Recente rechtspraak - buitenland

Presentatie over: "Recente rechtspraak - buitenland"— Transcript van de presentatie:

1 Recente rechtspraak - buitenland
PAO Actualiteiten auteursrecht Prof. dr. M.R.F. Senftleben Leiden, 7 november 2011

2 Inhoud Werktoets: educatieve spellen Exclusieve rechten
vrije bewerking hyperlinken Beperkingen: afbeeldingen zoekdienst Uitputting: second hand software Billijke vergoeding voor vertalers

3 Werktoets: educatieve spellen

4 BGH, 1 juni 2011, zaak I ZR 140/09, Lernspiele
Eiseres verhandelt de educatieve spellen ‘pocketLÜK’, ‘bambinoLÜK’ en ‘miniLÜK’ bij deze spellen levert de juiste oplossing een harmonische geometrische vorm op (dus oefenen met eigen controle) Gedaagde verhandelt ‘Logolino’ dat op hetzelfde principe berust gebruikt echter andere oefeningen en grafische vormgeving

5 bambinoLÜK Lerne-Übe-Kontrolliere

6 Relevante werkcategorieën
werk van toegepaste kunst? § 2 lid 1 no. 4 UrhG werk van wetenschappelijke aard? § 2 lid 1 no. 7 UrhG

7 Werktoets toegepaste kunst volgens BGH ‘Lernspiele’, para. 31
Eine persönliche geistige Schöpfung ist eine Schöpfung individueller Prägung, deren ästhetischer Gehalt einen solchen Grad erreicht hat, dass nach Auffassung der für Kunst empfänglichen und mit Kunstanschauungen einigermaßen vertrauten Kreise von einer ‘künstlerischen’ Leistung gesprochen werken kann.

8 BGH, 1 juni 2011, zaak I ZR 140/09, Lernspiele
D: BGH houdt vast aan hogere drempel voor werken van toegepaste kunst vereiste van prestatie met kunstgehalte voor ‘gewone’ industriële vormgeving staat tekeningen- en modellenrecht ter beschikking NL: Hoge Raad hanteert uniforme werktoets geen hogere drempel voor toegepaste kunst leeglopen tekeningen- en modellenrecht?

9 Praktijkvoorbeeld: Rb. Den Haag 6 maart 2009, Noordwand/Spits

10 HvJ EU, 16 jullie 2009, zaak C-5/08, Infopaq/Danske Dagblades Forening
Harmonisering werktoets op Europees niveau? ‘Aldus kan het auteursrecht in de zin van artikel 2, sub a, van richtlijn 2001/29 slechts gelden met betrekking tot materiaal dat oorspronkelijk is in die zin dat het gaat om een eigen intellectuele schepping van de auteur ervan.’ (para. 37) BGH ziet in ‘Lernspiele’ blijkbaar nog steeds ruimte voor differentiatie tussen werkcategorieën

11 Werktoets wetenschappelijk werk volgens BGH ‘Lernspiele’, para. 62
Es reicht daher aus, dass in dem darstellerischen Gedanken eine individuelle, sich vom alltäglichen Schaffen im betroffenen Bereich abhebende, Geistestätigkeit zum Ausdruck kommt, mag auch das Maß der geistigen Leistung und individuellen Prägung gering sein.

12 BGH, 1 juni 2011, zaak I ZR 140/09, Lernspiele
Wetenschappelijk werk (+) combinatie oefeningen en instrumenten ter controle beslissend is grafische of plastische uitdrukkingsvorm Beschermingsobject is niet de inhoud, maar de vorm gebruik van andere oefeningen niet doorslaggevend inbreuk door gebruik van dezelfde combinatie mogelijk Abstracte bescherming van concepten? beschermingsomvang is dan echter beperkt

13 Exclusieve rechten: vrije bewerking

14 Bewerkingsrecht creatie I creatie II
balans tussen bescherming van de rechthebbende en voldoende ruimte voor creatief hergebruik Europees NIET geharmoniseerd creatie I creatie II

15 Fair Use in Europa Speerpuntenbrief 20@20, p. 13
Nederland zou hier graag een discussie gestart zien over het opnemen van een ‘fair use’-uitzondering in de richtlijn auteursrecht. Die uitzondering zal gericht moeten zijn op het stimuleren van (niet-commercieel) creatief hergebruik van werken. Subject matter | Client details

16 Bestaande ruimte in Nederland: art. 13 Aw
Onder de verveelvoudiging van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst wordt mede verstaan de vertaling, de muziekschikking, de verfilming of tooneelbewerking en in het algemeen iedere geheele of gedeeltelijke bewerking of nabootsing in gewijzigden vorm, welke niet als een nieuw, oorspronkelijk werk moet worden aangemerkt.

17 Bestaande ruimte in Duitsland: § 24 UrhG
Ein selbständiges Werk, das in freier Benutzung des Werkes eines anderen geschaffen worden ist, darf ohne Zustimmung des Urhebers des benutzten Werkes veröffentlicht und verwertet werden.

18 Traditioneel toepassingsgebied

19 Verschillende benaderingen
HR niet meer elementen dan nodig voor een succesvolle parodie BGH voldoende afstand van het originele werk kan ook de ‘innere’ afstand zijn die bij parodie ontstaat

20 BGH, 1 december 2010, zaak I ZR 12/08, Perlentaucher
Frankfurter Allgemeine Zeitung publiceert boekbesprekingen wil gedaagde weerhouden van het licentiëren van abstracts Perlentaucher.de stelt korte samenvattingen van boekbesprekingen in de FAZ online beschikbaar neemt originele tekst en kernachtige uitdrukkingen over verstrekt licenties aan amazon.de en buecher.de

21 Revolution im Schlafsack – Müll und Mao: Stefano Bennis Roman probt den Aufstand
Am Anfang dieser Revolution war der Abfall. Die wilden Sechziger künden sich in Stefano Bennis Roman in Gestalt eines Gottes an, dessen Schöpfungsmaterial sich auf Selbstverdautes beschränkt, sowie eine Che-Guevara-Biographie im Müll... (E. Kilchmann, FAZ 23 december 2004)

22 BGH, 1 december 2010, zaak I ZR 12/08, Perlentaucher
Voorinstantie: OLG Frankfurt/Main zag aanleiding om criterium van ‘innere afstand’ (parodie) ook op abstracts toe te passen ook in dit geval zou gebruik van delen van het originele werk noodzakelijk zijn overname van beschrijvende uitdrukkingen niet relevant (geen ruimte voor afwijkende vorm) persvrijheid (art. 5 lid 1 Grundgesetz) dient te worden meegewogen

23 BGH, 1 december 2010, zaak I ZR 12/08, Perlentaucher
BGH: abstracts niet vergelijkbaar met parodie abstract hoeft inhoud van het originele werk niet noodzakelijkerwijs met dezelfde woorden weer te geven zonder meer mogelijk om abstract in eigen woorden samen te vatten BGH: dus toepassing van de algemene regels beslissend is of abstract voldoende uiterlijke afstand (andere vorm) houdt om als een zelfstandig nieuw werk in aanmerking te komen

24 Voldoende ruimte voor user-generated content?

25 Exclusieve rechten: hyperlinken

26 BGH 14 oktober 2010, zaak I ZR 191/08, AnyDVD
Rechthebbenden in de audiovisuele sector verhandelen technisch bveiligde CDs en DVDs Uitgeverij Heise publiceert in ‘Heise online’ artikelen over kraaksoftware ‘AnyDVD’ van SlySoft (gevestigd op Antigua) herhaalt in dit verband SlySoft informatie over kraken van verschillende industriestandards verwijst per link naar SlySoft online portal maakt attent op onrechtmatigheid

27 AnyDVD überwindet Kopierschutz von ‘Un-DVDs’
Der in Antigua ansässige Hersteller SlySoft hat ein Update für seinen Kopierschutzknacker ‘AnyDVD’ veröffentlicht, das nicht nur den CSS-Schutz von DVDs entfernt, sondern auch drei weitere Kopiersperren für ‘Un-DVDs’ aushebelt… (heise online 19 januari 2005)

28 BGH 14 oktober 2010, zaak I ZR 191/08, AnyDVD
linken op zich geen inbreuk, slechts toegang tot materiaal dat reeds beschikbaar is gesteld (BGH, ‘Paperboy’) andere beoordeling in geval van onrechtmatige informatie, dan sprake van deelname aan andermans inbreuk?

29 BGH 14 oktober 2010, zaak I ZR 191/08, AnyDVD
Hier doorslaggevend: persvrijheid art. 11 EU Charter/art. 5 lid 1 Grundgesetz omvat vrijheid betreffende de vorm (opname van links) links dienen als bewijs en bron voor aanvullende informatie Persvrijheid omvat ook beledigende uitingen net het gewicht van de inbreuk kan bijzonder belang bij informatie met zich meebrengen pers mag zich echter niet solidariseren hier heeft gedaagde zelf attent gemaakt op onrechtmatig-heid van het aanbod

30 BGH 29 april 2010, zaak I ZR 39/08, Session-ID
Eiseres biedt online kaartmateriaal van steden aan vraagt licentievergoeding voor commercieel gebruik en verstrekt hiervoor session-ID’s toegang is dan alleen via de startpagina mogelijk Gedaagde maakt kaartmateriaal van eiseres in het kader van haar woningaanbod online beschikbaar omzeild in dit verband startpagina (deep links) heeft hiervoor geen licentie geregeld

31 BGH 29 april 2010, zaak I ZR 39/08, Session-ID
linken op zich geen inbreuk, slechts toegang tot materiaal dat reeds beschikbaar is gesteld (BGH, ‘Paperboy’) geen zelfstandige openbaarmaking zelfs in gevallen waarin technische voorzieningen worden omzeild?

32 Inbreuk in geval van technische voorziening BGH ‘Session-ID’, para. 27
Wer einen Hyperlink setzt, der derartige Schutzmaßnahmen umgeht, eröffnet einen Zugang zum Werk, der ansonsten für diese Nutzer oder auf diesem Weg nicht bestünde.

33 BGH 29 april 2010, zaak I ZR 39/08, Session-ID
Voorzieningen hoeven hiervoor niet doeltreffend te zijn geen koppeling omvang openbaarmakingsrecht aan doeltreffendheid van technische voorzieningen doorslaggevend is het feit dat de rechthebbende überhaupt maatregelen heeft genomen hierdoor wordt de intentie de toegang te beperken voor derden duidelijk (para. 30) hier: alleen toegang via startpagina beoogd deep link maakt tegen deze achtergrond inbreuk op openbaarmakingsrecht

34 Beperkingen: afbeeldingen zoekdienst

35 Beroep op citaatrecht?

36 Cour d’appel Paris 26 januari 2011, zaak 08/13423, SAIF/Google France
Société des auteurs des arts visuels et de l’image fixe roept auteursrechten in beschouwt zoekdienst als ‘autonome’ exploitatie Google benadrukt puur technische, passieve betrokkenheid bij het samenstellen van de zoekresultaten doet een beroep op veilige haven voor hosting

37 Geen excessief gebruik van afbeeldingen Cour d’appel Paris, p. 9
…ne fait que répondre à la fonctionnalité nécessaire de l’outil spécifique offert et ne saurait être considéré comme excédant la simple prestation technique adaptée à une recherche exclusive d’images indexées sur internet.

38 Cour d’appel Paris 26 januari 2011, zaak 08/13423, SAIF/Google France
Frans recht in plaats van recht van Californië Beroep op veilige haven voor hosting (+) rechthebbende kunnen met ‘robot.txt’ indexatie voorkomen beschrijving met tekst geen alternatief zoekdienst impliceert geen actieve bemoeienis van Google tijdelijke cache kopieën maken deel uit van zoekmachines en dienen te worden geaccepteerd Google maakt attent op mogelijkerwijs bestaande rechten NTD procedure voldoende om auteursrechten te waarborgen

39 Uitputting: second hand software

40 BGH 3 februari 2011, zaak I ZR 129/08, UsedSoft
Oracle verstrekt niet overdraagbare software licenties stelt software en updates voor download beschikbaar UsedSoft biedt second hand licenties aan gekoppeld aan notariële bevestiging dat de eerste gebruiker de software niet meer gebruikt klanten downloaden software opnieuw

41 Geen geldige licentieverlening
downloaden en gebruik brengt verveelvoudiging met zich mee (para. 12) licentie is echter niet overdraagbaar dus geen geldige verlening gebruiksbevoegd-heden (para. 15) ook geen tijdelijke kopie (para. 17)

42 BGH 3 februari 2011, zaak I ZR 129/08, UsedSoft
Is sprake van uitputting in het geval van downloaden van software? Mag verkrijger van second hand licentie zelf (opnieuw) downloaden? Brengt uitputting status van ‘rechtmatige verkrijger’ met zich mee?

43 Overweging 29 Auteursrechtrichtlijn ook hier doorslaggevend?
Het vraagstuk van de uitputting rijst niet in het geval van diensten en in het bijzonder on-linediensten. Dit geldt eveneens voor een materiële kopie van een werk of een andere zaak, die door een gebruiker van een dergelijke dienst met de toestemming van de rechthebbende wordt vervaardigd.

44 BGH 3 februari 2011, zaak I ZR 129/08, UsedSoft
Open vragen verhouding tussen contract (licentie niet overdraagbaar) en uitputtingsleer? omvang via uitputting verkregen gebruiksbevoegdheid (updates inbegrepen)?

45 Billijke vergoeding voor vertalers

46 Ontwikkelingen in Duitsland
Bestaande regeling vergelijkbaar met wetsvoorstel NL aanspraak op billijke vergoeding, vaststelling hoogte in het kader van collectieve onderhandelingen mogelijk 2005 collectieve vergoedingsregel auteurs Duitse belletrie BGH 7 oktober 2009, Talking to edison analoge toepassing op vertalers (1/5 vergoeding auteurs) 2% verkoopprijs hardcover, 1% pocket edities indien gegarandeerd (redelijk) honorarium: ,8% hardcover, 0,4% pocket vanaf exemplaar 5000

47 BGH 20 januari 2011, zaak I ZR 19/09, Destructive Emotions
hardcover exploitant brengt zelf pocket editie in de handel (1% resp. 0,4%) hardcover exploitant verleent derde licentie voor pocket editie (vergoeding?)

48 Nieuwe regeling nevenrechten volgens BGH ‘Destructive Emotions’, para
…grundsätzlich ein Fünftel der Beteiligung des Autors des fremdsprachigen Werks. Der Erlösanteil, den der Übersetzer erhält, darf allerdings nicht höher sein, als der Erlösanteil, der dem Verlag verbleibt.

49 Impact op concrete overeenkomst
Gesloten contract 0,5% verkoopprijs vanaf hardcover 15000 pocket: 70% auteur, 30% uitgever, vertaler ontvangt 5% van aandeel uitgever Aanpassing door BGH 0,8% verkoopprijs vanaf hardcover 5000 pocket: 70% auteur, 14% vertaler (=1/5 aandeel auteur), % uitgever

50 BGH de juiste instantie? (para. 53)
Die nach Darstellung des Bekl. schwierige wirtschaftliche Situation der Buchverlage in Deutschland und die Notwendigkeit von Mischkalkulationen betrifft nicht einen besonderen Umstand des vorliegenden Falls, sondern die allgemeine Situation der Verlage, die der Senat bereits bei der Bemessung der normalerweise angemessenen Absatzvergütung und Erlösbeteiligung berücksichtigt hat…

51 For publications, search for ‘senftleben’ at www.ssrn.com.
Bird & Bird is an international legal practice comprising Bird & Bird LLP and its affiliated businesses.