December 2007 Regionaal Informatie- en Expertise Centrum Limburg-Zuid

Presentatie over: "December 2007 Regionaal Informatie- en Expertise Centrum Limburg-Zuid"— Transcript van de presentatie:

1 December 2007 Regionaal Informatie- en Expertise Centrum Limburg-Zuid
Geïntegreerde (Bestuurlijke) Aanpak Georganiseerde Criminaliteit Limburg-Zuid December 2007 Regionaal Informatie- en Expertise Centrum Limburg-Zuid

2 De aanleiding voor Bestuurlijke Aanpak
Groeiend besef dat bestrijding van georganiseerde criminaliteit naast OM, Politie en Bijzondere Opsporingsdiensten evenzeer de verantwoordelijkheid is van lokaal openbaar bestuur. Politie en Justitie zijn onvoldoende in staat gebleken wederrechtelijk verkregen vermogen te confisqueren enkel langs strafrechtelijke weg. Succesvolle pilot in Amsterdam (Van Traateam) en Hektor Venlo 2

3 Doelstellingen Voorkomen:
dat criminelen door de overheid worden gefaciliteerd. dat er vermenging onderwereld-bovenwereld ontstaat. van witwassen van crimineel verkregen vermogen in relatie tot onroerend goed en doorbreken van economische machtsposities die opgebouwd zijn op kapitaal dat met criminele activiteiten is verdiend. 3

4 Bestuurlijke Aanpak Hoe ?
Aanpak / monitoring op vastgoed in relatie tot daaraan gekoppelde malafide branches omdat: - Criminaliteit in zijn algemeenheid logistiek gezien altijd gebruik maakt van onroerend goed; - de onroerend goed branche één van de meest ongecontroleerde branches is (€18,5 miljard “gewit” per jaar); - Criminelen deze branche gebruiken om hun verkregen vermogen te “witten” of hierin te investeren Onderscheid maken in: - vergunningplichtige panden/branches - niet-vergunningplichtige panden 4

5 Juridische Basis Bestuurlijke Aanpak
Vergunningplichtige panden: Wet Bibob Niet vergunningplichtige panden: Convenant Ketensamenwerking Bestuurlijke Aanpak Georganiseerde Criminaliteit ( incl. Privacyreglement) 5

6 Voorbeelden Niet alleen vergunningplichtige panden: Café – Bordeel – Shoarmazaak – Friture – Broodjeszaak – Afvalstofverwerkingsbedrijven (sloperijen) etc. Gemeente/Provincie en Landelijk Bureau Bibob als instrument Maar ook niet vergunningplichtige panden: Bel-/internetwinkels – Theehuizen – Massagasesalons - Zonnestudio’s - Kado/Souvenirsshops – Meubelwinkels/hallen – winkels in 2e hands spullen – Videotheken etc. Convenant Ketensamenwerking BA als instrument 6 6

7 Wet BIBOB (Wet tot Bevordering Integriteitsbeoordeling Openbaar Bestuur)
Vergunningverlening voor de volgende branches - De Drank - en Horecawet (droge en natte horeca). - Exploitatievergunning coffeeshops / sexinrichtingen / speelautomatenhandel - Bouwvergunning - Wet Milieubeheer (afvalverwerkingsbranche) Landelijk Bureau BIBOB - Advies 3 ledig. Vergunning vormt: - Ernstig gevaar Mindere mate van gevaar Geen gevaar - Advies niet bindend. Beslissing Openbaar Bestuur middels Besluit. Goede Vragen stellen. Het vuur na aan de schenen leggen. Ongewenste elementen ontmoedigen vragen stellen en vervolgens doorvragen hebben twee belangrijke doelstellingen de informatiepositie op peil brengen zodat gefundeerd tot het afgeven van de beschikking kan worden overgegaan of niet; De vragen moeten zich richten op transparantie en wel in twee opzichten 1. Transparantie van de bedrijfsstructuur: welke personen vervullen welke functie, hoeveel personeel denkt met nodig te hebben, welke aanleverende bedrijven en afzetmarkten zijn aan de orde? Transparantie van de financiële huishouding: welke leningen zijn er afgesloten, welke omzet denkt man te draaien, welke buffers zijn gecreëerd? Schriftelijk aanleveren. Een formulier hetwelk door de aanvrager zelf ingevuld wordt, met bewijsstukken: bij een verkeerde voorstelling van zaken is er sprake van valsheid in geschrifte en ontstaan er nieuwe mogelijkheden voor de gemeente. Ook zal er sprake zijn van een preventieve werking: de bonafide aanvrager zal het materiaal wel willen verschaffen terwijl de aanvrager met de verkeerde bedoelingen zijn bescheiden beslist op orde moet hebben en zich waarschijnlijk nog eens zal beraden. Common sence. Behalve vragen over de bedrijfscultuur en de financiële structuur is in het algemeen een kritische blijk op ingediende plannen vruchtbaar. Valt de inhoud van een verbouwingsplan te rijmen met de formele bestemming van een pand? Kan het misschien zijn dat men toch iets anders wil gaan doen met het pand. Ruchtbaarheid Publiciteit rondom de procedures bij het afgeven van beschikkingen kan opnieuw een preventieve werking hebben. Wanneer bij voorbaat duidelijk is welk indringend vraaggesprek men te wachten staat, zal men het wellicht niet eens proberen. Fair Play Scherp vragen stellen dus, een kritische blik en in het algemeen een kritische opstelling. Maar wel binnen de grenzen van het toelaatbare: de gemeente handelt uit hoofde van haar taken en bevoegdheden bij het afgeven van beschikkingen en behandelt daarbij in principe alle aanvragers gelijk. De aanvrager moet weten waar hij aan toe is. Openheid van zaken is ook bij de gemeente een absolute must. Een bestuurlijke aanpak is geen goed gesmeed com plot, integendeel. Als de ambtenaar denkt dat er iets niet in de haak is, zegt hij dit ook tegen de persoon in kwestie. Bruikbare informatie? De mate waarin de bij de behandeling verkregen informatie ook daadwerkelijk gebruikt kan worden om een beschikking te weigeren, is afhankelijk van het onderliggend regime of vergunningstelsel. Dat bepaalt sowieso of de aanvrager de informatie moet verstrekken. In een aantal gevallen zal dit niet zo zijn en staat de aanvrager in zijn recht als hij weigert. Toch verstrekte informatie vervolgens kan op zichzelf zorgwekkend zijn maar geen weigeringsgrond opleveren (eventueel volgt dan de BIBOB-procedure.) Door gemeentelijke verordening kan de juridische bruikbaarheid (en verplichting tot verstrekking) van informatie overigens verbreed worden. Het lokale vergunningstelsel kan langs deze weg aangescherpt worden op terreinen waar de gemeente dreigingen signaleert. Aanbestedingen: Wat gebeurt er met belastinggeld. Niet alleen bij het afgeven van vergunningen, ook bij het doen van aanbestedingen helpt kritisch vragen voorkomen dat ongewenste facilitering plaatsvindt. Met welke ondernemer heeft de gemeente eigenlijk te maken? Het voordeel bij aanbestedingen ten opzichte van het verlenen van vergunningen is dat de gemeente als het ware meer “onbekommerd” vragen kan stellen. De kandidaten hebben belang bij het verkrijgen van de opdracht en zullen vraagtekens zetten bij de kritische bejegening maar toch vooral het bedrijfsbelang in de gaten houden. Informatie op persoonsniveau. Wel of geen juridische basis? De mate waarin informatie op persoonsniveau een rol speelt bij het afgeven van vergunningen, varieert naar gelang het aan de orde zijnde vergunningstelsel. Bij horecaondernemingen, prostitutie en kansspelen vindt een ruimere verkenning van achtergronden plaats. Zo verziet de drank en horecawet in een screening en is een zedelijkheidsverklaring vereist. Binnen deze stelsels kan dus via reguliere weg een juridische basis voor een weigering gecreëerd worden vanwege antecedenten van de aanvrager. Bij bouw- en milieuvergunningen is deze mogelijkheid er in beginsel niet, behalve wanneer gebruik gemaakt wordt van de wet BIBOB. Het onderbuiksgevoel dat er iets niet in orde is, kan niet bij de normale procedure van vergunningverlening getoetst worden aan de gegevens uit gesloten registers. BIBOB voorziet hierin. Nauwkeurig antecedentenonderzoek. Waar wel een antecedentenonderzoek mogelijk is op basis van het desbetreffende vergunningstelsel( bijvoorbeeld bij vergunningen ingevolge de Drank- en Horecawet en de prostitutiewet) of op grond van de Wet BIBOB, is het zaak dat dit nauwkeurig geschiedt. Factoren hierbij zijn: kwaliteit van de aanwezige justitiële informatie. De scope die degene die de registers bevraagt, hanteer. In de praktijk beperkt de procedure zich meestal tot antecedenten die kennelijk het meest relevant zijn in verband met de vergunning die aangevraagd wordt. Antecedenten in andere opzichten worden dan niet meegewogen of aan de gemeente ter kennis gegeven. Goede afstemming en contacten tussen gemeente en politie zijn bevorderlijk voor de kwaliteit van de procedures. Artikel 15. Naast vereiste antecedentenonderzoeken biedt artikel 15 Wet Politieregisters een mogelijkheid om bij beschikkingen over politiegegevens te beschikken en die mee te wegen. Als de verantwoordelijke voor de handhaving van de openbare orde in de gemeente moet de burgemeester namelijk kunnen beschikken over alle relevante informatie over eventuele onveiligheid in voor publiek toegankelijke ruimten. Op basis van artikel 15 kan deze informatie aan de burgemeester ter kennis worden gegeven. De vergunning van een horecaondernemer kan vervolgens worden ingetrokken of niet verlengd. Het initiatief van deze informatie-uitwisseling kan zowel bij de gemeente als bij de politie liggen.(Rotterdam; De politie stelt de burgemeester uit eigen beweging informatie ter beschikking in gevolge artikel 15 Wet Politieregisters, op basis van een algemeen informatieverzoek van de burgemeester. Dit informatieverzoek van de burgemeester vloeit voort uit zijn bevoegdheden in de Gemeentewet en APV(sluiting drugspanden, sluiting horeca- en seksinrichtingen, verblijfsontzeggingen) Deze min of meer automatische toezending van informatie is een uitvloeisel van goede samenwerking, onderkenning van de gezamenlijke mogelijkheden en vertrouwen in een adequate benutting. Politie en gemeente zitten op en lijn wat betreft de aanpak van georganiseerde criminaliteit.) Blijft het gegeven dat ook na benutting van deze mogelijkheden een juridische basis kan ontbreken om een beschikking te weigeren terwijl het gevoel zegt dat het helemaal niet deugt. De “gewone” stappen zijn gezet: De aanvrager is door kritisch doorvragen het vuur na aan de schenen gelegd. Alle mogelijkheden die de normale vergunningstelsels en gemeentelijke verordeningen bieden om informatie te gebruiken als weigeringsgrond zijn benut. De volgende stap is dan eventueel een verdere uitwerking van de BIBOB-procedure. BIBOB Ultimum remedium Toepassing van het BIBOB instrumentarium kan, als ultimum remedium, een juridische basis voor weigering of intrekking van een beschikking opleveren. Op grond van de wet BIBOB kan, indien sprake is van een ernstige mate van gevaar dat de beschikking of opdrachtverlening zal worden gebruikt voor criminele doeleinden., een vergunning worden geweigerd of ingetrokken. Het bestuursorgaan dient eerst zelf te onderzoeken of er reden is deze weigeringsgrond toe te passen, onder meer door veel vragen te stellen over de persoon van de aanvrager en de wijze waarop de financiering plaatsvindt(zie art 30 wet BIBOB). Informatie die het bestuursorgaan zelf boven tafel door middel van raadplegen van politie, kamer van koophandel, en door het goed ondervragen van de aanvragermoet zoveel mogelijk gebruikt worden. Indien het bestuursorgaan zelf niet voldoende duidelijkheid krijgt, kan een advies aangevraagd worden bij het bureau BIBOB. Het bureau BIBOB kan kennisnemen van gesloten bronnen (o.a.politieregisters)opgeslagen persoonsgegevens. Het betreft een mogelijkheid met een hoog”last ressort”-gehalte: wanneer alle andere mogelijkheden benut zijn, kan, tegen betaling, een advies bij het bureau BIBOB aangevraagd worden. De andere “eerdere” mogelijkheden zijn: Vaststellen van een beleidskader Duchtige publiciteit daarover; Kritisch doorvragen in de beschikkingsprocedure; Mogelijkheden voor informatie-uitwisseling op basis van bijvoorbeeld artikel 15 Wet Politieregisters Mogelijkheden voor een juridische weigeringsgrond in de :gewone”vergunningstelsel benutten; Eigen huiswerk in het kader van de Wet BIBOB goed gedaan hebben. Toch een procedure. Wanneer de gemeente stappen heeft gezet en het onbehaaglijke gevoel blijft hangen maar niet omgezet kan worden in een juridische weigeringsgrond, kan ze bij het landelijke BIBOB-bureau een verzoek indienen om advies uit te brengen over de mate van gevaar dat de afgegeven beschikking wordt misbruikt. Het bureau raadpleegt gesloten registers en formuleert op basis van de uitkomsten een advies aan de gemeente. Bepalend voor het advies is “het ernstige gevaar dat de beschikking zal worden gebruikt om uit gepleegde strafbare feiten verkregen of te verkrijgen, op geld waardeerbare voorbeelden te benutten of om strafbare feiten te plegen.” De mate van gevaar wordt vastgesteld op basis van in de wet neergelegde criteria, zoals feiten en omstandigheden die erop wijzen of redelijkerwijs doen vermoeden dat de betrokkene in relatie staat tot bepaalde strafbare feiten en de grootte van de verkregen of te verkrijgen voordelen. De gemeente legt deze criteria bij voorkeur vast in een beleidslijn of –kader waardoor voor iedereen duidelijk en controleerbaar is onder welke omstandigheden een BIBOB-procedure aan de orde is. Ook hier geldt weer : van willekeur mag geen sprake zijn. Onderbuikgevoel. Aan gemeentezijde volstaat in eerste instantie een onderbuikgevoel: er klopt iets niet, deze persoon gaat misbruik maken van de beschikking. In de praktijk zal dit gevoel wel enigszins gefundeerd zijn: Het onderbuikgevoel betreft een resultante van reeds gedane observaties van de persoon in kwestie. In de eerste stappen van de beschikkingsprocedure is op zijn minst kritisch doorgevraagd naar bedoelingen en achtergronden. De aanvrager is kritisch ondervraagd en vertoont daarbij een bepaald gedrag. Aan gemeentezijde bestaat waarschijnlijk al een fijnmazig beeld van bedoelingen, achtergronden en wie weet zedelijkheid van de aanvrager. Mogelijk valt de aanvrager op basis van het meer of minder verdachte beeld binnen benoemde prioritaire aandachtsgebieden van het beleidskader van de bestuurlijke aanpak. De gemeente heeft dan in wezen al bepaald dat (bestuurlijke) aanpak van de persoon in kwestie wenselijk is. De BIBOB-wet voorziet daarnaast in tipmogelijkheid voor de officier van justitie: de officier kan de gemunte op eigen initiatief erop wijzen dat bij een bepaald individu nader onderzoek op basis van BIBOB-mogelijkheden wenselijk is. Bebop-adviezen bieden zoals gezegd niet alleen de mogelijkheid een beschikking te weigeren, ze kunnen ook tot intrekking van een beschikking leiden. Beide varianten kunnen essentieel zijn in lopende politieonderzoeken en meer in het algemeen in het kader van de veiligheid en leefbaarheid in buurten en wijken.Op basis van deze informatiebronnen zal in enigerlei mate sprake zij n van een ‘beredeneerd onderbuikgevoel’: de gemeente heeft een sterk vermoeden dat er iets loos is. Alleen: de gemeente heeft zelf te weinig mogelijkheid om dit aan te tonen. Een screening van het bureau BIBOB kan hierover duidelijkheid verschaffen. Wat te doen met het advies? De gemeente bepaalt zelf of ze een uitgebracht advies opvolgt. De adviezen zijn zodanig gedetailleerd dat de gemeente ook daadwerkelijk in staat is haar mening te vormen. Gezien de geschetste achtergrond van de BIBOB-verzoeken zal een advies dat op ‘ernstig gevaar’ wijst in de praktijk, wel benut worden om de beschikking te weigeren of in te trekken. Ook adviezen die ‘geen gevaar’ constateren zullen opgevolgd worden, maar dit heeft een andere achtergrond: de BIBOB-procedure heeft kennelijk geen juridische basis voor weigering of intrekking opgeleverd. De gemeente heeft nu geen andere mogelijkheid meer dan de beschikking af te geven. De gemeente dient er overigens voor te zorgen dat er zeer zorgvuldig met een gegeven BIBOB advies wordt omgegaan. Het betreft immers gevoelige informatie over personen, waarop in beginsel een geheimhoudingsplicht rust. Het strafvorderlijk belang van een lopend onderzoek. Wat hier doorheen spelt, is de mogelijkheid dat negatieve advisering over een individu schade kan toebrengen aan lopend justitieel onderzoek. De officier van justitie moet dit vaststellen.In dat geval zal het BIBOB-bureau geen negatief advies uitbrengen, ook al geeft de raadpleging van gesloten bronnen daar op zichzelf aanleiding toe. Het belang van het onderzoek gaat dan boven het belang van de preventie van facilitering. Wat dan resulteert, heeft onmiskenbaar trekken van een schijnvertoning, maar is niet perse verwarrend voor de gemeente: er ligt een positief advies en men zal de beschikking afgeven. Uit oogpunt van veiligheid en aanpak georganiseerde betreft het ook geen inbreuk op het gemeentelijk belang aangezien dat beschermd wordt, ook de veiligheid bevordert. Overigens kan de officier van justitie na afloop van het onderzoek alsnog de burgemeester tippen om een (nieuw) BIBOB-advies aan te vragen. De uitkomst daarvan kan eventueel gebruikt worden om de vergunning in te trekken. De meerledige rol van de officier De officier van justitie speelt op verschillende momenten en manieren een rol in de BIBOB-procedure Hij kan de gemeente tippen om een advies aan te vragen. Daarnaast wordt hij geconsulteerd door bureau BIBOB in de totstandskomingsfase van het advies,en hij wordt in kennis gesteld van de uitkomsten ofwel het conceptadvies. In deze laatste fase kan hij bepalen of het advies verstrekt kan worden en onder welke voorwaarden, vanuit strafvorderlijk belang. Creëer waarborgen Bedreiging is niet ondenkbaar ‘Zorgvuldig en zelfbewust handelen’ op die manieren zoals beschreven kan ertoe leiden dat ambtenaren van gemeenten in bedreigde situaties terechtkomen. Bij de behandeling van een vergunningaanvraag met de aanvrager zijn oplopende irritaties en pogingen tot intimidatie bepaald niet ondenkbaar. De aanvrager ziet zich gedwongen tot openheid van zaken en voelt zich wellicht gedwarsboomd. In de praktijk zijn voldoende voorbeelden bekend daarin de aanvrager zijn toevlucht nam tot fysieke bedreiging. Wees voorbereid. intensieve communicatie een voorlichting voor ambtenaren over het onderwerp Minimale herleidbaarheid van gecommuniceerde informatie tot individuele ambtenaren Een protocol voor ambtenaren over hoe om te gaan met bedreigde situaties; Behandeling van beschikkingen met twee ambtenaren; Een dusdanige fysieke inrichting van de spreekkamer dat de vluchtweg van de ambtenaar gegarandeerd is en de afstand met de aanvrager groot genoeg is; wenselijk zijn obstakels(tafel, lamp, balustrade) tussen de ambtenaar en de aanvrager; Een manifeste achterwachtrol van de politie; afspraken dienen gemaakt te worden over eventueel ingrijpen bij incidenten en over de mogelijkheid van bescherming aan huis; Een protocol voor de afhandeling van bedreigingen: welke sancties worden opgelegd en hoe worden die gehandhaafd. 7 7

8 Wet BIBOB (Wet tot Bevordering Integriteitsbeoordeling Openbaar Bestuur)
Beoordelingscriteria (omgekeerde bewijslast!) Drank en Horecavergunning/Milieuvergunning - Vaststelling slecht levensgedrag (Besluit zedelijkheidseisen D&H-wet) - Transparantie van de financieringsconstructie - Transparantie van de bedrijfsorganisatie. Bouwvergunning - Eigen woning alleen beoordeling financiering - Bedrijfspand beoordeling financiering en antecedenten Goede Vragen stellen. Het vuur na aan de schenen leggen. Ongewenste elementen ontmoedigen vragen stellen en vervolgens doorvragen hebben twee belangrijke doelstellingen de informatiepositie op peil brengen zodat gefundeerd tot het afgeven van de beschikking kan worden overgegaan of niet; De vragen moeten zich richten op transparantie en wel in twee opzichten 1. Transparantie van de bedrijfsstructuur: welke personen vervullen welke functie, hoeveel personeel denkt met nodig te hebben, welke aanleverende bedrijven en afzetmarkten zijn aan de orde? Transparantie van de financiële huishouding: welke leningen zijn er afgesloten, welke omzet denkt man te draaien, welke buffers zijn gecreëerd? Schriftelijk aanleveren. Een formulier hetwelk door de aanvrager zelf ingevuld wordt, met bewijsstukken: bij een verkeerde voorstelling van zaken is er sprake van valsheid in geschrifte en ontstaan er nieuwe mogelijkheden voor de gemeente. Ook zal er sprake zijn van een preventieve werking: de bonafide aanvrager zal het materiaal wel willen verschaffen terwijl de aanvrager met de verkeerde bedoelingen zijn bescheiden beslist op orde moet hebben en zich waarschijnlijk nog eens zal beraden. Common sence. Behalve vragen over de bedrijfscultuur en de financiële structuur is in het algemeen een kritische blijk op ingediende plannen vruchtbaar. Valt de inhoud van een verbouwingsplan te rijmen met de formele bestemming van een pand? Kan het misschien zijn dat men toch iets anders wil gaan doen met het pand. Ruchtbaarheid Publiciteit rondom de procedures bij het afgeven van beschikkingen kan opnieuw een preventieve werking hebben. Wanneer bij voorbaat duidelijk is welk indringend vraaggesprek men te wachten staat, zal men het wellicht niet eens proberen. Fair Play Scherp vragen stellen dus, een kritische blik en in het algemeen een kritische opstelling. Maar wel binnen de grenzen van het toelaatbare: de gemeente handelt uit hoofde van haar taken en bevoegdheden bij het afgeven van beschikkingen en behandelt daarbij in principe alle aanvragers gelijk. De aanvrager moet weten waar hij aan toe is. Openheid van zaken is ook bij de gemeente een absolute must. Een bestuurlijke aanpak is geen goed gesmeed com plot, integendeel. Als de ambtenaar denkt dat er iets niet in de haak is, zegt hij dit ook tegen de persoon in kwestie. Bruikbare informatie? De mate waarin de bij de behandeling verkregen informatie ook daadwerkelijk gebruikt kan worden om een beschikking te weigeren, is afhankelijk van het onderliggend regime of vergunningstelsel. Dat bepaalt sowieso of de aanvrager de informatie moet verstrekken. In een aantal gevallen zal dit niet zo zijn en staat de aanvrager in zijn recht als hij weigert. Toch verstrekte informatie vervolgens kan op zichzelf zorgwekkend zijn maar geen weigeringsgrond opleveren (eventueel volgt dan de BIBOB-procedure.) Door gemeentelijke verordening kan de juridische bruikbaarheid (en verplichting tot verstrekking) van informatie overigens verbreed worden. Het lokale vergunningstelsel kan langs deze weg aangescherpt worden op terreinen waar de gemeente dreigingen signaleert. Aanbestedingen: Wat gebeurt er met belastinggeld. Niet alleen bij het afgeven van vergunningen, ook bij het doen van aanbestedingen helpt kritisch vragen voorkomen dat ongewenste facilitering plaatsvindt. Met welke ondernemer heeft de gemeente eigenlijk te maken? Het voordeel bij aanbestedingen ten opzichte van het verlenen van vergunningen is dat de gemeente als het ware meer “onbekommerd” vragen kan stellen. De kandidaten hebben belang bij het verkrijgen van de opdracht en zullen vraagtekens zetten bij de kritische bejegening maar toch vooral het bedrijfsbelang in de gaten houden. Informatie op persoonsniveau. Wel of geen juridische basis? De mate waarin informatie op persoonsniveau een rol speelt bij het afgeven van vergunningen, varieert naar gelang het aan de orde zijnde vergunningstelsel. Bij horecaondernemingen, prostitutie en kansspelen vindt een ruimere verkenning van achtergronden plaats. Zo verziet de drank en horecawet in een screening en is een zedelijkheidsverklaring vereist. Binnen deze stelsels kan dus via reguliere weg een juridische basis voor een weigering gecreëerd worden vanwege antecedenten van de aanvrager. Bij bouw- en milieuvergunningen is deze mogelijkheid er in beginsel niet, behalve wanneer gebruik gemaakt wordt van de wet BIBOB. Het onderbuiksgevoel dat er iets niet in orde is, kan niet bij de normale procedure van vergunningverlening getoetst worden aan de gegevens uit gesloten registers. BIBOB voorziet hierin. Nauwkeurig antecedentenonderzoek. Waar wel een antecedentenonderzoek mogelijk is op basis van het desbetreffende vergunningstelsel( bijvoorbeeld bij vergunningen ingevolge de Drank- en Horecawet en de prostitutiewet) of op grond van de Wet BIBOB, is het zaak dat dit nauwkeurig geschiedt. Factoren hierbij zijn: kwaliteit van de aanwezige justitiële informatie. De scope die degene die de registers bevraagt, hanteer. In de praktijk beperkt de procedure zich meestal tot antecedenten die kennelijk het meest relevant zijn in verband met de vergunning die aangevraagd wordt. Antecedenten in andere opzichten worden dan niet meegewogen of aan de gemeente ter kennis gegeven. Goede afstemming en contacten tussen gemeente en politie zijn bevorderlijk voor de kwaliteit van de procedures. Artikel 15. Naast vereiste antecedentenonderzoeken biedt artikel 15 Wet Politieregisters een mogelijkheid om bij beschikkingen over politiegegevens te beschikken en die mee te wegen. Als de verantwoordelijke voor de handhaving van de openbare orde in de gemeente moet de burgemeester namelijk kunnen beschikken over alle relevante informatie over eventuele onveiligheid in voor publiek toegankelijke ruimten. Op basis van artikel 15 kan deze informatie aan de burgemeester ter kennis worden gegeven. De vergunning van een horecaondernemer kan vervolgens worden ingetrokken of niet verlengd. Het initiatief van deze informatie-uitwisseling kan zowel bij de gemeente als bij de politie liggen.(Rotterdam; De politie stelt de burgemeester uit eigen beweging informatie ter beschikking in gevolge artikel 15 Wet Politieregisters, op basis van een algemeen informatieverzoek van de burgemeester. Dit informatieverzoek van de burgemeester vloeit voort uit zijn bevoegdheden in de Gemeentewet en APV(sluiting drugspanden, sluiting horeca- en seksinrichtingen, verblijfsontzeggingen) Deze min of meer automatische toezending van informatie is een uitvloeisel van goede samenwerking, onderkenning van de gezamenlijke mogelijkheden en vertrouwen in een adequate benutting. Politie en gemeente zitten op en lijn wat betreft de aanpak van georganiseerde criminaliteit.) Blijft het gegeven dat ook na benutting van deze mogelijkheden een juridische basis kan ontbreken om een beschikking te weigeren terwijl het gevoel zegt dat het helemaal niet deugt. De “gewone” stappen zijn gezet: De aanvrager is door kritisch doorvragen het vuur na aan de schenen gelegd. Alle mogelijkheden die de normale vergunningstelsels en gemeentelijke verordeningen bieden om informatie te gebruiken als weigeringsgrond zijn benut. De volgende stap is dan eventueel een verdere uitwerking van de BIBOB-procedure. BIBOB Ultimum remedium Toepassing van het BIBOB instrumentarium kan, als ultimum remedium, een juridische basis voor weigering of intrekking van een beschikking opleveren. Op grond van de wet BIBOB kan, indien sprake is van een ernstige mate van gevaar dat de beschikking of opdrachtverlening zal worden gebruikt voor criminele doeleinden., een vergunning worden geweigerd of ingetrokken. Het bestuursorgaan dient eerst zelf te onderzoeken of er reden is deze weigeringsgrond toe te passen, onder meer door veel vragen te stellen over de persoon van de aanvrager en de wijze waarop de financiering plaatsvindt(zie art 30 wet BIBOB). Informatie die het bestuursorgaan zelf boven tafel door middel van raadplegen van politie, kamer van koophandel, en door het goed ondervragen van de aanvragermoet zoveel mogelijk gebruikt worden. Indien het bestuursorgaan zelf niet voldoende duidelijkheid krijgt, kan een advies aangevraagd worden bij het bureau BIBOB. Het bureau BIBOB kan kennisnemen van gesloten bronnen (o.a.politieregisters)opgeslagen persoonsgegevens. Het betreft een mogelijkheid met een hoog”last ressort”-gehalte: wanneer alle andere mogelijkheden benut zijn, kan, tegen betaling, een advies bij het bureau BIBOB aangevraagd worden. De andere “eerdere” mogelijkheden zijn: Vaststellen van een beleidskader Duchtige publiciteit daarover; Kritisch doorvragen in de beschikkingsprocedure; Mogelijkheden voor informatie-uitwisseling op basis van bijvoorbeeld artikel 15 Wet Politieregisters Mogelijkheden voor een juridische weigeringsgrond in de :gewone”vergunningstelsel benutten; Eigen huiswerk in het kader van de Wet BIBOB goed gedaan hebben. Toch een procedure. Wanneer de gemeente stappen heeft gezet en het onbehaaglijke gevoel blijft hangen maar niet omgezet kan worden in een juridische weigeringsgrond, kan ze bij het landelijke BIBOB-bureau een verzoek indienen om advies uit te brengen over de mate van gevaar dat de afgegeven beschikking wordt misbruikt. Het bureau raadpleegt gesloten registers en formuleert op basis van de uitkomsten een advies aan de gemeente. Bepalend voor het advies is “het ernstige gevaar dat de beschikking zal worden gebruikt om uit gepleegde strafbare feiten verkregen of te verkrijgen, op geld waardeerbare voorbeelden te benutten of om strafbare feiten te plegen.” De mate van gevaar wordt vastgesteld op basis van in de wet neergelegde criteria, zoals feiten en omstandigheden die erop wijzen of redelijkerwijs doen vermoeden dat de betrokkene in relatie staat tot bepaalde strafbare feiten en de grootte van de verkregen of te verkrijgen voordelen. De gemeente legt deze criteria bij voorkeur vast in een beleidslijn of –kader waardoor voor iedereen duidelijk en controleerbaar is onder welke omstandigheden een BIBOB-procedure aan de orde is. Ook hier geldt weer : van willekeur mag geen sprake zijn. Onderbuikgevoel. Aan gemeentezijde volstaat in eerste instantie een onderbuikgevoel: er klopt iets niet, deze persoon gaat misbruik maken van de beschikking. In de praktijk zal dit gevoel wel enigszins gefundeerd zijn: Het onderbuikgevoel betreft een resultante van reeds gedane observaties van de persoon in kwestie. In de eerste stappen van de beschikkingsprocedure is op zijn minst kritisch doorgevraagd naar bedoelingen en achtergronden. De aanvrager is kritisch ondervraagd en vertoont daarbij een bepaald gedrag. Aan gemeentezijde bestaat waarschijnlijk al een fijnmazig beeld van bedoelingen, achtergronden en wie weet zedelijkheid van de aanvrager. Mogelijk valt de aanvrager op basis van het meer of minder verdachte beeld binnen benoemde prioritaire aandachtsgebieden van het beleidskader van de bestuurlijke aanpak. De gemeente heeft dan in wezen al bepaald dat (bestuurlijke) aanpak van de persoon in kwestie wenselijk is. De BIBOB-wet voorziet daarnaast in tipmogelijkheid voor de officier van justitie: de officier kan de gemunte op eigen initiatief erop wijzen dat bij een bepaald individu nader onderzoek op basis van BIBOB-mogelijkheden wenselijk is. Bebop-adviezen bieden zoals gezegd niet alleen de mogelijkheid een beschikking te weigeren, ze kunnen ook tot intrekking van een beschikking leiden. Beide varianten kunnen essentieel zijn in lopende politieonderzoeken en meer in het algemeen in het kader van de veiligheid en leefbaarheid in buurten en wijken.Op basis van deze informatiebronnen zal in enigerlei mate sprake zij n van een ‘beredeneerd onderbuikgevoel’: de gemeente heeft een sterk vermoeden dat er iets loos is. Alleen: de gemeente heeft zelf te weinig mogelijkheid om dit aan te tonen. Een screening van het bureau BIBOB kan hierover duidelijkheid verschaffen. Wat te doen met het advies? De gemeente bepaalt zelf of ze een uitgebracht advies opvolgt. De adviezen zijn zodanig gedetailleerd dat de gemeente ook daadwerkelijk in staat is haar mening te vormen. Gezien de geschetste achtergrond van de BIBOB-verzoeken zal een advies dat op ‘ernstig gevaar’ wijst in de praktijk, wel benut worden om de beschikking te weigeren of in te trekken. Ook adviezen die ‘geen gevaar’ constateren zullen opgevolgd worden, maar dit heeft een andere achtergrond: de BIBOB-procedure heeft kennelijk geen juridische basis voor weigering of intrekking opgeleverd. De gemeente heeft nu geen andere mogelijkheid meer dan de beschikking af te geven. De gemeente dient er overigens voor te zorgen dat er zeer zorgvuldig met een gegeven BIBOB advies wordt omgegaan. Het betreft immers gevoelige informatie over personen, waarop in beginsel een geheimhoudingsplicht rust. Het strafvorderlijk belang van een lopend onderzoek. Wat hier doorheen spelt, is de mogelijkheid dat negatieve advisering over een individu schade kan toebrengen aan lopend justitieel onderzoek. De officier van justitie moet dit vaststellen.In dat geval zal het BIBOB-bureau geen negatief advies uitbrengen, ook al geeft de raadpleging van gesloten bronnen daar op zichzelf aanleiding toe. Het belang van het onderzoek gaat dan boven het belang van de preventie van facilitering. Wat dan resulteert, heeft onmiskenbaar trekken van een schijnvertoning, maar is niet perse verwarrend voor de gemeente: er ligt een positief advies en men zal de beschikking afgeven. Uit oogpunt van veiligheid en aanpak georganiseerde betreft het ook geen inbreuk op het gemeentelijk belang aangezien dat beschermd wordt, ook de veiligheid bevordert. Overigens kan de officier van justitie na afloop van het onderzoek alsnog de burgemeester tippen om een (nieuw) BIBOB-advies aan te vragen. De uitkomst daarvan kan eventueel gebruikt worden om de vergunning in te trekken. De meerledige rol van de officier De officier van justitie speelt op verschillende momenten en manieren een rol in de BIBOB-procedure Hij kan de gemeente tippen om een advies aan te vragen. Daarnaast wordt hij geconsulteerd door bureau BIBOB in de totstandskomingsfase van het advies,en hij wordt in kennis gesteld van de uitkomsten ofwel het conceptadvies. In deze laatste fase kan hij bepalen of het advies verstrekt kan worden en onder welke voorwaarden, vanuit strafvorderlijk belang. Creëer waarborgen Bedreiging is niet ondenkbaar ‘Zorgvuldig en zelfbewust handelen’ op die manieren zoals beschreven kan ertoe leiden dat ambtenaren van gemeenten in bedreigde situaties terechtkomen. Bij de behandeling van een vergunningaanvraag met de aanvrager zijn oplopende irritaties en pogingen tot intimidatie bepaald niet ondenkbaar. De aanvrager ziet zich gedwongen tot openheid van zaken en voelt zich wellicht gedwarsboomd. In de praktijk zijn voldoende voorbeelden bekend daarin de aanvrager zijn toevlucht nam tot fysieke bedreiging. Wees voorbereid. intensieve communicatie een voorlichting voor ambtenaren over het onderwerp Minimale herleidbaarheid van gecommuniceerde informatie tot individuele ambtenaren Een protocol voor ambtenaren over hoe om te gaan met bedreigde situaties; Behandeling van beschikkingen met twee ambtenaren; Een dusdanige fysieke inrichting van de spreekkamer dat de vluchtweg van de ambtenaar gegarandeerd is en de afstand met de aanvrager groot genoeg is; wenselijk zijn obstakels(tafel, lamp, balustrade) tussen de ambtenaar en de aanvrager; Een manifeste achterwachtrol van de politie; afspraken dienen gemaakt te worden over eventueel ingrijpen bij incidenten en over de mogelijkheid van bescherming aan huis; Een protocol voor de afhandeling van bedreigingen: welke sancties worden opgelegd en hoe worden die gehandhaafd. 8 8

9 Rol Wet Bibob Toepassing wet Bibob als “ultimum remedium”
Verhouding onroerend goed binnen Bestuurlijke Aanpak: 25 % vergunningplichtig (Bibob toepasbaar) 75 % niet vergunningplichtig (Convenant BA toepasbaar) BIBOB: werend(e) maatregel/effect Convenant Best. Aanpak: doorgrijpende maatregel/effect 9

10 Werking “Convenant Ketensamenwerking Georganiseerde Criminaliteit”

11 Stand van zaken “Convenant” (1)
Uniek voor Nederland! Per operationeel Zonder dat er sprake is van een strafbaar feit kan info verzameld worden voor de aanpak van niet vergunningplichtige panden. Stuurgroep bepaalt de aanpak branches/objecten/personen Informatie-overleg bepaalt deelname aanpak casuistiek Casusoverleg bepaalt de operationele aanpak Rechtmatigheidsverkl. Coll. Bescherming Persoonsgegevens Ontheffing art 18 Wet Pol.Reg. (Ministeriele ontheffing) Machtiging art 67 Algemene Wet Rijksbelastingen

12 Regionaal Informatie en ExpertiseCentrum per 11-9-2007
Samenstelling regionaal informatie en expertisecentrum: Projectmanager Projectleider /Analist Projectleider / Fin.ec. expert Informatie-analist Medewerker informatie Secretarieel medewerker Jurist ( BR / SR) per ?

13 Bestuurlijke Aanpak Limburg-Zuid per 1-1-2008

14 Wat bieden we Openbaar Bestuur / Fiscus / Opsporing
Bestuurlijke Aanpak Kennis expertise BIBOB tbv aanpak vp panden - Optimalisatie uitvoering Convenant mbt de aanpak van: - niet vergunningsplichtige branches - malafide grootschalige vastgoedbezitters - Uitbreiding geven aan informatievoorziening tussen Openbaar Bestuur / Opsporing / Fiscus. - Opbouwen databestanden tbv monitoring/waterbedeffecten - Opmaken SR/Financiele analyses door RIEC tbv alle BIBOB- en Convenantpartners - Aansluiting bij ontwikkeling Bestuurlijk Dossier uit strafrechtelijke onderzoeken - Juridische ondersteuning bij Bestuursrechtelijke procedures

15 Resultaten BIBOB / Convenant 2005/2006/2007
BIBOB (privacyproof vanaf ): 2005 ± 1 op de 10 vergunningen D&H zijn geweigerd / ingetrokken ( 11 op de 115) 2006 ± 1 op de 6 D & H vergunningen zijn geweigerd/ ingetrokken ( 30 op de 180) Zicht op grootschalige malafide onroerend goedbezitters. Zijn faciliterend aan/maken deel uit van georganiseerde criminaliteit Provincie wordt voorzien van politie-info ogv art 2 Politiewet ivm art 30 Wet Polreg. (toetsing CBP) Resultaat: weigeringen 8 milieuvergunningen.

16 Resultaten BIBOB / Convenant 2005/2006/2007
Convenantaanpak (privacyproof vanaf ) t.a.v. de gegevensuitwisselingen en de daaraan verbonden voorwaarden Aanpak niet vergunningplichtige panden/branches. - aanpak bedrijventerrein Heerlen mei casussen in Informatie-overleg - 1 benoemd voor Casusoverleg - 7 casussen in de aanbieding Iedere convenantpartner kan casuïstiek inbrengen Enthousiaste deelname Convenantpartners 16 16

17 Uitkomsten Landelijk Congres 12-9-’07 Bestuurlijke Aanpak te Maastricht
- Installatie Regionaal Informatie en Expertise Centrum (RIEC) Limburg-Zuid per Convenant wordt landelijk geïmplementeerd - 5 andere RIEC’s worden nog benoemd t.b.v. landelijke dekking. - 4 dimensionale aanpak georganiseerde crim. - Studie naar Euregionaal Informatie en Expertise Centrum Versterking informatiepositie Burgemeester - 12 conclusies in Plan van Aanpak 2e Kamer

18 Vier Dimensionale Aanpak
Lokaal – Regionaal – Nationaal (Info) Geïntegreerde aanpak Publiek – Private samenwerking Euregionaal - Internationaal

19 Eerste Dimensie Lokaal: - Organiseren van effectieve informatievergaring Focus op Vastgoed - Aanwijzen gebied of branche - Instellen lokaal team Regionaal: - Versterking bestuur binnen het strategisch-operationele niveau (Regierol korpsbeheerder) - Inrichten Informatie en expertisecentrum Nationaal. - Algehele Coördinatie - Expertise op vooral financieel economisch gebied

20 Tweede Dimensie Geïntegreerde aanpak - Probleem wordt centraal gesteld - Informatieuitwisseling en gezamenlijke aanpak tussen relevante partijen - Middels convenant en met toestemming CBP - Convenantpartners zijn Bestuur , OM, Politie, Belastingdienst, Fiod/ECD en Siod.

21 Derde Dimensie Publiek-private samenwerking
Helpen bij het zelfreinigend vermogen van zgn. kennisbranches zoals advocatuur, notariaat, accountancy, makelaardij, projectontwikkeling, fiscale juristen etc. Samenwerking met woningcorporaties en bedrijfsleven. aankoop van strategische panden afstemming over vastgoed dat door corporaties aan de markt wordt aangeboden.

22 Vierde Dimensie - Inventariseren van bestuurlijke (on)mogelijkheden in BRD, Wallonië en Vlaanderen - Gegevensuitwisseling - Gezamenlijk optreden

23 Versterking info-positie Burgemeester
Landelijke uniformiteit art 15 Wet Polreg Frequentere toepassing tipfunctie (art 26 WB) Versoepeling verstrekkingsregime CJD Almelo Wijziging art 39f Wet Just. en SV gegevens 23

24 Versterking infopositie Burgemeester 1
Art. 15 wet Politieregisters: Uit een politieregister worden op hun verzoek gegevens verstrekt aan: de burgemeester, 1. in verband met hun gezag en zeggenschap over de politie, of 2. in het kader van de handhaving van de openbare orde. Welke gegevens van de politie vallen onder art 15 Wet Polreg:? HKS X-Pol op hfd-lijnen TOBIAS-Papos Blue View

25 Versterking infopositie Burgemeester 2
Art. 26 Wet Bibob (Tipfunctie Bibob O.v.J): “Tippen” in ruime zin Alle SR info naar Openbaar Bestuur “Tippen” in enge zin BIBOB OvJ geeft enkel de wenselijkheid aan dat een vergunning langs bureau BIBOB dient te gaan Passief “Tippen” Op voordracht van het Openbaar Bestuur Actief “Tippen” Op voordracht van politie / OM zelf

26 Versterking infopositie Burgemeester 3
Centrale Justitiele Documentatiedienst Almelo - OH vonnissen en buitenlandse veroordelingen in relatie tot Besluit Zedelijkheidseisen D en H wet - enkel antecedenten van de laatste 5 jaar Versoepeling verstrekkingsregime dringend gewenst ! Art 39f Besluit Justitiele en SV gegevens - geen SV info ihkv vergunningverlening dan enkel via Bureau BIBOB in strijd met begrip ultimum remedium Advies: Beoordelingsrol lokaal OM in beide voorgaande gevallen activeren /intensiveren.

27 Welke informatie wordt verzameld?
1. Open bronnen Kadaster – KvK – Hypotheekregister – GBA 2. Half open bronnen Info gemeentelijke diensten: WOZ – Milieu - Bouw en Woningtoezicht – Brandweer – Drank en Horeca- Sociale Dienst. 3.Gesloten bronnen - Vergunningsplichtig pand: “art 15 Wet Pol.reg” info (HKS/X-pol/Papos) - Niet vergunningsplichtig pand: “art 18 Wet Pol.reg” info + OM – SIOD – FIOD/ECD – Belastingdienst 4. Eind analyse Bibobaanvraag /handhavingsactie ja/nee 27 27

28 Hoe wordt informatie veredeld?
Gebruik Veiligheidsnet: BIBOB: - Te gebruiken als doorgeefluik / database / archief voor hercontrole - Door politie te raadplegen bij fysieke controles Convenant: - Te gebruiken enkel als digitaal doorgeefluik van de convenantpartners naar Regionaal projectteam (niet als database!) Gebruik Zylab: - Gedetailleerde document/data controle / signaleren dezelfde (rechts)personen

29 Veiligheidsnet

30

31 Bedankt voor Uw aandacht !
Regionaal Informatie en Expertise Centrum Limburg-Zuid Bureau Basiseenheid Heuvelland Tel: / Fax: Website: