Casus; Anamnese (2002) - Jongetje, 7 jaar

Presentatie over: "Casus; Anamnese (2002) - Jongetje, 7 jaar"— Transcript van de presentatie:

1 Casus; Anamnese (2002) - Jongetje, 7 jaar
- Ouders van Turkse afkomst; consanguin - Altijd al lichte achterstand - Aandacht en concentratie problemen - Valt vaker - Minder zelfredzaam - Woordenschat neemt af - Epileptische aanvallen sinds maanden

2 Voorgeschiedenis Postpartum ‘94: verlengde neonatale hyperbilirubinemie Vanaf ‘95: poli Revalidatie ivm trage motorische- en taalontwikkeling en vanaf ’99: poli Psychiatrie ivm aandacht- en concentratie stoornis ’00 verwezen poli Kinderneurologie

3 Poli Neurologie ‘00: leverfunctiestoornissen (hoog ASAT 102 U/l)
Echografie: splenomegalie! ‘02: epilepsie waarvoor ingesteld op carbamazepine

4 Casus; lichamelijk onderzoek
- Sporadisch myoclonieën linker mondhoek en hand - Dystone stand linker hand en voet Splenomegalie Oogbewegingen normaal Tijdens opname: in maanden geleidelijk toenemende speekselvloed verslikken anarthrie bedlegerigheid ernstige toename dystonie

5

6 Symptomatologie Progressieve encefalopathie Splenomegalie
epileptische aanvallen dystonie slikstoornissen en anarthrie normaal bewustzijn Splenomegalie

7 Differentiaal Diagnose
progressieve neurologische verschijnselen en splenomegalie zonder hepatomegalie met name bij lysosomale stapelingsziekten! Niemann Pick type C Gaucher type III Tangier (hierbij echter polyneuropathie) OMIM Lyon, Adams & Kolodny; Neurology of hereditary metabolic diseases of children

8 Lysosomen

9 Lysosomen Enkele honderden lysosomen per cel
Zorgen voor afbraak van complexe moleculen Via endocytose 40 lysosomale enzymen bekend

10 Lysomale enzymdeficienties
Per ziekte zeer zeldzaam, doch als groep incidentie 1:1500 pasgeborenen Lysosomaal enzymdeficientie leidt door stapeling tot cel- en weefselschade en organomegalie Groot aantal heeft geen CZS verschijnselen Ingedeeld naar substraat Tay-Sachs, Krabbe, Z v Pompe

11 Casus (vervolg) Metabole screening normaal voor aminozuren
organische zuren sialotransferrines mucopolysacchariden Bepaling activiteit Lysosomale enzymen: sphingomyelinase normaal (Niemann-Pick A+B) Glucocerebrosidase normaal (Gaucher ) N.B. enzym Niemann-Pick type C onbekend

12 Huidbiopt voor Niemann Pick C
Fibroblastenkweek Filipin kleuring positief; kleuring op intracellulair cholesterol AZ Dijkzigt (dr v Diggelen) in vitro verestering van cholesterol gestoord LUMC (dr Ruijter) Diagnose Niemann-Pick type C gesteld!

13 Niemann-Pick type C - Early-onset, rapidly progressive
- Delayed-onset, slowly progressive - Klassieke vorm % van totaal - Late-onset, slowly progressive

14 Niemann-Pick type C eerste symptomen 3-8 jaar
verlengde neonatale hyperbilirubinemie Ontwikkeling initieel normaal of licht vertraagd ataxie op voorgrond, soms dystonie verticale (supranucleaire) oftalmoplegie epilepsie (30%) mentale regressie katatonie splenomegalie overlijden 2e decade tgv aspiratie

15 Genetica Autosomaal recessief NPC1 Gen 18q11-12 (95%)
Codeert voor 1278 aminozuur eiwit Eiwit zelf nog onbekend Zowel puntmutaties als kleine deleties aangetoond Cellijnen: stapeling van LDL cholesterol in lysosomen

16 Genetica NPC2 Gen 14q24. (5%) Codeert voor epididymal secretory protein: HE1 NPC1 en NPC2 neurologisch identiek beeld NPC2 leidt vroeg tot pulmonale problemen

17 Oogbewegingen Volgbewegingen- langzaam - Saccaden
- visuele prikkel - bewegend beeld blijft centraal op fovea vallen - Saccaden - snel: 800° /s - visuele, tactiele en auditieve prikkel plaatsen ogen in één snelle beweging in bepaalde positie Optokinetische nystagmus Combinatie van volgbeweging & saccade

18 Niemann-Pick type C Verticale oogbewegingsstoornis kan eerste symptoom zijn (22%). In verloop van ziekte bij bijna alle kinderen klassieke vorm. Volgorde van uitval: Neerwaartse saccaden Opwaartse saccaden Verticale volgbewegingen Horizontale oogbewegingen Higgins JJ, Patterson MC, Dambrosia JM. Neurology 1992.

19 Oogbeweging bij Niemann-pick type C
Soms geen klachten Problemen bij traplopen of lezen Compensatoir knipperen of schudden hoofd

20 Oogbeweging bij Niemann-pick type C
Burst Neuronen Nucleus interstitialis rostralis Fasciculus longitudinalis medialis Waarom selectief deze neuronen beschadigd raken, is onbekend?

21 Testen van oogbewegingen
Electro-oculografie (electro-nystagmografie) te gebruiken voor registratie van - volgbewegingen - saccaden - optokinetische nystagmus

22 Electro-oculografie 4 electrodes 2x horizontaal en 2x verticaal
Registratie van horizontaal en verticaal oogbewegingen Oog is dipool Cornea positief/ Lens negatief

23 Electro-oculografie Refer- entie
Uit: M.J. Aminoff; Electrodiagnosis in clinical neurology

24 Casus; volgen / horizontaal
Oogknipper  Pendelbeweging 0.4 Hz : 20o links en 20o rechts

25 Casus; volgen / verticaal
Pendelbeweging 0.6 Hz : 10o opwaarts en 10o neerwaarts

26 Casus; saccaden / horizontaal
    Saccaden: van 10o links naar 10o rechts vv.

27 Casus; saccaden / verticaal
 oogknipper  Saccaden: van 10o opwaarts naar 10o neerwaarts vv.

28 Electro-oculografie bij NPC
1 artikel 3 jong volwassen vrouwen met NPC alle 3 klinisch gestoorde oculomotoriek Latentietijd tussen prikkel en aanvang saccade is normaal Snelheid saccade is vertraagd Rottach et al. Vision Res 1997

29 Screening mbv electro-oculografie
Z van Gaucher 8 kinderen 13 maand-18 jaar 6 hiervan geen neurologisch verschijnselen Bij electro-oculografie+video 5/6 gestoorde saccaden in horizontale richting Harris, Taylor & Vellodi. Neuropediatrics 1999

30 Electro-oculografie 144 kinderen met afwijkende oogbewegingen,
afwijkende hoofdbewegingen of verdenking metabole ziekte Hiervan 26 kinderen met afwezige verticale optokinetische nystagmus of stoornis vorming verticale saccade Alle 26 hadden normale langzame volgbewegingen Garbutt & Harris, Br J Ophthalmol 2000

31 Electro-oculografie 13 stoornis vorming verticale saccade
11 neurometabool ziekte: Gaucher of NPC 1 MRI verdacht voor witte stofziekte 1 dubbelzijdig occipitaal infarct 13 met afwezige verticale optokinetische nystagmus 12 afwijkende MRI: vermis, pons, mesencefalon, thalamus bdzs 1 Normale MRI, geen diagnose Garbutt & Harris, Br J Ophthalmol 2000

32 Electro-oculografie 9 kinderen met afwezige verticale en intacte horizontale optokinetische nystagmus 6 hadden laesie rostrale mesencefalon Op MRI Garbutt & Harris, Br J Ophthalmol 2000

33 Conclusies Langdurige ‘stationaire’ ontwikkelingsachterstand soms uiting van neurometabole ziekte Zoek naar diagnostische clous en probeer combinaties van verschijnselen te herkennen Electro-oculografie is zinvol aantonen van “subklinische” oogbewegingsstoornis