Krachtige leeromgevingen

Presentatie over: "Krachtige leeromgevingen"— Transcript van de presentatie:

1 Krachtige leeromgevingen
Groepssessie 1: Curriculum Bron afbeelding: geraadpleegd op woensdag 25 september 2013. Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1 Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen

2 Planning groepssessies
Curriculum (vandaag) Werkvormen (donderdag 17/10) Diversiteitstool (maandag 28/10) Toetsen en evalueren (donderdag 31/10) Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1 Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen

3 Raadpleeg je medestudenten Bekijk het forum en de website
Vragen??? Raadpleeg je medestudenten Bekijk het forum en de website Mail naar Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1 Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen

4 Korte herhaling plenaire sessie Praktische weetjes Aan de slag…
Groepssessie 1 Korte herhaling plenaire sessie Praktische weetjes Aan de slag… Uiteenzetting praktijkopdracht Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1 Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen

5 Curriculum : "… in essentie een plan ter ondersteuning van het leren.
Even herhalen…. Curriculum : "… in essentie een plan ter ondersteuning van het leren. Het bestaat uit doelen om het leren te richten; drie soorten beslissingen (1) selectie en ordening van inhouden, (2) keuze van leerervaringen die men wil uitlokken zodat de inhouden gepast worden gemanipuleerd, (3) een planning met daarin de optimale leercondities. "

6 Even herhalen….

7 Eindtermen en ontwikkelingsdoelen
"Ontwikkelingsdoelen en eindtermen zijn minimumdoelen op het vlak van kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes die de maatschappij via het Vlaams Parlement absoluut noodzakelijk acht voor het onderwijs van vandaag." (Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, 1998, p.6). Centrale rol Entiteit Curriculum

8 Curriculum op macroniveau
SOORT DOEL OPGESTELD DOOR NIVEAU DOELGROEP OPDRACHT SCHOOL Ontwikkelings-doel Vlaamse overheid Macro Kleuter, B-stroom, Buitengewoon Na te streven Eindterm VOET Lager Secundair Te bereiken VOET na te streven Leerplandoel Onderwijskoepels Autonomie van de scholen Meso Kleuter, Lager, Na te streven of te bereiken

9 Curriculum op macroniveau
Ontwikkelingsdoelen: na te streven Eindtermen: minimaal te bereiken op het einde van een grens. Vakgebonden en vakoverschrijdend Leergebiedgebonden en leergebiedoverschrijdend Rol bij kwaliteitscontrole

10 Naam presentatie – Naam maker en/of presentator - 12/09/2005
Faculteit Naam Faculteit – Dienst of Vakgroep (optioneel)

11 DVO

12 Wat zijn VOET’en? Minimumdoelen die tegemoetkomen aan de nood aan een brede en harmonieuze vorming om zelfstandig en actief te kunnen functioneren in de huidige maatschappij. Minimumdoelen die niet specifiek behoren tot een vakgebied maar dikwijls wel aansluiting vinden en onder meer door middel van meerdere vakken of onderwijs- projecten kunnen worden gerealiseerd. Bron afbeelding: geraadpleegd op woensdag 25 september 2013.

13 Element uit stam combineren met een ET uit een context (respect=stam, tegenover milieu=context)
Figuur bron: Departement Onderwijs (2009). Secundair onderwijs. Uitgangspunten bij de vakoverschrijdende eindtermen en ontwikkelingsdoelen.

14 Gemeenschappelijke stam Zeven contexten
Lichamelijke gezondheid en veiligheid Mentale gezondheid Sociorelationele gezondheid Omgeving en duurzame ontwikkeling Politiek-juridische samenleving Socio-economische samenleving Socio-culturele samenleving Persoonlijk leven Leren leren Scharnier Niet meer graadgebonden. Maakt schoolprojecten mogelijk, meer autonomie. Samen-leving

15 Afbeelding: http://ond. vvkso-ict
Afbeelding: geraadpleegd op 22/02/2011

16 VOETen in de derde graad secundair onderwijs (http://www. ond

17 Curriculum op mesoniveau
Startpunt: eindtermen en ontwikkelingsdoelen Invloed van netten, koepels Eigen verantwoordelijkheid: uitwerken van een leerplan, werkplan AUTONOMIE

18 Leerplannen kunnen helpen een 'uithangbord' creëren voor een school: profiel, keuzes, accenten  identiteit Rol individuele leerkracht in schoolteam centraal Maar: “Niettegenstaande de criteria voor de goedkeuring van de leerplannen duidelijk zijn, ervaren leerkrachten de nieuwe leerplannen, als te voorschrijvend, als een keurslijf. De begeleidingsdiensten daarentegen stellen dat de leerkrachten de aangeboden ruimte onvoldoende zien en onvoldoende benutten, dat leerkrachten te weinig zelf verantwoordelijkheid opnemen voor de inkleuring van het pedagogisch-didactisch handelen van iedere dag. Ook leerlingen voelen dit aan.” Kansen

19 Rol netten, koepels, … Maar: opletten Freinetscholen in Gent maken deel uit van het Officieel Onderwijs (Stedelijk) en zijn geen Vrij Onderwijs

20 Website van het gemeenschapsonderwijs met een “aanbod” aan leerplannen voor het secundair onderwijs. In de schermafdruk staan de bijzondere onderzoekscompetenties voorop. Dit zijn specifieke eindcompetenties die kritisch gescreend worden bij visitaties van scholen (

21 Curriculum op microniveau
Nu sterk bepaald door onderwijsleerpakketten (handboeken) met concrete leerdoelen en uitwerking leerstof, media, toetsing, werkvormen (lkr. handleiding). “Aparatchiks of the textbook curriculum”, ‘deprofessionalisation’, ‘deskilling’ ? Hoofdprobleem is dat de gemakkelijkste leerdoelen snel gaan domineren en men leergebiedoverschrijdende doelen negeert (en vaardighedenontwikkeling). Leerkracht bepaalt uiteindelijk de keuzes.

22 Curricula: Hidden curriculum
Ongeschreven curriculum: neveneffecten van instructiesysteem; bijv. voorkeuren lkr., ligging school Nulcurriculum: wat (onbewust) genegeerd wordt in een curriculum; bijv. kritische zin, smaakontwikkeling Het «hidden curriculum» in enge zin: meer psychologische invalshoek; de indirecte en verborgen socialisatie: omgaan met elkaar om, lkr-lln verhouding, omgaan met macht Hidden curriculum Hidden curriculum: Moore (2005, p.44) “The hidden curriculum often reflects societal values, such as rewarding great success, ignoring average performance, and criticizing or punishing failure. The social ‘pecking order’ – in terms of gender, language, cultural differences, and socioeconomic status – is an inherent part of the hidden curriculum.” Dit kan ook positief zijn

23 Formuleren van leerdoelen: taxonomieën
Belang!! Hoe beter je weet wat je wilt, hoe beter je de instructie richting kan geven. Taxis = ordening en nomos = wet Een wetmatige ordening, een structurering gebaseerd op een theoretische (en empirisch voor zover mogelijk) basis m.b.t. hoe leerdoelen in werkelijkheid geordend zijn : behaviorisme en cognitivisme

24 Inhoudsdimensies bij Bloom

25 Gedragsdimensies bij Bloom

26 Bloom - gedragsdimensies
Herinneren: herkennen, uit geheugen ophalen (‘recalling’). Beperkte cognitieve activiteit. Begrijpen: ‘meaningful learning’, interpreteren, voorbeelden zoeken, classificeren, samenvatten, afleiden, vergelijken en verklaren. Toepassen: (1) uitvoeren procedures bij gekende taken en (2) gebruiken procedures bij nieuwe taken.

27 Bloom - gedragsdimensies
Analyseren: complex geheel opsplitsen in samenstellende delen; differentiëren, organiseren en attribueren. Evalueren: (1) controleren en (2) bekritiseren. Interne/externe criteria toepassen, een uitspraak doen en conclusies trekken. Creëren: (1) hypothesen genereren; (2) plannen ontwerpen en (3) een product ontwikkelen. Bloom - gedragsdimensies

28 http://www. teachthought

29 http://zaidlearn. blogspot

30 Praktische weetjes Waar vind ik eindtermen terug?
Zijn de eindtermen zoek? Waar zoek ik leerplannen? Welke informatie vind je naast de leerplandoelen terug in leerplannen? Hoe werk je met leerplandoelen? Lesdoelen formuleren Hoe implementeer ik VOET? Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1 Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen

31 Waar vind ik eindtermen terug?
Vakgebonden eindtermen Vakoverschrijdende eindtermen Specifieke eindtermen Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1 Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen

32 Vakgebonden eindtermen

33 Vakgebonden eindtermen Voorbeeld 2de graad ASO – vak wiskunde

34 Vakgebonden eindtermen Voorbeeld 3de graad TSO – vak Nederlands

35 Specifieke eindtermen Bijvoorbeeld: humane wetenschappen
Uitzonderingen vermelden: cesuurdoelen, technisch-technologische opvoeding

36 Zijn de eindtermen zoek?
Secundair → enkel basisvorming Zedenleer → leerplannen Hoger onderwijs → visitatierapporten → beroepsprofielen → DLR DKO → Eindtermen lager onderwijs voor lagere graad → Leerplannen voor hogere graden Zedenleer: DKO: en DLR:

37 Hoe implementeer ik VOET?
Bron afbeelding: geraadpleegd op woensdag 25 september 2013. Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1 Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen

38 Waarom VOET? Doelen die anders tussen de mazen van het net verdwijnen: komen te weinig aan bod in traditionele vakken Samenhang bevorderen in het onderwijsaanbod Meer kans tot niet-cognitieve doelen en betere synthese van kennis en ervaringen Beantwoorden aan de actuele vormingsbehoeften (brede en harmonische vorming) Brug vormen tussen school en samenleving

39 VOET - microniveau Aan welke sleutelcompetenties, contexten, leren leren competenties werk je doorheen je les? Maak dit duidelijk door dit in je doelen naar voor te laten komen.

40 Waar zoek ik leerplannen?
Via de leerplannen van het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap   de leerplannen van het gesubsidieerd vrij onderwijs   de leerplannen van het gesubsidieerd officieel onderwijs Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1 Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen

41 Leerplannen van het GO! Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1 Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen

42 Leerplannen van het GO!

43 Leerplannen van het GO! Voorbeeld economie – 3de graad

44 Leerplannen van het gesubsidieerd vrij onderwijs
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1 Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen

45 Leerplannen van het gesubsidieerd vrij onderwijs Voorbeeld toegepaste economie -3de graad
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1 Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen

46 Leerplannen van het gesubsidieerd vrij onderwijs Voorbeeld toegepaste economie -3de graad
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1 Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen

47 Leerplannen van het gesubsidieerd officieel onderwijs
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1 Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen

48 Leerplannen van het gesubsidieerd officieel onderwijs
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1 Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen

49 Leerplannen van het gesubsidieerd officieel onderwijs
Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1 Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen

50 Welke informatie vind je naast de leerplandoelen terug in leerplannen?

51 Hoe werk je met leerplandoelen?
Een leerplandoel ga vertalen naar verschillende lesdoelen. Aantal lesdoelen afhankelijk van leerplandoel. Denk aan te bereiken inhoud en gedrag Krachtige leeromgevingen- groepssessie 1 Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen

52 Leerdoelen formuleren
Taxonomie van Bloom Gedrag Inhoud

53 Leerdoelen formuleren
Inhoudscategorie: bv. 1815 Gedragsniveau: bv. Herinneren, omstandigheden vertellen, oorzaak gevolg verklaren, economische achtergrond schetsen, … Mager (1962) operationele doelstellingen formuleren - gedrag: Beschrijf precies wat je wilt dat de lerenden doen om correct te handelen, scoren, presteren en let erbij op dat je aangeeft hoe je kunt merken dat zij adequaat handelen. Identificeer nu – op basis van het voorgaande – het precieze werkwoord dat het best het verwachte gedrag aanduidt van de lerende en specificeer ook onder welke condities zij dit gedrag moeten kunnen vertonen (tijd, materiaal, hoeveelheid). Schrijf voor elk gedrag een afzonderlijk leerdoel neer. Leerdoelen formuleren

54 Bloom: Inhoudscategorieën
Belang van funderende basiskennis!

55 Bloom: Gedragscategorieën
Belang van funderend gedrag!

56 4.1 LESDOELEN FORMULEREN ZO NIET! SPELREGELS ZO WEL!
weten, begrijpen, inzien, … “Lesdoelen toelichten” Leerling aanzetten tot kritisch denken. Een kruiswoordraadsel correct invullen. SPELREGELS 1. Gedrag : waarneembaar 2. Inhoud: concreet, nauwkeurig 3. Vanuit perspectief van LLN 4. Geen werkvorm, wel eindgedrag ZO WEL! Opsommen, benoemen, berekenen, verklaren, … “de criteria voor het formuleren van lesdoelen toelichten” Kritisch reageren op stellingen mbt actuele milieuproblemen. Franse woordenschat mbt ‘reizen’ koppelen aan gegeven Nederlandse omschrijvingen.

57 4.1 LESDOELEN FORMULEREN ZO NIET! SPELREGELS ZO WEL!
De definitie ervan geven. Regelmatige en onregelmatige werkwoorden correct vervoegen en vertalen. Voorbeelden geven van gewervelde dieren. De hoofdstad van Europese landen aangeven. SPELREGELS 5. Op zichzelf staan Goed Nederlands 6. 1 inhoudsniveau 1 gedragsniveau 7. Eventueel hulpmiddelen, minimumprestaties melden ZO WEL! De definitie geven van een lesdoel. Werkwoorden correct vertalen. Regelmatige ww correct vervoegen. Onregelmatige ww correct vervoegen. 3 voorbeelden geven van gewervelde dieren. De hoofdstad van Europese landen aangeven mbv een atlas.

58 SPELREGELS 4.1 LESDOELEN FORMULEREN
Gedrag : waarneembaar, observeerbaar Inhoud: concreet, nauwkeurig Vanuit perspectief van LLN Geen werkvorm, wel eindgedrag Op zichzelf, correct Nederlands 1 inhoudsniveau, 1 gedragsniveau Eventueel hulpmiddelen, minimumprestaties 4.1 LESDOELEN FORMULEREN

59 En nu aan de slag Fragment prijselasticiteit Welke eindterm wordt hier nagestreefd? Welk leerplandoel komt aan bod? Mogelijke lesdoelen?

60 En nu aan de slag - Aan welke VOET kan in deze les gewerkt worden? - Formuleer een lesdoel omtrent de VOET

61 En nu aan de slag… Deel 1 Je krijgt een pakket met een eindterm/leerplandoel en leermateriaal Je bedenkt minstens tien lesdoelen Hou rekening met de taxonomie van Bloom: zie checklist Zorg voor lesdoelen op ‘hoog’ niveau.

62 En nu aan de slag… Deel 2 Je gaat na welke VOET aan bod kunnen komen Je vertaalt dit in een lesdoel

63 Gelijkaardig opzet als de afgelopen opdrachten:
Praktijkopdracht Gelijkaardig opzet als de afgelopen opdrachten: Formuleren lesdoelen: Maximaal 1 blz. Link met VOET: Maximaal 1 blz. Bijlage met lesmateriaal.

64 Lesdoelen formuleren:
Praktijkopdracht Lesdoelen formuleren: Je gaat op zoek naar een eindterm/leerplandoel Je vertaalt dit in tien lesdoelen, met de taxonomie van Bloom in het achterhoofd. Het is mogelijk om een korte toelichting te geven. Je voorziet ook leermateriaal waar je inspiratie haalt voor de inhouden (neem je op in bijlage).

65 Praktijkopdracht Link met VOET:
Ga bij de voorgaande opdracht op zoek naar een aantal gepaste vakoverschrijdende eindtermen: zowel sleutelcompetenties als contexten. Hoe ga je hiernaar streven tijdens je les? Schrijf ook daarvoor een lesdoel uit.