieve inzamelingsproces voor burgers m.b.t. PMD afval residupercentage in de PMD-zakken verminderen. netheid van glasbolsites verbeteren. Aanmoedigen van buitenhuis sorteren Sorteerverplichting voor bedrijven. Sorteerinitiatieven aanmoedigen bij andere organisaties (vb. scholen, gemeentelijke sportcentra). * Bron: Jaarverslag FostPlus 2013 Mogelijke opportuniteiten voor sociale economie © Deloitte Belgium

8 Sectoroverzicht Onderzoek op de markt toont de verschillende activiteiten in recyclage aan elektrische en elektronische apparaten (AEEA) Glas Gevaarljk afval Papier & karton Hout & houtafval Bouw & sloopafval Huishoudelijk & restafval Productieafval / defecte producten Andere niches © Deloitte Belgium

9 Sectoroverzicht Recyclage van AEEA
elektrische en elektronische apparaten (AEEA) Glas Gevaarljk afval Proces in een notendop: 3 grote stromen Recupel stroom Proferssionele verwerkingsbedrijven en elektronica producenten Andere bedrijven met eigen afvalpreventie & afvalbeheer plan Spelers op de markt: Recupel, professionele verwerkingsbedrijven, service providers inzake recyclage Potentieel voor een maatwerkbedrijf: JA Vooral opportuniteit in onderaanneming voor verwerkingsbedrijven: uitvoeren van manuele taken Opportuniteit in duurzame samenwerking met producent voor recuperatie producten (zoals IMIR & Telenet case) Op LT: aansluiten bij Recupel Papier & karton Hout & houtafval Bouw & sloopafval Huishoudelijk & restafval Productieafval / defecte producten Andere niches © Deloitte Belgium

10 Recyclage van AEEA We maken een onderscheid tussen 4 belangrijke stromen in de AEEA recyclage sector. Particulieren Professioneel Recupel Telecom / multimedia bedrijven Individueel afvalpreventie en afvalbeheer plan Professionele verwerkings-bedrijven Recyclage AEEA © Deloitte Belgium

11 Recyclage van AEEA Recupel stromen Sortering & sampling Ophaling
Value Chain Ophaling Sortering & sampling Manuele verwerking Hergebruik Demonteren en depollueren Huidige marktsituatie / spelers Containerparken Elektrowinkels Hergebruikwinkels Overlegstations Verwerkingsbedrijven Via 31 Hergebruikscentra in Vlaanderen: Organisatie in Vlaanderen: Komosie Afvoeren en verwerking gebeurt per fractie Tenders die Recupel afsluit met verwerkingsbedrijven. Potentieel voor Sociale economie Recupel partner inzamelaar Sorteren van AEEA alvorens verwerking: Momenteel is dit in handen van verwerkingsbedrijf GALLOO die reeds nauw en langdurig samenwerkt met een BW. Herstellen van AEEA en grading services Momenteel beschikken 16 van de 31 hergebruikcentra over een eigen herstelplaats, de andere hergebruikcentra werken ook steeds met deze herstelplaatsen. Beperkte aanvoer van herstelbaar en herbruikbaar AEEA Strengere regelgeving van OVAM in de toekomst naar hersteldiensten toe (proces matig en productmatig) Demontage van bepaalde fracties Te veel criteria om charter verwerker te worden van Recupel: in het bezit van een ISO certificaat en voldoen aan WEEELABEX-standaarden dient te beschikken over voldoende en flexibele verwerkingscapaciteit en dient desgevallend de nodige initiatieven te nemen om deze capaciteit te verhogen Demontage en depollutie In handen van verwerkingsbedrijf GALLOO. Depollutie vaak door invoegbedrijven in onder-aanneming Sampling: Recupel voert steekproeven uit bij charter verwerkers Momenteel is dit volledig in handen van Revam (Vlaanderen) en Hautes Ardennes (Wallonië), © Deloitte Belgium 11

12 Recyclage van AEEA Andere kanalen: telecomproviders & private recyclage & verwerkingsbedrijven Value Chain Ophaling Sortering & sampling Manuele verwerking Hergebruik Demonteren en depollueren Huidige marktsituatie / spelers Telecom bedrijven, multimedia bedrijven Private recyclage bedrijven vb. eRecyclingCorps, Zone impact, etc. in opdracht van telecom / multimediabedrijf. Recylage en verwerkingsbedrijven BW/SW’s Via samenwerking met een van de recyclage of verwerkingsbedrijven Via samenwerking met een van de recyclage of verwerkingsbedrijven Invoegbedrijven Ophaling: Apparaten worden meegenomen door techniekers bij vervanging, Apparaten worden binnengebracht door particulieren in telecomwinkels of komen in de Recupel stroom terecht via de andere kanalen. Sorteren van AEEA alvorens verwerking Per product Herbruikbaar / niet herbruikbaar Grading services Herstellen van AEEA en andere diensten in het kader van klaarmaken voor herverkoop Demontage van bepaalde fracties in onderaanneming voor professioneel verwerkingsbedrijf Potentieel voor Sociale economie Sampling: Vraag van bestaande verwerkingsbedrijven naar externe sampling diensten ter controle. © Deloitte Belgium

13 Recyclage van AEEA voor bedrijven
Individueel afvalpreventie en afvalbeheer plan Value Chain Ophaling Sortering Manuele verwerking Hergebruik Demonteren en depollueren Huidige marktsituatie / spelers Afvalbeheer en preventieplan is bij vele multinationals georganiseerd op multinationaal niveau (geen lokale beslissingsbevoegdheid). De goederen worden opgehaald in alle lokale filialen en in Centraal en Oost-Europa verwerkt. Bedrijven met lokaal afvalbeheer plan werken met professionele verwerkingsbedrijven die een totaalpakket aanbieden. Deze verwerkingsbedrijven bieden een prijs per kilogram aan naargelang producten en product categorieën. Zij kopen als het ware de oude toestellen op en verkopen op hun beurt de gerecupereerde materialen (metalen, etc.) Belangrijk in het kiezen van een verwerker-partner De verwerker moet een totaaloplossing kunnen aanbieden: ophaling, sortering, depolluatie en demontage, rapportering, verkoop van restmaterialen, etc. De onderneming moet rapporteren via bepaalde standaarden naar OVAM, deze rapportage moet kunnen voorzien worden door de verwerker. Na marktonderzoek blijkt dat er bij de bedrijven die vandaag de dag een eigen afvalbeheer en preventieplan hebben weinig interesse is in een rechtstreekse samenwerking met beschutte werkplaatsen. Wel zien zij opportuniteiten in onderaanneming bij verwerkingsbedrijven voor de recuperatie van bepaalde onderdelen (vb. chips, geheugenkaarten) en taken die niet automatisch kan gebeuren. Potentieel voor Sociale economie © Deloitte Belgium

14 Voorbeeld van succesvolle samenwerking in de sector
Telenet & BW IMSIR werken al 10 jaar samen voor recyclage en recuperatie van modems en Digiboxen. De kaarten uit de Digibox worden voor Telenet ook gerecupereerd. Telenet betaalt immers licenties voor de technologie in de kaarten. En zo kan Telenet behoorlijk wat licentiegelden recupereren. Eerste sortering door BW: uitpakken van toestellen + Kabels, snoeren, plastic en karton gaan meteen naar de recyclage. De toestellen zelf worden apart gehouden voor de volgende stap. Voedingen en toebehoren worden ook gerecupereerd: deze worden getest en klaargemaakt voor hergebruik. Value Chain Ophaling Sortering & sampling Manuele verwerking Hergebruik Demonteren en depollueren Telenet ontvangt defecte toestellen via techniekers, via verkooppunten De toestellen komen ongesorteerd de werkplaats binnen. Administratieve verwerking: elk binnengekomen toestel moet geregistreerd worden Modems: Testen van alle modems, De gedetailleerde testresultaten worden vanzelf naar Telenet verstuurd. Verwerking van diegene die nog bestemd zijn voor hergebruik; poetsen en opnieuw folie over doen. Sorteren van Digicorders Sorteren voor hergebruik of niet op basis van leeftijd Hergebruiksklaar maken: update van de firmware & testen van de toestellen, oppoetsen en opnieuw folie over doen. © Deloitte Belgium

15 Sectoroverzicht Recyclage van glas
elektrische en elektronische apparaten (AEEA) Glas Gevaarljk afval Proces in een notendop: Ophaling bij bedrijven, containerparken, inzamelpunten Sorteren van verschillende types glas Klaarmaken voor verwerking: vb. verwijderen van schroefdoppen Smelten van glas in ovens Verkoop grondstoffen in industrie Spelers op de markt: Professionele afvalverwerkers (van Gansewinkel, …) Potentieel voor een maatwerkbedrijf: JA Overnemen van manuele activiteiten van afvalverwerkers, op locatie. Geen schadelijke stoffen te verwerken Eenvoudig manueel werk Beperkte investering in machines, vergunningen, etc. Papier & karton Hout & houtafval Bouw & sloopafval Huishoudelijk & restafval Productieafval / defecte producten Andere niches © Deloitte Belgium

16 Recyclage van gevaarlijk afval
Sectoroverzicht Recyclage van gevaarlijk afval elektrische en elektronische apparaten (AEEA) Glas Gevaarljk afval Proces in een notendop: Ophaling van gevaarlijk afval Destillatie van gevaarlijk afval Doorverkoop van sommige (brandbare) stoffen aan industrie Recuperatie materialen en grondstoffen (baterijen) en verkoop aan producent. Verbranden van rest. Spelers op de markt: Professionele afvalverwerkers (van Gansewinkel, …) Potentieel voor een maatwerkbedrijf: NEE In onderaanneming voor grote verwerkingsbedrijven maar: Beperkt manueel werk Gevaarlijke stoffen Complex werk (depollutie) Hoge investeringen in machines, kwaliteit, veiligheid, etc. Papier & karton Hout & houtafval Bouw & sloopafval Huishoudelijk & restafval Productieafval / defecte producten Andere niches © Deloitte Belgium

17 Recyclage van papier & karton
Sectoroverzicht Recyclage van papier & karton elektrische en elektronische apparaten (AEEA) Glas Gevaarljk afval Proces in een notendop: Ophaling van papier bij bedrijven, containerparken, particulieren Handmatig & automatisch sorteren van papiersoorten (krantenpapier, karton, etc.) Persen van papier voor hergebruik Levering aan producenten Spelers op de markt: Professionele afvalverwerkers (van Gansewinkel, …) Potentieel voor een maatwerkbedrijf: JA In onderaanneming voor grote verwerkingsbedrijven: manueel werk in sorteren Geen gevaarlijke stoffen Geen complex werk Beperkte investeringen Papier & karton Hout & houtafval Bouw & sloopafval Huishoudelijk & restafval Productieafval / defecte producten Andere niches © Deloitte Belgium

18 Recyclage van hout & houtafval
Sectoroverzicht Recyclage van hout & houtafval Proces in een notendop: Ophaling van hout bij bedrijven, containerparken, groendiensten, etc. Sorteren en classificeren van houtsoorten A=schrijnwerkerij en spaanplaten, tot C= afval voor energieproductie Automatische verwerking: persen, versnippering, etc. Verkoop van grondstoffen Spelers op de markt: Professionele afvalverwerkers (van Gansewinkel, …) Nichebedrijven die zelf verwerken tot producten Potentieel voor een maatwerkbedrijf: JA In onderaanneming voor grote verwerkingsbedrijven: manueel werk in sorteren Geen gevaarlijke stoffen Geen complex werk Beperkte investeringen Zwaar werk Rechtstreeks aanbod naar omliggende bedrijven toe (vb. recuperatie pallets) Verkoop grondstoffen elektrische en elektronische apparaten (AEEA) Glas Gevaarljk afval Papier & karton Hout & houtafval Bouw & sloopafval Huishoudelijk & restafval Productieafval / defecte producten Andere niches © Deloitte Belgium

19 Recyclage van bouw & sloopafval
Sectoroverzicht Recyclage van bouw & sloopafval Proces in een notendop: Ontruiming / afbraak van bouwwerven Ophaling containers Sorteren van bouwafval Verwijderen papier & plastic Puin breken (verwerking tot granulaat/zand) Recuperatie metaal,staal, koper, ijzer, … Spelers op de markt: Professionele afvalverwerkers (van Gansewinkel, …) Gespecialiseerde firma's voor verwerking bouw en sloopafval Potentieel voor een maatwerkbedrijf: JA In onderaanneming voor aannemers: helpen bij afbraakwerken en meenemen van puin In onderaanneming voor grote verwerkingsbedrijven: verwijderen plastic, papier, sorteren, recuperatie van metaal en ijzer Neemt veel plaats in beslag Zwaar en gevaarlijk werk elektrische en elektronische apparaten (AEEA) Glas Gevaarljk afval Papier & karton Hout & houtafval Bouw & sloopafval Huishoudelijk & restafval Productieafval / defecte producten Andere niches © Deloitte Belgium

20 Recyclage van huishoudelijk restafval
Sectoroverzicht Recyclage van huishoudelijk restafval elektrische en elektronische apparaten (AEEA) Glas Gevaarljk afval Proces in een notendop: Ophaling Automatische verwerking & verbranding Verkoop van grondstoffen Spelers op de markt: Professionele afvalverwerkers (van Gansewinkel, …) Potentieel voor een maatwerkbedrijf: NEE Sterk gereguleerd Mature marktsituatie met gekende spelers Geen tot beperkte manuele activeiten die in onderaanneming uitgevoerd kunnen worden. Papier & karton Hout & houtafval Bouw & sloopafval Huishoudelijk & restafval Productieafval / defecte producten Andere niches © Deloitte Belgium

21 Recyclage en verwerking van productie afval en defecte producten
Sectoroverzicht Recyclage en verwerking van productie afval en defecte producten Proces in een notendop: Sorteren van defecte onderdelen, deels afgewerkte en afgewerkte producten Recuperatie van waardevolle onderdelen (vb. computerchips, elektronica, etc. ) Demontage defecte producten & sorteren van defecte onderdelen voor terugzending naar leveranciers Potentieel voor een maatwerkbedrijf: Beperkt Weinig bedrijven de dag van vandaag recycleren defecte producten en onderzoek toont aan dat dit in de nabije toekomst niet direct zal toenemen. Bedrijven willen geen extra partner naast de professionele recyclagepartner die ze al hebben voor verwerking papier, restafval, etc. Leveranciers bieden deel van deze diensten ook aan: gratis vervangen van defecte onderdelen elektrische en elektronische apparaten (AEEA) Glas Gevaarljk afval Papier & karton Hout & houtafval Bouw & sloopafval Huishoudelijk & restafval Productieafval / defecte producten Andere niches © Deloitte Belgium

22 Recyclage en verwerking van productie afval en defecte producten
Uitkomst marktbevraging in de regio Meest voorkomende recyclage activiteiten Sorteren van papier, karton, PMD. Optimalisatie van processen om afvalcreatie in de productie te beperken 95% van de ondervraagde bedrijven met recyclage bezig 95% van de ondervraagde ondernemingen werken samen met een professionele partner voor recyclage activiteit. Meest genoemde partners: SITA Van Gansewinkel Indaver Rondvraag bij 20 omliggende bedrijven ( voornamelijk gericht op productie en distributiebedrijven) vb. Alcon, Taiga, Duvel Moortgat, Akatherm, Orbit light solutions, Intrasys, … Defecte onderdelen, tussen- en eindproducten worden: Verwerkt als afval Teruggestuurd naar leverancier die deze vervangt. © Deloitte Belgium

23 Recyclage en verwerking van productie afval en defecte producten
Uitkomst marktbevraging in de regio 90% was formeel over het niet verder uitbouwen van recyclage activiteiten op korte termijn voornamelijk vanwege: Focus liever op core-activiteiten, recyclage is geen strategische doelstelling Kosten wegen niet op tegen de baten Complexiteit van samenwerking met meerdere partners We zijn conform de markt, stakeholders verwachten momenteel niet meer van ons (heeft geen impact op imago/ commerciële activiteit) Op lange termijn sluiten meeste bedrijven een verdere uitbreiding van recyclage niet uit. Al is er geen duidelijk zicht over welke richting dit zal aannemen. Rondvraag bij 20 omliggende bedrijven ( voornamelijk gericht op productie en distributiebedrijven) vb. Alcon, Taiga, Duvel Moortgat, Akatherm, Orbit light solutions, Intrasys, … © Deloitte Belgium

24 Kleine niches in recyclagesector
Sectoroverzicht Kleine niches in recyclagesector elektrische en elektronische apparaten (AEEA) Glas Gevaarljk afval Andere niches in recyclage Recyclage van autobanden Geen potentieel voor sociale economie Beperkte manuele activeiten Hoog brandgevaar Verwerking/ vernietiging van betrouwbare documenten Weinig manueel werk Recyclage van orthopedisch materiaal Wel potentieel voor sociale economie Recuperatie van waardevolle materialen Toenemende vraag (meer orthopedische hulpstukken), meer crematies Manuele activiteiten in recuperatie Beperkte spelers op deze markt Papier & karton Hout & houtafval Bouw & sloopafval Huishoudelijk & restafval Productieafval / defecte producten Andere niches © Deloitte Belgium

25 Potentieel voor sociale economie in recyclagesector
Onze conclusie van het marketpotentieel voor Sociale economie elektrische en elektronische apparaten (AEEA) Glas Gevaarljk afval Papier & karton Hout & houtafval Bouw & sloopafval Huishoudelijk & restafval Productieafval / defecte producten Andere niches © Deloitte Belgium