Hoe gaat het lopen? Dr. Barbara Ivanyi kinderrevalidatiearts

Presentatie over: "Hoe gaat het lopen? Dr. Barbara Ivanyi kinderrevalidatiearts"— Transcript van de presentatie:

1 Hoe gaat het lopen? Dr. Barbara Ivanyi kinderrevalidatiearts
Voorstellen Wie zijn jullie Hebben jullie eerder uitleg gehad over het lopen Wat zijn jullie vragen Mijn ervaring is dat Een van de eerste vragen die ouders van een kind geboren met SB stellen is kan mijn kind later leren lopen. Ook bij de controles bij de revalidatiearts zal deze vaak willen weten hoe het lopen gaat.

2 Wat bedoelen we met lopen
Hoe loopt een kind met spina bifida Welke factoren zijn van invloed op de loopfunctie Behandeling om het lopen te verbeteren

3 Wat bedoelen we met lopen?
Wat bedoelen we eigenlijk met lopen? Als je bij google op lopen plaatjes zoekt is dit een van de eerste afbeeldingen die je vindt, maar Kan deze man lopen? Wie van jullie vindt dat deze man kan lopen? Dit is voor mij lopen! Een kind loopt om te kunnen spelen, om naar school te gaan om te sporten , om mee te kunnen doen met allerlei activiteiten met leeftijdsgenootjes. Betekenisvol! In iedere geval is het belangrijk dat we er op letten dat we dezelfde taal spreken! Belangrijk is met de arts te bespreken wat je doel van het lopen is. Voorbeel man met dwarslaesie. .

4 Community ambulator : Loopt zelfstandig binnen en buitenshuis
Voor ons artsen is vaak het moto meten is weten. We kunnen wel in een lab meten hoe snel iemand loop hoeveel enrgie dat kost enz,. Inmiddels zijn er ook apparaatjes die je hele dag bij je kan dragen en deze meten hoeveel stappen je loops, je beweegt, maar natuurlijk niet wat je hierbij pressies doet en hoe zinvol en bevredigend het voor de persoon zelf is. het dagelijks lopen blijkt dan nog niet zo makkelijk in maat en getal uit te drukken Dus we vragen het aan de ouders of het kind zelf en wil daarna zo goed mogelijk omschrijven van een kind kan. In medische literatuur meest gebruikte indeling van hoe het lopenvermogen is bij iemand met spina bifida is de indeling van Hoffer. Binnen, om het huis en rond school, langere afstanden zoals naar de winkel en het dorp in. Deze score voegt het gebruik van loop hulpmiddelen. Meer verfijnde indeling. Gevoeliger voor vervolg tijdens ontwikkeling van het kind of bv behandelin Community ambulator : Loopt zelfstandig binnen en buitenshuis Household ambulator : Loopt zelfstandig binnen en direct om het huis Non ambulator : Gebruikt rolstoel binnen en buiten

5 Als we het opname beeld voor beeld bekijken zien we dat ze door lichte spierzwakte haar heup en knie niet helemaal goed kan opstrekken. Hierdoor maakt ze kleinere passen en loopt iets langzamer. Deze manier van lopen kost iets meer energie en dat is de reden waardoor ze sneller moe is.

6 Even snel herhalen waarom er bij SB spieren zwak zijn:
Dit is ons zenuwstelsen. Aangestuurd uit hersennen, via rugenmerg zenuwprikkels door naar spier via de zenuwen. Zenuwen naar de armen ontspringen hoog, naar de benen laag. Bij SB ruggenmerg en de uittredende zenuwen beschadigd. In 60 % l3 of lager deel van de spieren in de benen zijn dan verlamd. Welke spier levert de meeste kracht om te lopen?

7 Jullie kennen vast het verhaal van de held Achilles:Achilles pees is onderdeel van de kuitspier. De oude Grieken hadden al door hoe belangrijk deze is voor het lopen. Kuitspier is de meest krachtige en belangrijke spier voor het lopen, maar helaas komen de zenuwen naar de kuit al uit de laagste deel van de ruggenmer en is deze een van de eerste spieren die slecht functioneert bij SB. Met de kuit zetten we af en een andere belangrijke functie is dat de kuit helpt de knie gestrekt te houden.

8 Energie besparing! Het lopen is heel efficient. Er op gemaakt dat wij tijdens het lopen ze veel mogelijk energie moeten sparen Wij laten het lichaam eigenlijk bij elke stap naar voren vallen met de zwaartekracht. De kuitspier zorg er voor dat de enkel naar voren kantelt maar het gewicht van het lichaam moet hierbij voor de knie blijven. Door de juiste uitlijning is er minder kracht nodig.

9 Naast de kuit zijn er nog 2 andere spieren die kracht leveren voor het lopen. De bil en de buiger van de heup. Naar de kuit en wat je misschien niet verwacht ook naar de bil spier, veel hoger in het lichaam, komen de zenuwen al meteen onderin en zijn dus al bij een lage beschadiging aangedaan, dus eigenlijk bij alle kinderen met SB. Bij het eerste meisje was de kuit en bil spier iets verzwakt en daarom kon ze de knie en heup niet helemaal strekken.

10 Meer spierzwakte en nemen de afwijkingen bij het lopen toe, Strekt nog minder goed op door zwakte van zowel van de kuit als de heupstrekke.r staplengte wordt nog kleiner en energie verbruik nog hoger

11 Als de beschadiging nog hoger is werkt de kuit en bilspier helemaal niet meer. Hoe lopen we dan? We hebben dan nog 1 krachtspier, namelijk de heup buiger. En om de knie recht te houden dus om niet door de knieen heen te zakken wardt nu de bovenbeenspier gebruikt die anders maar weinig actief is. Dat kost wel veel meer energie. Voel zelf maar even door rond te lopen met je knieen gebogen. En doe dat ook een op het strand met mulle zand waar je niet goed met je kuit kan afzetten. Dan voel je ongeveer hoeveel extra energie een kind met SB nodig heeft om kracht te leveren voor het voortbewegen. Je gaat dan ook vast met je armen en romp mee bewegen om beter vooruit te komen. Dat zien we ook bij kinderen met uitval in het hogere deel. Je begrijpt nu ook dat als ook de bovenbeen spier aangedaan is je wel door de knieen zakt. Je kan dan aleen nog lopen met steun. Is de uitval nog hoger en is ook de heup buiger uitgevallen is het lopen eigenlijk niet meer mogelijk.

12 5 april 2017 Gangbeeld analyse Bij een GBA, bekijken we bewegende videobeelden , maar kunnen ook de spieractivitei meten. electrodes geplakt bovenop verschillende spieren en zo kunnen we zien of en waneer een spier actief is tijdens het lopen. Boven normaal gewicht van het lichaam voor de knie, knie recht door de aanspanning kuit. Zwakte kuit knie niet recht gewicht lichaam valt achter de knie. Bovenbeerspier nu actief. Dat kost meer energie lichaamsgewicht help nu niet mee, werk juist tegen. VU mc afd. Revalidatiegeneeskunde

13 hij tilt het bekken op en zwaait het been naar voren door de heup buigers. Kost veel energie.
Hij maakt veel kleinere passen. En heeft zonder spalken ook steun nodig. Als hij een grote pas zou nemen, zou hij door de knie zakken. Je hebt ook de extra rompbewegingen gezien. Behalve voor het voortbewegen zijn deze ook veroorzaakt door de zwakte van een andere spier die niet kracht levert voor het lopen, maar wel erg belangrijk is om het bekken recht te houden.

14 Ook de heupspieren worden van de zenuwen in het onderste deel van de ruggenmerg voorzien. Bij zwakte van deze spier zakt het bekken naar beneden. Modellen maken hier gebruik van om de heup bewegingen te versterken. Je kan voelen hoe zwaar het is om je heup recht te houden door een model na te doen. Probeer maar op 1 been te staan met je been ver naar binnen, je kan je heup nu niet rechthouden, beweeg je lichaam nu meer op zij en je voelt snel je heup naar boven komen.

15 Lopen met krukken minder belasting op de knie
Het nadeel van het opzij moeten brengen van je lichaam bij zwakte van de heup is dat het gewicht van je lichaam nu naart je knie vanlt. De knie wordt zo zwaarder belast. 25% knie klachten. Met krukken: romp bewegingen minder, knieeen meer gestrekt en minder belast. (wel meer belasting armen!) Bij zwakte kuiten EN kniestrekkers kan kind niet zonder krukken lopen, maar ook bij sterk toegenomen romp bewegingen en bij knieklachten gebruik van krukken overwegen voor het lopen van langere afstanden ook bij kinderen die wel zonder krukken kunnen lopen.

16

17 Het lopen kost meer energie
Vroegtijdige en/of overmatige vermoeidheid tijdens dagelijkse activiteiten Door de extra spieractivitei van de bovenbeenspieren en veel extra bewegingen van de romp kost het loepen erg veel energie. Is daardoor minder efficient en Eigenlijk gebruik je al bij gewone activiteiten veel energie op. Beetje alsof je hele dag door zand loopt. Vermoeidheid staat op de loer, zeker als je gewicht snel toeneemt of je conditie afneemt door bv weinig bewegen.

18 Factoren van invloed op de loopfunctie bij kinderen met Spina Bifida
L3-L5 Sacraal Maar niet alle kinderen met hetzelfde neurologische niveau van uitval blijken dezelfde loopvermogen te hebben. Sommige met sacraal minder goed op lange afstanden en van de jongvolwassenen met laag lumbaal SB zijn 20 % toch rolstoel gebonden. Er zijn dus meer factoren dan allen de hoogte van de neurologische beschadiging. Welke zijn dat? (M.Verhoef 2004)

19 Factoren van invloed op de loopfunctie
Ruggenmergbeschadiging Spierzwakte Orthopedische problemen Behandeling Hulpmiddelen Training Motivatie Leefstijl Dagelijkse activiteiten Overgewicht Vele operaties Leeftijd Ontwikkeling Hydrocephalus Eigenlijk heleboel, die ook nog een wederzijds invloed hebben op elkaar.

20 Ruggenmergbeschadiging
Spierzwakte Orthopedische problemen Spierzwakte geeft verkeerde balans tussen de verschillende spieren waardoor en spierverkortingen, en vergroeingen van gewrichten of zelfs afwijkende groei van de botten kan optreden. Dat zijn de orthopedische problemen. De schade aan de rugenmerg en de daardoor veroorzaakte neurologische uitval is niet te veranderen. Orthopedische complicaties die het lopene moeilijker maken, zijn soms wel te behandelen om zo de voorwaardes om te kunnen lopen ondanks de spierzwakte te verbeteren.

21 51 Nederlandse adolescenten en jong volwassennen met SB
Lichamelijke activiteit (min/dag) Zo laat onderzoek ook zien dat alle jongeren met SB ook de goede lopers, gemmideld minder bewegen dan hun leeftijdgenooten. Ook zijn ze gemiddeld zwaarder dan hun leeftijdsgenooten. Ze hebben een slechtere conditie met een verhoogde risico op een inactieve leeefstijl. Ze kunnen dan in een negatieve spiraal teregt komen met waarbij inactiviteit leidt tot verdere afname van hun conditie en verdere inactiviteit omdat dagelijkse activiteiten steeds vermoeiender worden. Janke gaat hier verder op in in het volgende voordracht. L.Buffart J. Rehabil Med 2008

22 Een spalk levert geen extra kracht op van zichzelf, maar helpt de stand van de voet en het onderbeen te veranderen zodat een kind beter kan belasten. Door het opstrekken van de knie valt het gewicht van het lichaam niet meer achter , maar voor de knie. Lopen kost nu minder kracht en is stabieler. Op zichzelf ook weer voorwaarde voor verdere training.

23 Maak duidelijk wat lopen voor jouw betekent Blijf actief!
Take home massage Bedankt voor jullie aandacht